Μετά την έκκληση που απηύθυναν οι ηγέτες της ΕΕ στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο του Ιουνίου, η Επιτροπή αναπτύσσει σήμερα τις ιδέες σχετικά με τη δημιουργία ελεγχόμενων κέντρων, καθώς και τα βραχυπρόθεσμα μέτρα που θα μπορούσαν να ληφθούν για να βελτιωθεί η πλαισίωση των μεταναστών που αποβιβάζονται στην ΕΕ, και παρουσιάζει τις γενικές γραμμές της πιθανής μελλοντικής συμφωνίας με τρίτες χώρες σχετικά με τις περιφερειακές ρυθμίσεις για την αποβίβαση. Οι περιφερειακές ρυθμίσεις για την αποβίβαση θα λειτουργούν σε συντονισμό με την ανάπτυξη ελεγχόμενων κέντρων στην ΕΕ: οι δύο ιδέες από κοινού αναμένεται να εξασφαλίσουν μια πραγματικά επιμερισμένη περιφερειακή ευθύνη ως απάντηση στις σύνθετες προκλήσεις της μετανάστευσης.

Ο Επίτροπος Αβραμόπουλος δήλωσε: «Σήμερα περισσότερο από ποτέ χρειαζόμαστε κοινές, ευρωπαϊκές λύσεις για τη μετανάστευση. Είμαστε έτοιμοι να στηρίξουμε τη βελτίωση της συνεργασίας μεταξύ των κρατών μελών και των τρίτων χωρών όσον αφορά την αποβίβαση των διασωθέντων στη θάλασσα. Αλλά, για να έχουμε άμεσα αποτελέσματα επιτόπου, πρέπει να είμαστε ενωμένοι – όχι μόνο τώρα, αλλά και μακροπρόθεσμα. Είναι ανάγκη να εργαστούμε προς την κατεύθυνση βιώσιμων λύσεων».

«Ελεγχόμενα κέντρα» στην ΕΕ

Για να βελτιωθεί η ομαλή και αποτελεσματική πλαισίωση των ατόμων που αποβιβάζονται στην Ευρωπαϊκή Ένωση, οι ηγέτες της ΕΕ ζήτησαν τη δημιουργία «ελεγχόμενων κέντρων» στην ΕΕ. Πρωταρχικός στόχος θα είναι η βελτίωση της διαδικασίας διάκρισης μεταξύ των ατόμων που χρειάζονται διεθνή προστασία και των παράτυπων μεταναστών που δεν έχουν δικαίωμα παραμονής στην ΕΕ, ενώ παράλληλα θα επιταχύνονται οι επιστροφές.

Τα κέντρα αυτά θα τελούν υπό τη διαχείριση του κράτους μέλους υποδοχής με την πλήρη υποστήριξη της ΕΕ και των οργανισμών της ΕΕ, και θα μπορούσαν να έχουν προσωρινό ή ad–hocχαρακτήρα ανάλογα με την τοποθεσία. Τα βασικά χαρακτηριστικά αυτών των κέντρων είναι:

• πλήρης επιχειρησιακή υποστήριξη από ομάδες στήριξης των αποβιβάσεων αποτελούμενες από Ευρωπαίους συνοριοφύλακες, εμπειρογνώμονες σε θέματα ασύλου και υπευθύνους για τον έλεγχο της ασφάλειας και τις επιχειρήσεις επιστροφών. Όλες οι σχετικές δαπάνες θα καλύπτονται από τον προϋπολογισμό της ΕΕ·
• ταχεία, ασφαλής και αποτελεσματική καταγραφή που μειώνει τον κίνδυνο δευτερογενών μετακινήσεων και επιταχύνει τη διαδικασία προσδιορισμού του καθεστώτος των εν λόγω ατόμων·
• πλήρης χρηματοδοτική στήριξη των κρατών μελών που προσφέρονται οικειοθελώς να καλύψουν τις δαπάνες υποδομής και τις λειτουργικές δαπάνες, καθώς και χρηματοδοτική στήριξη στα κράτη μέλη που δέχονται τη μεταφορά αποβιβασθέντων ατόμων (6.000 ευρώ ανά άτομο).

Για να δοκιμαστεί η ιδέα, μια πιλοτική φάση εφαρμογής μιας ευέλικτης προσέγγισης θα ξεκινήσει το συντομότερο δυνατόν.

Η Επιτροπή προβλέπει επίσης τη δημιουργία ενός κεντρικού σημείου επαφής για τον συντονισμό των κρατών μελών που συμμετέχουν σε προσπάθειες αλληλεγγύης – ως προσωρινό μέτρο έως ότου θεσπιστεί ένα πλήρες σύστημα στο πλαίσιο των εν εξελίξει μεταρρυθμίσεων του κοινού ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου.

Βλέπε το ενημερωτικό δελτίο για τα ελεγχόμενα κέντρα στην ΕΕ εδώ.

