Το Κέντρο Ευρωπαϊκής Πληροφόρησης Europe Direct Βορείου Αιγαίου συμμετείχε στο Ειδικό Εκπαιδευτικό Σεμινάριο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής με θέμα «THE REFUGEE CRISIS: DEVELOPING FEEDBACK CHANNELS ON CITIZENS’ PERCEPTIONS», το οποίο διεξήχθη στις 14-15 Μαρτίου 2016 στις Βρυξέλλες (Visitors Centre of the European Commission, Charlemagne building, Rue de la Loi 170/ Emergency Response Coordination Centre (ERCC), Entrance Rue Joseph II 79).

Το πρόγραμμα της συνάντησης είχε ως εξής:

1η Συνεδρία «Οι καταβολές της μεταναστευτικής και προσφυγικής κρίσης: γενικές ερωτήσεις».

Στα πλαίσια της συγκεκριμένης θεματικής, η κα.  Sibylle Bikar (EEAS MENA 1), μας ενημέρωσε σχετικά με τη κατάσταση στη Συρία και το ρόλο της ΕΕ. Πιο συγκεκριμένα αναφέρθηκε στον εμφύλιο πόλεμο, στη παρουσία του ISIS στην ευρύτερη περιοχή καθώς και άλλων δρώντων (Ρωσία, κα), στην επίδραση της κατάστασης στις μεταναστευτικές ροές, καθώς τέλος και στις δράσεις της ΕΕ στη Συρία (κυρίως ανθρωπιστική δράση). Ο ομιλητής μας ενημέρωσε για τις ειρηνευτικές συνομιλίες που άρχισαν τον Δεκέμβριο σε τρεις κύκλους και στις οποίες συμμετείχε η Επίτροπος Εξωτερικών Σχέσεων της ΕΕ κα. Morgherini. Ενημερωθήκαμε επίσης ότι το κλείσιμο το συνόρων δεν αποτελεί μόνο Ευρωπαϊκή υπόθεση, καθώς τα περισσότερα κράτη που γειτονεύουν με τη Συρία έχουν υπό τη πίεση των εκτοπισμένων, υιοθετήσει όμοια πρακτική (π.χ. Ιορδανία, Λίβανος, Τουρκία). Η ΕΕ έχει λάβει θέση υπέρ της κατάπαυσης πυρών, ενώ αμφισβητεί πρακτικές που δεν είναι έννομες βάσει της βούλησης του λαού (π.χ. κοινοβουλευτικές εκλογές Συρίας στις 13 Απριλίου).

Στη συνέχεια ο κ. Bernard Savage (HoU EEAS MENA 4) μας ενημέρωσε για τη Λιβύη και ο κ. Stefano Signore (HoU DEVCO D3), για την Υποσαχάρια περιοχή και το ταμείο καταπιστεύματος για την Αφρική της ΕΕ.

2η Συνεδρία «Ισορροπώντας την υπευθυνότητα με την αλληλεγγύη»

Σε αυτή τη συνεδρία είχαμε τη πολύ ενδιαφέρουσα παρουσίαση της κα. Elena Dulguerova (HOME C2) σχετικά με τη κρίση Schengen και τη διαχείριση των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ. Η ομιλήτρια μας ενημέρωσε σχετικά με τη νομιμότητα της επιλογής κλεισίματος των συνόρων σύμφωνα με τη Συνθήκη, καθώς και την επιθυμία της Επιτροπής να επανέλθει η ομαλότητα ως τον Δεκέμβριο του 2016 (‘Back to Schengen’ Communication). Επιπλέον ενημερωθήκαμε για τη κατάσταση που επικρατεί στην Ελλάδα: Η επιτροπή αξιολόγησης Schengen επισκέφτηκε την Ελλάδα το Νοέμβριο του 2015 και έκρινε ότι υπήρχαν σοβαρές ελλείψεις ως προς τη φύλαξη των εξωτερικών συνόρων της. Τον Φεβρουάριο εκδόθηκαν συμβουλές από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο προς την Ελλάδα για να αντιμετωπίσει τις ελλείψεις. Η Ελληνική Κυβέρνηση απάντησε με ένα πλάνο δράσης τον επόμενο μήνα. Παρόλα αυτά υπήρχε έλλειψη χρονικών καθορισμών για τις προτεινόμενες δράσεις. Στις 11-17 Απριλίου έγινε η 2η επίσκεψη της Επιτροπής Ελέγχου στην Ελλάδα. Στο ενδιάμεσο διάστημα η Ελλάδα έλαβε χρηματική και τεχνική βοήθεια από την ΕΕ. Στις  12 Μαΐου το Συμβούλιο θα αποφασίσει αν η κατάσταση έχει βελτιωθεί. Αν οι ελλείψεις παραμένουν και οι μεταναστευτικές ροές συνεχίζουν με τον ίδιο ρυθμό η Κομισιόν θα προτείνει στο Συμβούλιο τη λήψη προσωρινών μέτρων ασφάλειας στα σύνορα της χώρας. Τέλος η ομιλήτρια μας ενημέρωσε ότι η νέα Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Συνόρων και Ακτοφυλακής [COM (2015)671 final]θα είναι πλήρως λειτουργική ως τον Αύγουστο και θα έχει πιο διευρυμένες δυνατότητες σε σχέση με τη FRONTEX.

