Στο πλαίσιο της ομιλίας του, ο Επίτροπος Στυλιανίδης αναφέρθηκε στην αναγκαιότητα να παραμείνει η Ευρώπη ενωμένη, καίτοι αντιμέτωπη με προκλήσεις και προβλήματα, τα οποία θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε “με αυτοκριτική και όχι με αυτοχειρία”, όπως ανέφερε χαρακτηριστικά. Τόνισε δε την σημασία της Ευρώπης ως χώρου ειρήνης, ασφάλειας, σταθερότητας και ευημερίας, που έδωσε αξία στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Ο Επίτροπος Στυλιανίδης αναφέρθηκε ακόμα στη θετική ατζέντα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής για τους επόμενους 12 μήνες, αλλά και στην συμβολή της Ευρωπαϊκής Ένωσης, ως του μεγαλύτερου παρόχου ανθρωπιστικής βοήθειας παγκοσμίως, στην διεθνή σκηνή. Ως προς την προσφυγική κρίση δε, ο κ. Στυλιανίδης τόνισε την ουσιαστική συμβολή της Συμφωνίας ΕΕ-Τουρκίας και την αναγκαιότητα συνέχισης στήριξής της.

Διαβάστε το πλήρες κείμενο της ομιλίας του Επιτρόπου Στυλιανίδη :

“Κύριε Πρύτανη, Πανιερότατε, αξιότιμοι κ. καθηγητές, αγαπητοί φοιτητές, κυρίες και κύριοι,

Είναι με μεγάλη χαρά και τιμή που απευθύνομαι σήμερα σε αυτό το εκλεκτό ακροατήριο για να μιλήσουμε για το κοινό μας σπίτι, την Ευρώπη, και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουμε ως ευρωπαίοι πολίτες.

Θα μπω αμέσως στο θέμα αγγίζοντας επί τον τύπον των ήλων: Η Ευρωπαϊκή Ένωση διέρχεται τη βαθύτερη κρίση από την ίδρυσή της. Στην καθιερωμένη ομιλία του ενώπιον του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την Κατάσταση της Ένωσης, ο Πρόεδρος Γιούνκερ τόνισε με ειλικρίνεια και ευθύτητα ότι η Ένωση αντιμετωπίζει υπαρξιακή κρίση. Αυτή είναι μια πραγματικότητα που οφείλουμε να την αναγνωρίσουμε αν θέλουμε να την αντιμετωπίσουμε. Και πρέπει να την αντιμετωπίσουμε με ρεαλισμό και αποφασιστικότητα.

Συμπληρώνεται σχεδόν δεκαετία από την εκδήλωση της παγκόσμιας οικονομικής κρίσης.

Η κρίση χρέους στην Ευρωζώνη και ειδικά το ελληνικό ζήτημα ταρακούνησαν τη συνοχή της ΕΕ. Τους ψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης διαδέχτηκε η ύφεση. Η ύφεση έφερε ανεργία, ειδικά μεταξύ των νέων και η ανεργία επιδείνωσε την ύφεση.

Είναι αλήθεια ότι η ΕΕ βρέθηκε απροετοίμαστη, λαβώθηκε αλλά άντεξε την κρίση. Πριν καν σταθεροποιηθεί η κατάσταση στην οικονομία βρεθήκαμε αντιμέτωποι με το προσφυγικό ζήτημα. Ύστερα ακολούθησαν τα τρομοκρατικά κτυπήματα που κατακρήμνισαν το αίσθημα ασφάλειας των πολιτών.

Όλες αυτές οι αρνητικές εξελίξεις έθεσαν υπό αμφισβήτηση τους δύο μεγάλους πυλώνες στους οποίους στηρίζεται η συνοχή της ΕΕ: την ασφάλεια και την ευημερία.

Όλες αυτές οι συγκυρίες αξιοποιήθηκαν από τις αντιευρωπαϊκές δυνάμεις. Ο λαϊκισμός βρήκε πρόσφορο έδαφος.  Ο εθνικισμός και η ξενοφοβία έχουν σηκώσει κεφάλι.

To Brexit ήταν η αρνητική κεφαλαιοποίηση όλων αυτών των συγκυριών.