Περιφερειακές ρυθμίσεις αποβίβασης

Πέραν της δημιουργίας ελεγχόμενων κέντρων, οι ηγέτες της ΕΕ κάλεσαν την Επιτροπή να εξετάσει την ιδέα των περιφερειακών ρυθμίσεων αποβίβασης σε στενή συνεργασία με τον ΔΟΜ και την UNHCR, καθώς και με τρίτες χώρες.

Στόχος των περιφερειακών ρυθμίσεων αποβίβασης είναι να παρέχουν ταχεία και ασφαλή αποβίβαση των ατόμων που διασώζονται και στις δύο πλευρές της Μεσογείου, σύμφωνα με το διεθνές δίκαιο, συμπεριλαμβανομένης της αρχής της μη επαναπροώθησης, καθώς και υπεύθυνη διαδικασία πλαισίωσης μετά την αποβίβαση.

Τα βασικά χαρακτηριστικά των περιφερειακών ρυθμίσεων αποβίβασης είναι:

• Σαφείς κανόνες για όλους: για να μειωθεί ο αριθμός των θανάτων στη θάλασσα και να διασφαλιστεί ομαλή και προβλέψιμη αποβίβαση, όλα τα παράκτια κράτη στη Μεσόγειο πρέπει να ενθαρρυνθούν να θεσπίσουν ζώνες αναζήτησης και διάσωσης, καθώς και Κέντρα Συντονισμού Έρευνας και Διάσωσης στη Θάλασσα (MRCCs).
• Την ανάπτυξη αυτών των κέντρων θα αναλάβουν η UNHCR και ο ΔΟΜ που θα μεριμνούν ώστε τα άτομα που αποβιβάζονται να λαμβάνουν προστασία αν τη χρειάζονται, μεταξύ άλλων μέσω των ευρωπαϊκών προγραμμάτων επανεγκατάστασης,· ή να επιστρέφουν στις χώρες καταγωγής τους, εάν δεν χρειάζονται προστασία, μεταξύ άλλων μέσω των προγραμμάτων οικειοθελούς επιστροφής και επανένταξης που διαχειρίζεται ο ΔΟΜ.
• Εταιρικές σχέσεις επί ίσοις όροις: η συνεργασία με ενδιαφερόμενες τρίτες χώρες θα βασίζεται στις υφιστάμενες εταιρικές σχέσεις, ενώ οι χώρες αυτές θα λαμβάνουν στήριξη, προσαρμοσμένη στις ειδικές πολιτικές και κοινωνικοοικονομικές συνθήκες και στις συνθήκες ασφάλειας.
• Απουσία παραγόντων έλξης: οι δυνατότητες επανεγκατάστασης δεν θα παρέχονται σε όλα τα άτομα που αποβιβάζονται και χρειάζονται διεθνή προστασία. Επίσης, θα πρέπει να δημιουργηθούν σημεία υποδοχής όσο το δυνατόν πιο μακριά από τα σημεία παράτυπης εξόδου.
• Απουσία κέντρων κράτησης: οι περιφερειακές ρυθμίσεις αποβίβασης παρέχουν ένα σύνολο καθορισμένων διαδικασιών και κανόνων που διασφαλίζουν την ασφαλή και ομαλή αποβίβαση, καθώς και την πλαισίωση μετά την αποβίβαση, με πλήρη σεβασμό του διεθνούς δικαίου και των ανθρωπίνων δικαιωμάτων.
• Δημοσιονομική και υλικοτεχνική υποστήριξη της ΕΕ: η ΕΕ είναι έτοιμη να παράσχει χρηματοδοτική και επιχειρησιακή στήριξη για την αποβίβαση και τις δραστηριότητες μετά την αποβίβαση, καθώς και για τη διαχείριση των συνόρων, κυρίως με τη μορφή εξοπλισμού και κατάρτισης.

Βλέπε το ενημερωτικό δελτίο σχετικά με τις περιφερειακές ρυθμίσεις αποβίβασης εδώ.

Επόμενα βήματα

Κατά την αυριανή τους συνεδρίαση, της 25ης Ιουλίου, οι πρέσβεις αναμένεται να συζητήσουν την ιδέα των ελεγχόμενων κέντρων της ΕΕ και τη δυνατότητα ταχείας εφαρμογής ενός προσωρινού πλαισίου για την αποβίβαση των διασωθέντων στη θάλασσα εντός της ΕΕ.

Κατά την αυριανή συνάντηση θα εξεταστούν επίσης οι εργασίες σχετικά με τις περιφερειακές ρυθμίσεις αποβίβασης, οι οποίες αναμένεται να αποτελέσουν στη συνέχεια αντικείμενο των συζητήσεων με τον ΔΟΜ και την UNHCR στη Γενεύη στις 30 Ιουλίου 2018. Μόνον εφόσον εγκριθεί μια κοινή προσέγγιση σε επίπεδο ΕΕ μπορούν να ξεκινήσουν οι δράσεις ενημέρωσης των ενδιαφερόμενων τρίτων χωρών.

Περισσότερες πληροφορίες εδώ.