• Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ) έχει κινητοποιήσει 514 δισ. EUR σε πρόσθετες επενδύσεις ανά την ΕΕ από τον Ιούλιο του 2015, έχει δηλαδή πετύχει τον στόχο του έξι μήνες πριν από την ολοκλήρωση της πρωτοβουλίας.
• Το ΕΤΣΕ, ο χρηματοοικονομικός πυλώνας του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη, έχει επηρεάσει σαφώς την οικονομία της ΕΕ και αποδεικνύει την ικανότητά του προσαρμογής κατά την αντιμετώπιση της πανδημίας του κορονοϊού.
• Κατά την τελευταία πενταετία έχουν επωφεληθεί εκατοντάδες και χιλιάδες επιχειρήσεις και έργα, γεγονός που καθιστά την Ευρώπη πιο κοινωνική, πράσινη, καινοτόμο και ανταγωνιστική.

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ο όμιλος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ) τήρησαν τις δεσμεύσεις τους για κινητοποίηση 500 δισ. EUR σε επενδύσεις στο πλαίσιο του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη. Έχουν εγκριθεί περίπου 1.400 πράξεις στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ), με τη χρήση εγγύησης από τον προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ιδίων πόρων του ομίλου της ΕΤΕπ. Αναμένεται να οδηγήσουν σε πρόσθετες επενδύσεις ύψους περίπου 514 δισ. EUR στις διάφορες χώρες της ΕΕ και να ωφελήσουν περίπου 1,4 εκατ. μικρές και μεσαίου μεγέθους επιχειρήσεις. Το 2017, όταν το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο συμφώνησαν να διευρύνουν την εμβέλεια και το μέγεθος του ΕΤΣΕ, στόχος ήταν η κινητοποίηση 500 δισ. EUR έως το τέλος του 2020. Τα χρήματα αυτά είχαν ως στόχο να συμβάλουν στην αντιμετώπιση του επενδυτικού κενού που είχε προκαλέσει η χρηματοπιστωτική και οικονομική κρίση του 2007-8.

Κατά τα τελευταία έτη και ιδίως μετά την έξαρση του κορονοϊού, το ΕΤΣΕ αναπροσανατολίστηκε: αποτέλεσε έμπνευση για το InvestEU, το νέο επενδυτικό πρόγραμμα της Επιτροπής για τα έτη 2021-2027 και ήδη τώρα συμβάλλει στην επενδυτική πρωτοβουλία για την αντιμετώπιση του κορονοϊού. Το ΕΤΣΕ θα διαδραματίσει επίσης βασικό ρόλο στη δέσμη μέτρων NextGenerationEU για την ανοικοδόμηση της ευρωπαϊκής οικονομίας μετά τον κλονισμό που επέφερε ο κορονοϊός, μέσω πρόσθετης συνεισφοράς για το Μέσο Στήριξης της Φερεγγυότητας, το οποίο αποσκοπεί στην πρόληψη της αφερεγγυότητας στις ευρωπαϊκές επιχειρήσεις.

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε τα εξής: «Το Επενδυτικό Σχέδιο για την Ευρώπη είναι μια επιτυχημένη πρωτοβουλία. Κατά την τελευταία πενταετία, επέτρεψε τη χρηματοδότηση εκατοντάδων χιλιάδων επιχειρήσεων και έργων, υλοποιώντας τις φιλοδοξίες μας για μια πιο πράσινη, πιο καινοτόμο και πιο δίκαιη Ευρώπη. Θα συνεχίσουμε αυτήν την πορεία μέσω της NextGenerationEU.»

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, Βέρνερ Χόιερ, δήλωσε σχετικά: «Το ΕΤΣΕ μπορεί να χρησιμεύσει ως σχέδιο δράσης κατά τη διάρκεια της αντιμετώπισης του κορονοϊού.. Ξεπεράσαμε το συνολικό ποσό των 500 δισ. EUR σε επενδύσεις νωρίτερα από ό,τι είχε προγραμματιστεί: τούτο αποδεικνύει πόσο ισχυρή είναι η σύμπραξή μας. Η υλοποίηση του χρηματοοικονομικού πυλώνα του Επενδυτικού Σχεδίου της Επιτροπής για την Ευρώπη ήταν τιμή και πρόκληση για την ΕΤΕπ. Τα καταφέραμε κυρίως χάρη στην εξαιρετική συνεργασία μεταξύ της Τράπεζας και των ευρωπαϊκών και εθνικών φορέων. Η επιτυχία της πρωτοβουλίας αυτής δείχνει τι μπορεί να επιτύχει η Ευρώπη με τα κατάλληλα εργαλεία: η ήπειρός μας έχει γίνει πιο κοινωνική, πράσινη, καινοτόμος και ανταγωνιστική. Μπορούμε και πρέπει να αξιοποιήσουμε την πείρα που αποκομίσαμε ξεπερνώντας την τρέχουσα κρίση. Θα μας βοηθήσει να διαμορφώσουμε μια Ευρώπη για την οποία όλοι μας μπορούμε να είμαστε περήφανοι.»