Το ερώτημα όπως το έθεσε επιτακτικά ο Πρόεδρος Γιούνκερ είναι το εξής: Θα ενδώσουμε στην περιρρέουσα κατήφεια; Θέλουμε όντως να δούμε την Ένωσή μας να καταρρέει; H θα σηκώσουμε τα μανίκια και θα παλέψουμε για αυτήν;

Βεβαίως και πρέπει να αντισταθούμε στο λαϊκισμό και να νικήσουμε τον ευρωσκεπτικισμό. Διαφορετικά θα γυρίσουμε πίσω σε σκοτεινές εποχές.

Η σύζευξη του λαϊκισμού με τον εθνικισμό στην Ευρώπη οδήγησε δε δύο παγκόσμιους πολέμους. Η ΕΕ οικοδομήθηκε στα ερείπια του Πολέμου ως ένα μοντέλο πολιτικής και οικονομικής συνεργασίας, ως αντίδοτο στον εξοντωτικό ανταγωνισμό μεταξύ των ευρωπαϊκών λαών. Η ΕΕ διασφάλισε την ειρήνη. Την ευημερία. Εμπέδωσε τη δημοκρατία. Έδωσε αξία στην ανθρώπινη αξιοπρέπεια. Βοηθά άλλους λαούς που έχουν ανάγκη ανθρωπιστικής βοήθειας. Η ΕΕ είναι ένα «πρότζεκτ ειρήνης». Αυτό είναι σήμερα το διακύβευμα: η ειρήνη, η ασφάλεια, η σταθερότητα και η ευημερία.

Αυτά τα αγαθά η Ευρώπη τα διασφάλισε μέσα από τη συνεργασία, την αλληλεγγύη, την ανοχή. Δυστυχώς αυτή η μαγιά που μας κρατάει ενωμένους, έχει λιγοστέψει.

Αυτούς τους καιρούς τα βλέμματα είναι στραμμένα στις Βρυξέλλες. Πολλοί περιμένουν αποφάσεις και δράσεις που θα επαναφέρουν τη συνοχή στην Ένωση και θα τη θέσουν ξανά σε πορεία ανάπτυξης και προόδου. Αλίμονο αν δεν αφουγκραζόμασταν αυτά τα μηνύματα, αν δεν αναγνωρίζαμε την ανάγκη μεταρρυθμίσεων των θεσμών και των οργάνων της ΕΕ.

Η συζήτηση για μεταρρυθμίσεις στην ΕΕ συνεχίζεται για χρόνια, χωρίς να έχουμε μπροστά μας συγκεκριμένες προτάσεις και εισηγήσεις. Το αποτέλεσμα του βρετανικού δημοψηφίσματος μας υποχρεώνει να εγκύψουμε στα προβλήματα και να τα αντιμετωπίσουμε αποφασιστικά και αποτελεσματικά. Όμως οι μεγάλες αποφάσεις δεν θα ληφθούν από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ αλλά από τα ίδια τα κράτη μέλη.

Όπως τόνισε ο Πρόεδρος Γιούνκερ στην ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης, ποτέ στο παρελθόν δεν υπήρχε τόσο μικρό το πεδίο σύγκλισης των κρατών μελών. Τόσο λίγοι τομείς στους οποίους συμφωνούν να συνεργαστούν.

Τόσοι πολλοί ηγέτες να αναφέρονται μόνο στα προβλήματα της χώρας τους και τόσο λίγο, αν όχι καθόλου, στην Ευρώπη.

«Ποτέ στο παρελθόν», είπε «δεν είδα τις κυβερνήσεις των κρατών μελών τόσο εξασθενημένες από τις δυνάμεις του λαϊκισμού, παράλυτες από το ενδεχόμενο της ήττας στις επόμενες εκλογές».

Δεν θα ήθελα να δώσω μια απαισιόδοξη εικόνα για το μέλλον της Ευρώπης. Η Ευρώπη έχει τεράστια αποθέματα λογικής και δεν θα διολισθήσει στην παραφροσύνη. Θα πρέπει να αξιοποιήσουμε τις εμπειρίες που αποκομίσαμε από αυτή την κρίση για να γίνουμε καλύτεροι.

