Ποικίλουν οι αντιδράσεις σε παγκόσμιο επίπεδο μετά τη νίκη του Ντόναλντ Τραμπ, καθώς υπάρχουν πολλά σενάρια για την εξωτερική πολιτική που θα χαράξει ο νέος πρόεδρος των ΗΠΑ, μετά την παρέλευση της οκταετούς προεδρείας του Μπαράκ Ομπάμα. Επίσης ερωτηματικά υφίστανται σχετικά με τη στάση που θα κρατήσει ο Τραμπ απέναντι στην Ευρωπαϊκή Ένωση.
Την εκτίμησή τους για τη μέλλουσα εξωτερική πολιτική των ΗΠΑ εξέφρασαν στη Euractiv.gr οι διεθνολόγοι Κώστας Λάβδας καθηγητής του Παντείου Πανεπιστημίου, ο Morris Mottale, καθηγητής του Πανεπιστημίου Franklin της Ελβετίας, καθώς και ο John Peterson, καθηγητής Πανεπιστημίου του Εδιμβούργου.
Κώστας Λάβδας: «Αρνητικές οι επιπτώσεις για το εμπόριο»
Ο Κώστας Λάβδας αναφέρθηκε στις βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες εξελίξεις που θα απορρεύσουν από τη νέα προεδρεία των ΗΠΑ. Αναλυτικά, δήλωσε: «Οι άμεσες επιπτώσεις τις νίκης Τραμπ θα περιλαμβάνουν ανησυχητικές εξελίξεις όπως π.χ. πτώση του δολαρίου, πτώση των χρηματιστηρίων, κλπ. Ωστόσο, θα είναι λάθος να βγάλουμε άμεσα και μέσω αυτών τα συμπεράσματα για το προφίλ που σταδιακά θα διαμορφωθεί».
Εάν σταθούμε στις προεκλογικές απόψεις Τραμπ, το διεθνές εμπόριο είναι πιθανό να επηρεαστεί αρνητικά. Ενώ οι σχέσεις με την Μόσχα δεν θα βελτιωθούν απαραίτητα, απώς θα περάσουν από ένα βραχυπρόθεσμο «κενό» αμερικανικής πολιτικής ενώ η νέα διοίκηση ψάχνει τον βηματισμό της. Βέβαια όλα θα εξαρτηθούν και από τα τελικά αποτελέσματα στη Βουλή (που εκλέγεται ολόκληρη) και τη Γερουσία (που εκλέγονται 34 νέα μέλη στους 100). Εάν όπως πράγματι διαφαίνεται οι Ρεπουμπλικανοί κυριαρχήσουν στο Κογκρέσο, ο Τραμπ ως νέος πρόεδρος θα έχει μεγαλύτερη ευχέρεια κινήσεων.
Ποιες θα είναι οι σχέσεις ΗΠΑ-ΕΕ;
Πρώτον, θα υπάρξει μια περίοδος σχετικής ασυνέχειας, ενώ η νέα κυβέρνηση από τον Ιανουάριο θα αναζητά τον βηματισμό της. Για μένα η κύρια διαφορά έγκειται ακριβώς σε αυτό: αντί για την συνέχεια μιας προεδρίας Κλίντον μετά τον Ομπάμα, θα βιώσουμε τις συνέπειες αρχικά μιας νέας αναζήτησης με νέα στελέχη κλπ. Οπότε – σε αυτό το βραχυπρόθεσμο «κενό» κάποιων μηνών – άλλες δυνάμεις θα έχουν βραχυπρόθεσμα τις δυνατότητες για διπλωματικές και άλλες πρωτοβουλίες. Πέρα ενδεχομένως από κινήσεις από την Μόσχα, με πιθανά αποτελέσματα μελλοντικών τριβών και εντάσεων αντί για βελτίωση των σχέσεων, το ερώτημα ειναι εάν αυτό θα γίνει και αφορμή για μια αναγέννηση των φωνών για μια πιο συνεκτική Ευρωπαϊκή εξωτερική πολιτική.
Δεύτερον, το ζητούμενο – μετά την πρώτη περίοδο κάποιων μηνών – θα είναι η επιβεβαίωση της πολυμερούς προσέγγισης των κυβερνήσεων Ομπάμα. Εάν τελικώς επικρατήσει πάλι και απομονωθούν τα στοιχεία που επιθυμούν είτε μεγαλύτερη μονομέρεια είτε και καποιον απομονωτισμό, οι σχέσεις με τους συμμάχους θα παραμείνουν πολύ καλές. Ο μέγιστος κίνδυνος έιναι η κατεδάφιση της επιτυχούς προσπάθειας Ομπάμα για μια νέα πολυμερή διπλωματία με τους συμμάχους.