Τι χρηματοδότησε το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων (ΕΤΣΕ);

Το ΕΤΣΕ επιτρέπει στον όμιλο της ΕΤΕπ να χρηματοδοτεί πράξεις που ενέχουν μεγαλύτερο κίνδυνο σε σχέση με τις μέσες επενδύσεις του. Συχνά τα έργα που στηρίζονται από το ΕΤΣΕ είναι εξαιρετικά καινοτόμα, αναλαμβάνονται από μικρές εταιρείες χωρίς πιστωτικό ιστορικό ή ομαδοποιούν μικρότερες ανάγκες σε υποδομές ανά κλάδο και γεωγραφική περιοχή. Για τη στήριξη τέτοιων έργων, χρειάστηκε ο όμιλος της ΕΤΕπ να αναπτύξει νέα χρηματοδοτικά προϊόντα, όπως π.χ. χρηματοδότηση υψηλού κινδύνου με στοιχεία μετοχών ή επενδυτικές πλατφόρμες. Τούτο άλλαξε το DNA της Τράπεζας και αποτέλεσε επανάσταση στον τρόπο με τον οποίο η Ευρώπη χρηματοδοτεί τις προτεραιότητές της.

Σημειωτέον ότι το ΕΤΣΕ επιτρέπει επίσης στην ΕΤΕπ να εγκρίνει μεγαλύτερο αριθμό έργων από όσα θα ήταν δυνατόν να εγκρίνει χωρίς τη στήριξη της εγγύησης του προϋπολογισμού της ΕΕ, καθώς και να προσεγγίσει νέους πελάτες: τρεις στους τέσσερις λήπτες στήριξης από το ΕΤΣΕ είναι νέοι πελάτες της τράπεζας. Αυτό αποδεικνύει την προστιθέμενη αξία των πράξεων του ΕΤΣΕ.

Χάρη στη στήριξη από το ΕΤΣΕ, η ΕΤΕπ και η θυγατρική της για τη χρηματοδότηση μικρών επιχειρήσεων, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων (ΕΤΕ), έχουν χρηματοδοτήσει εκατοντάδες χιλιάδες ΜΜΕ σε ευρύ φάσμα κλάδων στο σύνολο των κρατών μελών της ΕΕ. Στα παραδείγματα συμπεριλαμβάνεται η βιώσιμη γεωργία στο Βέλγιο, μία καινοτόμος ιατρική τεχνολογία στην Ισπανία, μια εταιρεία ενεργειακής απόδοσης στη Λιθουανία.

Οικονομικός αντίκτυπος: απασχόληση και ανάπτυξη

Ο αντίκτυπος της πρωτοβουλίας είναι σημαντικός. Βάσει αποτελεσμάτων του Δεκεμβρίου 2019, το τμήμα οικονομικών της ΕΤΕπ και το Κοινό Κέντρο Ερευνών της Επιτροπής (ΚΚΕρ) εκτιμούν ότι οι πράξεις του ΕΤΣΕ έχουν υποστηρίξει περί το 1,4 εκατ. θέσεις εργασίας, αριθμός που αναμένεται να αυξηθεί σε 1,8 εκατ. θέσεις εργασίας έως το 2022 σε σύγκριση με το βασικό σενάριο. Επιπλέον, οι υπολογισμοί δείχνουν ότι η πρωτοβουλία έχει αυξήσει το ΑΕΠ της ΕΕ κατά 1,3 %, ενώ αναμένεται να αυξήσει το ΑΕΠ της ΕΕ κατά 1,9 % έως το 2022. Στην αρχή του τρέχοντος έτους, το 60% των κεφαλαίων που αντλήθηκαν προήλθε από ιδιωτικούς πόρους, πράγμα που σημαίνει ότι το ΕΤΣΕ εκπλήρωσε και τον στόχο της κινητοποίησης ιδιωτικών επενδύσεων.

Υπολογίζοντας με βάση το μέγεθος της οικονομίας, ο μεγαλύτερος αντίκτυπος ήταν σε χώρες που η κρίση του 2007-8 έπληξε περισσότερο: Κύπρο, Ελλάδα, Ιρλανδία, Ιταλία, Πορτογαλία και Ισπανία. Ενώ οι άμεσες επενδυτικές επιπτώσεις είναι ιδιαίτερα υψηλές στις χώρες αυτές, υπολογίστηκε ότι οι περιφέρειες συνοχής (κυρίως ανατολικοευρωπαϊκές χώρες) είναι πιθανό να επωφεληθούν περισσότερο από τις μακροπρόθεσμες επιπτώσεις. Οι υπολογισμοί αυτοί αντιστοιχούν στις πραγματικές χρηματοδοτικές δραστηριότητες στο πλαίσιο του ΕΤΣΕ: οι κύριες χώρες, κατά σειρά ύψους επενδύσεων που κινητοποίησε το ΕΤΣΕ σε σχέση με το ΑΕΠ, είναι η Βουλγαρία, η Ελλάδα, η Πορτογαλία, η Εσθονία και η Ισπανία.