Αυτό που προτείνει η Επιτροπή είναι μια “θετική ατζέντα” συγκεκριμένων δράσεων για τους επόμενους δώδεκα μήνες.

Επιτρέψτε μου να αναφερθώ συνοπτικά σε μερικές από αυτές:

Οικονομία: Αποφασίσαμε την επέκταση του λεγόμενου Σχεδίου Γιούνκερ μέχρι το 2020. Η πρωτοβουλία αυτή έχει κινητοποιήσει 116 δις ευρώ επενδύσεων σε ένα χρόνο.

Από τη Λετονία μέχρι το Λουξεμβούργο. Περισσότερες από 200.000 μικρές και νεοσύστατες επιχειρήσεις από όλη την Ευρώπη έλαβαν δάνεια χάρη στο νέο Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων.

Ανεργία: Η ανεργία των νέων είναι σήμερα το μεγαλύτερο ίσως πρόβλημα της Ευρώπης: 18,6% στην Ευρωζώνη σύμφωνα με στοιχεία της περασμένη εβδομάδα. Το τελευταίο τρίμηνο του 2015 ανερχόταν στο 47% στην Ελλάδα.

Προκειμένου να αυξήσουμε τη νεανική απασχόληση ενισχύουμε με επιπλέον ένα δισεκατομμύριο ευρώ το πρόγραμμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης ”Εγγυήσεις για τη Νεολαία”. Το πρόγραμμα δρομολογήθηκε πριν από τρία χρόνια και βοηθά νέους να βρουν θέση εργασίας, πρακτικής άσκησης και μαθητείας.

Στην ενίσχυση της απασχόλησης και επιχειρηματικότητας αποσκοπούν και οι πρωτοβουλίες μας στον ψηφιακό τομέα. Όπως η πλήρης ανάπτυξη των συστημάτων 5ης γενιάς για τις κινητές επικοινωνίες (5G)  αλλά και ο εφοδιασμός αστικών και περιφερειακών κέντρων με δωρεάν ασύρματη πρόσβαση στο διαδίκτυο έως το 2020.

Θα αναφέρω ακόμα  μια πρωτοβουλία η οποία βασίζεται σε δική μου πρόταση, υιοθετήθηκε από τον Πρόεδρο Γιούνκερ και θα υλοποιηθεί: η σύσταση ενός Ευρωπαϊκού Σώματος Αλληλεγγύης. Νέοι και νέες από όλη την Ευρώπη θα έχουν τη δυνατότητα να προσφέρουν εκεί που θα υπάρχει ανάγκη. Μετά από φυσικές καταστροφές. Σε πρόσφυγες και σε άλλους συνανθρώπους μας. Στόχος μας είναι η πρωτοβουλία αυτή να τεθεί σε εφαρμογή πριν το τέλος του χρόνου.

Και 100 χιλιάδες Ευρωπαίοι νέοι να είναι μέλη του Σώματος πριν το 2020. Το ενδιαφέρον που δεχόμαστε για αυτήν την πρωτοβουλία είναι τεράστιο και άκρως ενθαρρυντικό.

Στο διεθνές επίπεδο, είμαστε παρόντες στις διπλωματικές διεργασίες για τη Συρία και το Ιράκ. Και οι πρώτοι δωρητές βοήθειας για τη συριακή κρίση με 7 δισεκατομμύρια ευρώ από το 2011. Διαδραματίσαμε κύριο ρόλο στη συμφωνία για το πυρηνικό πρόγραμμα του Ιράν. Πρωτοστατούμε στην παγκόσμια δράση για το κλίμα. Με την υιοθέτηση της Συνθήκης του Παρισιού.

Διαπραγματευόμαστε ή έχουμε ολοκληρώσει συμφωνίες ελευθέρου εμπορίου με 140 εταίρους στον πλανήτη. Κάθε δις εξαγωγών μας δημιουργεί 14 χιλιάδες θέσεις εργασίας σε όλη την Ευρώπη.

Ενισχύουμε παράλληλα την άμυνά μας. Αναφέρομαι στην επίσημη πρώτη, πριν από λίγες μέρες της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής. Υπό την παρουσία του φίλου Έλληνα Επιτρόπου Δημήτρη Αβραμόπουλου. Αναφέρω ακόμα την ενίσχυση της Europol και τα παραδείγματα είναι ακόμα πολλά.