Τρίτον, θα υπάρξει μια σημαντική ανακατάταξη στον πεδίο των σχέσεων λόμπυ – εξωτερικής πολιτικής. Εδώ η ασυνέχεια θα παίξει ρόλο.
Morris Mottale: «Η ΕΕ θα χρειαστεί μία πιο συστηματική πολιτική»
Η Αμερικανική εξωτερική πολιτική δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη ότι θα αλλάξει λόγω της νέας διοίκησης. Ο Τραμπ θα μπορούσε να επανεκτιμήσει ορισμένες πτυχές της σχέσης του ΝΑΤΟ με την Ευρωπαϊκή Ένωση, αλλά οι περισσότερες συνθήκες παραμένουν ως έχουν. Δεν βλέπω κατ ‘ανάγκην αρνητικές συνέπειες για την ΕΕ, καθώς, όπως το δημοψήφισμα για το Brexit μπορεί να αναγκάσει την ΕΕ να αναπτύξει πιο συστηματική πολιτική όσον αφορά την οικονομική ανάπτυξη, τη μετανάστευση, την ισλαμική τρομοκρατία και την απασχόληση.
Ο μεγαλύτερος εμπορικός εταίρος των ΗΠΑ, εκτός από την Κίνα και την ΕΕ, είναι ο Καναδάς και οι σχέσεις της Ουάσιγκτον με την Οττάβα δεν έχουν αμφισβητηθεί από καμία πλευρά. Οι σχέσεις με το Μεξικό πρέπει να επαναξιολογηθούν, στο βαθμό που η μεξικανική κυβέρνηση θα κληθεί να αντιμετωπίσει την εκροή των παρανόμων μεταναστών στις ΗΠΑ και την απειλή της ασφάλεια; των συνόρων. Οι Ευρωπαίοι πιστεύουν ότι η ΗΠΑ επικεντρώνεται κυρίως στην ΕΕ, αλλά η αμερικανική εξωτερική πολιτική είναι παγκόσμια. Οι σχέσεις μεταξύ της Ουάσιγκτον και των Βρυξελλών θα είναι μόνο μία πτυχή της αμερικανικής εξωτερικής πολιτικής και προς το παρόν τίποτα δραστικό δεν θα συμβεί.
John Peterson: «Επιθετικότερη η κυβέρνηση Τραμπ απέναντι στις κυρώσεις της ΕΕ»
Εκ πρώτης όψεως, είναι δύσκολο να δούμε πώς αυτό το αποτέλεσμα θα μπορούσε να θεωρηθεί μία καλή είδηση για την ΕΕ. Ο Τραμπ ήταν ένθερμος υποστηρικτής του Brexit, θεωρεί ότι οι Ευρωπαίοι σύμμαχοι (ιδίως στο πλαίσιο του ΝΑΤΟ) απολαμβάνουν της αμερικανικής στρατιωτικής ισχύος, ενώ είναι πιθανό να αποδυναμώσει (εάν δεν καταργήσει εντελώς) τις κυρώσεις της Δύσης προς τη Ρωσία. Επιπλέον, θα μπορούσε κάλλιστα να κινηθεί πιο επιθετικά από ό,τι ο Ομπάμα απέναντι στις αποφάσεις ανταγωνισμού της ΕΕ εναντίον αμερικανικών επιχειρήσεων υψηλής τεχνολογίας όπως η Google και η Apple.
Ωστόσο, η Προεδρία Τραμπ θα μπορούσε να αναγκάσει την ΕΕ να δείξει περισσότερη αλληλεγγύη, ιδίως όσον αφορά ζητήματα εξωτερικής και αμυντικής πολιτικής. Για παράδειγμα, οι κυρώσεις της ΕΕ για το Ιράν και τη Ρωσία είναι πολύ πιο αυστηρές από ό, τι οι κυρώσεις των ΗΠΑ.
Θα περίμενα τα μέλη του P5 + 1 (Γαλλία, Γερμανία, Ηνωμένο Βασίλειο) να προσπαθήσουν να συσπειρώσουν την Κίνα και τη Ρωσία, ούτως ώστε να υπερασπιστούν την πυρηνική συμφωνία με το Ιράν, με επικεφαλής των συνομιλιών τη Φεντερίκα Μογκερίνι, Ύπατη εκπρόσωπος Θέματα Εξωτερικής Πολιτικής και Πολιτικής Ασφάλειας της ΕΕ.
Διαθέσιμο εδώ.