Ύστερα, η κα.  Yolanda Gallego-Casilda Grau, (HoU HOME B2), μας παρουσίασε επεξηγηματικά τη κοινή Ευρωπαϊκή πολιτική θεωρήσεων (visa policy) και το πώς αυτή συνδέεται με τη προσφυγική κρίση (για παράδειγμα η παραχώρηση διευκολύνσεων σε συνεργαζόμενες τρίτες χώρες).

3η Συνεδρία «Διαχείριση του επείγοντος»

Ο κ. Jörg Roos, (DHoU ECHO.TF) μας ενημέρωσε σχετικά με την πολιτική έκτακτης υποστήριξης της ΕΕ ως προς το προσφυγικό και τις δυνατότητες χρηματοδότησης – συνεργασίας με εθνικές και διεθνείς ΜΚΟ και οργανώσεις (στα πλαίσια του FPA Partnership Agreements). Αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα η DG DCO συνεργάζεται με τις ΜΚΟ Πράξης, Αποστολή και το Χαμόγελο του Παιδιού.

Στη συνέχεια ο κ. Juha Auvinen, (HoU ECHO B1) μας παρουσίασε το ρόλο του Κέντρου Συντονισμού Έκτακτης Ανταπόκρισης (ERCC) ως προς τη προσφυγική κρίση, και η κα. Olimpia Imperiali, (ECHO B1) μας διαφώτισε με ορισμένα στατιστικά στοιχεία (ISA Reports).

Έπειτα, οι κ. Andrew Rasbash, (NEAR D) και Patrick Paquet, (DHoU NEAR A5), μας ενημέρωσαν σχετικά με τη διαδρομή των Δυτικών Βαλκανίων και το κοινό σχέδιο δράσης ΕΕ- Τουρκίας. Πέραν των στατιστικών στοιχείων οι ομιλητές μας έδωσαν επιπλέον πληροφορίες για το πώς αναμένεται να εξελιχθεί η πολιτική των επιστροφών μεταξύ ΕΕ- Τουρκίας, ενώ μας υπενθύμισαν ότι η συγκεκριμένη συμφωνία θα εφαρμοστεί μετά τον Οκτώβριο εξ’ ου και προσωρινά οι επιστροφές γίνονται βάση της ήδη υπάρχουσας ενεργούς συμφωνίας Ελλάδας- Τουρκίας.

Ακολούθησε παρουσίαση από τον κ. Olivier Bergeau (Γραφείο Επιτρόπου Αβραμόπουλου), σχετικά με τις επερχόμενες αλλαγές του συστήματος του Δουβλίνου. Ο ομιλητής μας ενημέρωσε ότι σε συνάντηση κορυφής που θα διεξαχθεί την επόμενη εβδομάδα οι πρωθυπουργοί των κρατών μελών θα συζητήσουν για την αναμόρφωση του Δουβλίνου και πιο συγκεκριμένα για την εφαρμογή ενός πραγματικά κοινού συστήματος ασύλου, η οποία θα επιτευχθεί με έναν από τους παρακάτω τρόπους:

–          Ανάληψη της ευθύνης εξέτασης αιτήματος ασύλου από κράτη μέλη έτερα του κράτους πρώτης υποδοχής για τη διευκόλυνση του μηχανισμού αναγνώρισης του εν λόγω κράτους (π.χ. Ελλάδα, Ιταλία) και την επιτάχυνση των διαδικασιών έκδοσης ασύλου.

–          Δημιουργία μιας κεντρικής Διεύθυνσης η οποία θα είναι επιφορτισμένη με την εξέταση των αιτημάτων ασύλου σε όλη την ΕΕ (το ποιο «μεγαλόπνοο σχέδιο»)

Τα κράτη μέλη θα συσκεφτούν και θα αποφασίσουν ποια από τις παραπάνω μεθόδους (ή ποια άλλη μέθοδος) θα εξυπηρετήσει την έννοια της ύπαρξης ενός αποτελεσματικού και λειτουργικού κοινού Ευρωπαϊκού συστήματος ασύλου.

Τέλος, ο κ. Sebastian Stetter (HOME B1), μας ενημέρωσε σχετικά με τις διαδικασίες ένταξης για τη νόμιμη μετανάστευση, επισημαίνοντας ότι γίνεται λόγος για αναμόρφωση τόσο των θεωρήσεων για σπουδές και έρευνα όσο και για τη Μπλε Κάρτα, ώστε να δοθούν μεγαλύτερα κίνητρα σε νόμιμους μετανάστες με ανταγωνιστικά βιογραφικά να προτιμήσουν την ΕΕ ως τόπο εργασίας.

Workshop «Τα EDICs ως δίαυλοι ενημέρωσης για τις αντιλήψεις των πολιτών σχετικά με τη προσφυγική κρίση»

Μετά τις συνεδρίες ακολούθησε ομαδοποίηση των EDICs ανάλογα με τη χώρα προέλευσής τους. Δημιουργήθηκαν τρείς ομάδες- τη πρώτη ομάδα αποτελούσαν EDICs από τις χώρες υποδοχής (Ελλάδα, Ιταλία), τη δεύτερη EDICs χωρών μετάβασης (Βουλγαρία, Αυστρία, Δανία), και τη τρίτη EDICs χωρών προορισμού (Γερμανία, Σουηδία). Ακολούθησαν παρουσιάσεις της κατάστασης ανά χώρα, και συζήτηση περί διαφορών, ομοιοτήτων, αλλά και τρόπων ώστε να υπάρξει στο μέλλον μεγαλύτερη επικοινωνία με την Επιτροπή σχετικά με τις αντιλήψεις των πολιτών για τη κρίση.