Κυρίες και Κύριοι,

Επιτρέψτε μου να αναφερθώ εν συντομία στο χαρτοφυλάκιό μου. Ως Επίτροπος Ανθρωπιστής Βοήθειας και διαχείρισης κρίσεων έχω την αρμοδιότητα της επίβλεψης της ανθρωπιστικής βοήθειας της Ένωσης με ετήσιο προϋπολογισμό ενάμισι δισεκατομμυρίου ευρώ.

Σήμερα 250 εκατομμύρια άνθρωποι επηρεάζονται από ανθρωπιστικές κρίσεις σε όλο τον κόσμο.

Ένας άνευ προηγουμένου αριθμός 65 εκατομμυρίων ανθρώπων έχουν υποχρεωθεί να εγκαταλείψουν τις εστίες τους. Είναι ο μεγαλύτερος αριθμός από το τέλος του Δεύτερου Παγκοσμίου Πολέμου. Κρίσεις σαν το προσφυγικό, οι οποίες τροφοδοτούνται από τη Συριακή τραγωδία, το Ιράκ και το Αφγανιστάν δεν είναι ποτέ εθνικές. Ούτε καν περιφερειακές. Είναι παγκόσμιες και απαιτούν παγκόσμια και ομόψυχη δράση.

Η ΕΕ και τα κράτη μέλη είναι ο μεγαλύτερος δότης ανθρωπιστικής βοήθειας. Βοηθούμε όποιους μας χρειάζονται ανεξάρτητα από την ταυτότητά τους.

Ανεξάρτητα από το παρελθόν τους, ανεξάρτητα από το χρώμα και την εθνικότητα τους.

Από τον Απρίλιο αυτού του έτους, αυτό περιλαμβάνει πλέον και χώρες εντός Ευρώπης. Συντάξαμε και θέσαμε σε εφαρμογή – με τη σύμφωνη γνώμη Συμβουλίου και Κοινοβουλίου – ένα νέο μηχανισμό που μας επιτρέπει να παρέχουμε ανθρωπιστική βοήθεια – για πρώτη φορά – εντός της ευρωπαϊκής επικράτειας. Και ειδικότερα στους πρόσφυγες στην Ελλάδα.

Η κατάσταση είναι δύσκολη. Αλλά είναι σίγουρα περισσότερο διαχειρίσιμη  απ’ ότι ένα χρόνο πριν . Και αυτό διότι οι προσφυγικές ροές έχουν μειωθεί θεαματικά. Από 10.000 άτομα την ημέρα ακριβώς ένα χρόνο πριν, στα εκατό άτομα την ημέρα σήμερα. Και αυτό οφείλεται σε μεγάλο βαθμό στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή και τη συμφωνία που σύναψε με την Τουρκία. Και φυσικά στη συνεχιζόμενη εφαρμογή της συμφωνίας αυτής. Όπως γνωρίζετε, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή είναι στο πλευρό της Ελλάδας για το προσφυγικό. Με βοήθεια άνω του ενός δισεκατομμυρίου ευρώ. Διακόσια εκατομμύρια εξ αυτών διατίθενται μέσω ανθρωπιστικών οργανώσεων, υπό την προσωπική μου εποπτεία (τα υπόλοιπα υπό την εποπτεία του Δημήτρη Αβραμόπουλου).

Η ανθρωπιστική βοήθεια είναι πολύτιμη και απαραίτητη, αλλά δε θα σταματήσει τις συγκρούσεις. Δεν θα αντιμετωπίσει τις ρίζες των προβλημάτων. Τα ανθρωπιστικά προβλήματα δεν έχουν δυστυχώς ανθρωπιστικές λύσεις. Οι λύσεις είναι πολιτικές. Και το λέω αυτό έχοντας υπόψη τη Συρία. Τη μεγαλύτερη ανθρωπιστική τραγωδία των καιρών μας.

