Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι ένα σύγχρονο πολιτικό και οικονομικό οικοδόμημα που εντός του δεύτερου μισού του 20ου αιώνα από όραμα έγινε πραγματικότητα. Ξεκινώντας από 6 μόλις κράτη-μέλη, προχώρησε στο να αποτελείται σήμερα από 27 χώρες της Ευρωπαϊκής ηπείρου. Μάλιστα, υπάρχουν σκέψεις και διαπραγματεύσεις για διεύρυνση των συνόρων της Ένωσης με χώρες οι οποίες είναι υποψήφιες προς ένταξη. Παρόλο που η αφετηρία της ήταν καθαρά οικονομικού χαρακτήρα, εδραιώθηκε ως ένας οργανισμός παγκόσμιου κύρους, ο οποίος δραστηριοποιείται σε διάφορους τομείς της καθημερινότητας, όπως είναι η πολιτική, η οικονομία, η ασφάλεια, η υγεία, η απασχόληση, το περιβάλλον και η μετανάστευση.

Γενικώς, μια θεσμική οντότητα όπως είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση, που εκφράζει ανησυχίες και ελπίδες 450 εκατομμυρίων ανθρώπων,  έχει ως αποκλειστικό σκοπό της την  βελτίωση της ποιότητας ζωής τους.. Ένα από τα βασικότερα μέλη της ευρωπαϊκής κοινωνίας είναι η νεολαία, για  την οποία η Ευρωπαϊκή Ένωση καλείται να διασφαλίσει την αξιοπρεπή διαβίωση της. Μέσω της Ευρωπαϊκής Ένωσης προσφέρονται στους νέους ευκαιρίες για εκπαίδευση, επαγγελματική αποκατάσταση και ελεύθερη μετακίνηση εντός των κρατών-μελών. Ένα πρόγραμμα που διαθέτει η Ευρωπαϊκή Ένωση για κατάρτιση και εκπαίδευση της νεολαίας λέγεται “Erasmus +”. Στόχος του προγράμματος αυτού είναι η καταπολέμηση της ανεργίας, η απόκτηση νέων γνώσεων, δεξιοτήτων καθώς και εργασιακών προοπτικών, κυρίως μέσα από τις εμπειρίες στο εξωτερικό όπως είναι οι σπουδές, προγράμματα πρακτικής άσκησης και οι ανταλλαγές νέων. Άλλο πρόγραμμα είναι το “Erasmus για νέους επαγγελματίες”, το οποίο δίνει την δυνατότητα σε νέους ευρωπαίους πολίτες να λάβουν τα αναγκαία εφόδια για το ξεκίνημα μιας δικής τους μικρής επιχείρησης. Ένα ακόμη πρόγραμμα είναι εκείνο για τις “Εγγυήσεις για την νεολαία” . Στόχος αυτού είναι η παροχή στους νέους κάτω των 25 ετών μιας συγκεκριμένης και ποιοτικής πρότασης για εργασία, πρακτική άσκηση ή και μαθητεία. Οι πρωτοβουλίες αυτές της Ευρωπαϊκής Ένωσης συμβάλλουν στην ενεργή συμμετοχή των νέων στην ευρωπαϊκή κοινωνία των πολιτών.

Την τελευταία δεκαετία, έχουν διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην συνείδηση των νέων της Ευρώπης έννοιες όπως τα θεμελιώδη-ανθρώπινα δικαιώματα και τα κοινωνικά ζητήματα. Όσον αφορά τα θεμελιώδη δικαιώματα, η Ευρωπαϊκή Ένωση εγγυάται ένα σύνολο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων για τους πολίτες της και προστασία από κάθε είδους διάκριση. Απαγορεύεται λοιπόν η διάκριση με βάση το φύλο, την φυλή, την θρησκεία, την εθνική καταγωγή, την αναπηρία και τον σεξουαλικό προσανατολισμό. Το δίκαιο των πολιτών της Ευρωπαϊκής Ένωσης διασφαλίζεται από τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων που έχει θεσπίσει η Ευρωπαϊκή Ένωση. Ένα ιδιαίτερο  κοινωνικό ζήτημα της Ευρωπαϊκής Ένωσης είναι η κοινωνική ασφάλιση, για την οποία μεριμνά. Έχει υιοθετήσει νόμους για την τήρηση του ωραρίου της εργασίας, την ύπαρξη ασφαλών συνθηκών εργασίας, την αντιμετώπιση διακρίσεων στον χώρο εργασίας και την παροχή αποζημίωσης σε τυχόν τραυματισμό κατά την διάρκεια της εργασίας. Ακόμη, μέσω του “Ευρωπαϊκού Πυλώνα Κοινωνικών Δικαιωμάτων”, κατοχυρώνονται τα δικαιώματα και οι αρχές που σχετίζονται με την  ισότητα ευκαιριών στην αγορά εργασίας και την κοινωνική προστασία. Τα παραπάνω λοιπόν, διατυπώνουν εν ολίγοις τις πρακτικές που ακολουθεί η Ευρωπαϊκή Ένωση όσον αφορά τα κοινωνικά και θεμελιώδη δικαιώματα.

Εν κατακλείδι, ένας νέος πολίτης της Ευρωπαϊκής Ένωσης μπορεί να βιώσει τα προνόμια που του παρέχει αυτός ο διακρατικός θεσμός σε κάθε πτυχή της ζωής του. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι ο θεσμός δεν έχει να αντιμετωπίσει κάποια πεδία στα οποία υστερεί. Δεν είναι λίγες οι φορές που ο θεσμός της Ευρωπαϊκής Ένωσης καλείται από τις ευρωπαϊκές χώρες και κοινωνίες, λόγω των πρόσφατων γεγονότων της πανδημίας του covid–19, του πληθωρισμού, της ενεργειακής κρίσης, του “Qatar Gate” και της Ρωσικής εισβολής στην Ουκρανία, να δράσει και να πάρει αποφάσεις σχετικά με ζητήματα οικονομίας, υγείας, κλιματικής προφύλαξης, εξωτερικής πολιτικής, σχέσεων που έχει με άλλες χώρες του πλανήτη, ενέργειας και διακυβέρνησης. Μπορεί να συμβάλλει σε αυτά και η ίδια η νεολαία καθώς έχει την δυνατότητα να δώσει νέες καινοτόμες ιδέες και λύσεις. Στην ουσία, η Ευρωπαϊκή Ένωση οφείλει να υποστηρίξει τους ανθρώπους της περισσότερο με εγχειρήματα που συνάδουν με την συμμετοχική δημοκρατία.

Και ας μην ξεχνάμε ότι οι νέοι Ευρωπαίοι πρέπει να είναι η δυναμικότερη έκφραση της Ευρωπαϊκής Πολιτείας.

Άγγελος Στεφανόπουλος,

Απόφοιτος του τμήματος κοινωνιολογίας του Πανεπιστημίου Αιγαίου

Εθελοντής του Κέντρου Ευρωπαϊκής Πληροφόρησης και του Europe Direct Βόρειου Αιγαίου