Πώς ωφελήθηκαν οι πολίτες από το Επενδυτικό Σχέδιο για την Ευρώπη;

Στην έκθεση του 2019 για το ΕΤΣΕ της ΕΤΕπ απαριθμούνται ορισμένα συγκεκριμένα αποτελέσματα της πρωτοβουλίας. Χάρη στο ΕΤΣΕ:

• Περίπου 20 εκατ. επιπλέον νοικοκυριά μπορούν να έχουν πρόσβαση σε ευρυζωνικές συνδέσεις υψηλής ταχύτητας.
• Κατασκευάστηκαν ή ανακαινίστηκαν περί τις 540 000 μονάδες κοινωνικών και οικονομικά προσιτών κατοικιών.
• 22 εκατ. Ευρωπαίοι ωφελούνται από βελτιωμένες υπηρεσίες ιατροφαρμακευτικής περίθαλψης
• Περίπου 400 εκατομμύρια ταξίδια/έτος θα επωφεληθούν από νέες ή βελτιωμένες υποδομές μεταφορών.
• 13,4 εκατ. νοικοκυριά προμηθεύτηκαν ενέργεια από ανανεώσιμες πηγές.

Ιστορικό

Τον Νοέμβριο του 2014 η Επιτροπή και ο όμιλος της ΕΤΕπ δρομολόγησαν το Επενδυτικό Σχέδιο για την Ευρώπη, με στόχο να αναστραφεί η πτωτική τάση των επενδύσεων και να επανέλθει η Ευρώπη σε τροχιά οικονομικής ανάκαμψης. Ο χρηματοοικονομικός του πυλώνας, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων, είχε αρχικά ως αποστολή την κινητοποίηση 315 δισ. EUR σε πρόσθετες επενδύσεις έως το 2018. Μετά την επιτυχία που σημείωσε, το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη συμφώνησαν να ενισχύσουν το ΕΤΣΕ και να επεκτείνουν τον επενδυτικό στόχο στα 500 δισ. EUR έως τα τέλη του 2020.

Μια ανεξάρτητη αξιολόγηση του ΕΤΣΕ, που δημοσιεύθηκε τον Ιούνιο του 2018, κατέληξε στο συμπέρασμα ότι η εγγύηση της ΕΕ αποτελεί αποτελεσματικό τρόπο για την αύξηση του όγκου των πράξεων υψηλότερου κινδύνου από την ΕΤΕπ, καθώς χρησιμοποιεί λιγότερους δημοσιονομικούς πόρους σε σχέση με τα ευρωπαϊκά προγράμματα επιχορηγήσεων και τα χρηματοδοτικά μέσα. Υπογραμμίζει δε ότι η στήριξη της ΕΤΕπ είναι καίριας σημασίας για τους δικαιούχους του ΕΤΣΕ: παρέχει μια «σφραγίδα έγκρισης» στην αγορά, βοηθώντας τους με τον τρόπο αυτό να διευκολύνουν τη μελλοντική συγκέντρωση κεφαλαίων. Η επιτυχία του ΕΤΣΕ βασίζεται, σε σημαντικό βαθμό, στην αποτελεσματική δομή της διακυβέρνησής του, η οποία ανταποκρίνεται στις συνεχείς αλλαγές των αγορών. Μια ανεξάρτητη ομάδα εμπειρογνωμόνων αποφασίζει εάν ένα έργο πληροί τις προϋποθέσεις για υποστήριξη από την εγγύηση της ΕΕ. Στόχος: η ελαχιστοποίηση των κινδύνων των ιδιωτικών επενδύσεων σε έργα που απαιτούνται για μια πιο βιώσιμη Ευρώπη και η προστιθέμενη αξία σε ό,τι θα είχε επιτευχθεί χωρίς δημόσια συνδρομή.

Τον Μάιο του 2020, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υπέβαλε την αναθεωρημένη πρότασή της για το διάδοχο σχήμα του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη βάσει του επόμενου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου που ξεκινά το 2021: το πρόγραμμα InvestEU.

Περισσότερες πληροφορίες

Βίντεο: Τι είναι το ΕΤΣΕ; Ενωμένοι γινόμαστε πιο δυνατοί