Φίλες και φίλοι,

Ανέλαβα Επίτροπος Ανθρωπιστικής Βοήθειας δύο χρόνια πριν. Και αυτό που γρήγορα αντιλήφθηκα είναι ότι τα μέσα δεν θα μπορέσουν ποτέ να καλύψουν τις ανάγκες. Γι’ αυτό και είναι απαραίτητο να κάνουμε περισσότερα με τα μέσα που έχουμε. Να γίνουμε πιο αποδοτικοί. Και να κάνουμε όσο το δυνατόν πιο έξυπνη χρήση των δυνατοτήτων μας.

Στην πρώτη Παγκόσμια Ανθρωπιστική Διάσκεψη που έγινε τον περασμένο Μάιο στην Κωνσταντινούπολη συμφωνήσαμε ως ανθρωπιστική κοινότητα να κινηθούμε σε αυτήν ακριβώς την κατεύθυνση.

Να δώσω ένα παράδειγμα: για την πλειοψηφία των καλοπροαίρετων συνανθρώπων μας ανθρωπιστική βοήθεια σημαίνει ένα σακί ρύζι.

Αυτό πρέπει όμως τελικά να είναι η εξαίρεση. Και όχι ο κανόνας. Διότι το κόστος προμηθειών, μεταφοράς και αποθήκευσης συνιστά επιβάρυνση. Και πιστέψτε με η επιβάρυνση αυτή δεν είναι καθόλου αμελητέα.

Και με αφορμή αυτό θα αναφερθώ στο μεγαλύτερο πρόγραμμα ανθρωπιστικής βοήθειας που έχει ποτέ χρηματοδοτήσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Και το οποίο εγκαινίασα τον περασμένο μήνα στην Τουρκία. Με προϋπολογισμό 348 εκατομμυρίων ευρώ στοχεύει να βοηθήσει 1 εκατομμύριο Σύρους πρόσφυγες. Πώς; Μέσω προπληρωμένων χρεωστικών καρτών. Εξαφανίζοντας έτσι το ενδιάμεσο κόστος προμήθειας, μεταφοράς και αποθήκευσης της βοήθειας σε είδος.

Έτσι οι πρόσφυγες θα μπορούν να καλύψουν τις βασικές ανάγκες τους μόνοι τους. Φαγητό, ενοίκιο, εκπαίδευση. Με αξιοπρέπεια – και αυτό είναι το πιο σημαντικό. Και φυσικά τα χρήματα αυτά γυρνάνε πίσω στην τοπική οικονομία. Και ευνοούν τη συνύπαρξη γηγενών και εκτοπισμένων στην ίδια κοινωνία. Το έχω δει με τα ίδια μου τα μάτια: Από την Ιορδανία και το Λίβανο στην Τουρκία και την Ουκρανία.

Αυτό ήδη έχουμε ξεκινήσει να εφαρμόζουμε στην Ελλάδα. Σε συμφωνία με τις ελληνικές αρχές.

Γι’ αυτό τονίζω κάτι που πιστεύω ακράδαντα: Είναι σημαντικό να βλέπουμε τους πρόσφυγες ως προσφορά σε μία κοινωνία και όχι ως βάρος. Και η προσέγγιση που μόλις σας περιέγραψα είναι μέρος της λογικής αυτής.

Και σε αυτό προσθέτω άλλο ένα: Παιδεία. Η παροχή της πρέπει να είναι άμεση, όσο άμεση είναι ανάγκη για νερό, φαγητό και στέγη. Γιατί η παιδεία συνιστά προστασία. Προστασία από κάθε είδους εκμετάλλευση.

Και φυσικά συνιστά ασπίδα κατά της ριζοσπαστικοποίησης. Θα ήταν ηθικά απαράδεκτο για την Ευρωπαϊκή Ένωση να επιτρέψει τη δημιουργία χαμένων γενιών.

Για αυτό και η παιδεία είναι η νούμερο ένα προτεραιότητά μου. Το έτος που διανύουμε τετραπλασίασα με δική μου απόφαση τα κονδύλια για εκπαιδευτικά προγράμματα από τον ετήσιο προϋπολογισμό μου. Από 1% πήγαμε φέτος στο 4% που είναι και ο στόχος που έχουν θέσει τα Ηνωμένα Έθνη. Και θα συνεχίσουμε. Θέλω η Ευρωπαϊκή Ένωση να είναι πρωτοπόρος στον τομέα αυτό.