Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε χθες να προστεθεί η παράβαση των περιοριστικών μέτρων της ΕΕ στον κατάλογο με τα ευρωεγκλήματα. Η Επιτροπή πρότεινε, επίσης, νέους ενισχυμένους κανόνες για την ανάκτηση και τη δήμευση περιουσιακών στοιχείων, οι οποίοι θα συμβάλουν επίσης στην εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων της ΕΕ. Τη στιγμή που η ρωσική επίθεση κατά της Ουκρανίας βρίσκεται σε εξέλιξη, έχει τεράστια σημασία να εφαρμοστούν πλήρως τα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ και να μην επιτραπεί η παράβαση των εν λόγω μέτρων. Οι χθεσινές προτάσεις έχουν ως στόχο να εξασφαλιστεί ότι τα περιουσιακά στοιχεία προσώπων και οντοτήτων που παραβαίνουν τα περιοριστικά μέτρα μπορούν να δημευθούν αποτελεσματικά στο μέλλον. Οι προτάσεις εμπίπτουν στο πλαίσιο της ειδικής ομάδας «Δέσμευση και κατάσχεση»Αναζητήστε διαθέσιμες μεταφράσεις του συνδέσμου αυτούEL•••, η οποία συστάθηκε από την Επιτροπή τον Μάρτιο.
Χαρακτηρισμός της παράβασης των περιοριστικών μέτρων της ΕΕ ως ευρωεγκλήματος

Πρώτον, η Επιτροπή προτείνει να προστεθεί η παράβαση των περιοριστικών μέτρωνΑναζητήστε διαθέσιμες μεταφράσεις του συνδέσμου αυτούEL••• στον κατάλογο των ευρωεγκλημάτων. Αυτό θα επιτρέψει τον καθορισμό ενός κοινού, βασικού προτύπου για τα ποινικά αδικήματα και τις κυρώσεις τους σε ολόκληρη την ΕΕ. Με τη σειρά τους, οι εν λόγω κοινοί κανόνες της ΕΕ θα διευκολύνουν τη διερεύνηση, τη δίωξη και την τιμωρία των παραβάσεων των περιοριστικών μέτρων, με τον ίδιο τρόπο σε όλα τα κράτη μέλη.

Η παράβαση των περιοριστικών μέτρων πληροί τα κριτήρια που ορίζονται στο άρθρο 83 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, καθότι αποτελεί έγκλημα για τα περισσότερα κράτη μέλη. Αποτελεί επίσης ιδιαίτερα σοβαρό έγκλημα, δεδομένου ότι μπορεί να διαιωνίζει απειλές για τη διεθνή ειρήνη και ασφάλεια και έχει σαφές διασυνοριακό πλαίσιο, το οποίο απαιτεί ενιαία αντιμετώπιση σε επίπεδο ΕΕ και σε παγκόσμιο επίπεδο.
Την πρόταση συνοδεύει σχετική ανακοίνωση με παράρτημαΑναζητήστε διαθέσιμες μεταφράσεις του συνδέσμου αυτούEL•••, όπου η Επιτροπή καθορίζει επίσης τον τρόπο με τον οποίο θα μπορούσε να διατυπωθεί μια μελλοντική οδηγία για τις ποινικές κυρώσεις. Τα πιθανά ποινικά αδικήματα θα μπορούσαν να περιλαμβάνουν: συμμετοχή σε ενέργειες ή δραστηριότητες που αποσκοπούν στην άμεση ή έμμεση καταστρατήγηση των περιοριστικών μέτρων, μεταξύ άλλων με την απόκρυψη περιουσιακών στοιχείων· μη δέσμευση κεφαλαίων που ανήκουν, κατέχονται ή ελέγχονται από κατονομαζόμενο πρόσωπο/οντότητα· συμμετοχή σε εμπόριο, όπως η εισαγωγή ή η εξαγωγή αγαθών, που καλύπτεται από εμπορικές απαγορεύσεις.

Από τη στιγμή που τα κράτη μέλη της ΕΕ θα συμφωνήσουν επί της πρωτοβουλίας της Επιτροπής για την επέκταση του καταλόγου των ευρωεγκλημάτων, η Επιτροπή θα υποβάλει νομοθετική πρόταση με βάση τη συνοδευτική ανακοίνωση και το παράρτημα.
Ενίσχυση των κανόνων της ΕΕ για την ανάκτηση και τη δήμευση περιουσιακών στοιχείων σε συσχέτιση με τα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ
Δεύτερον, η Επιτροπή υποβάλλει πρόταση οδηγίας για την ανάκτηση και τη δήμευση περιουσιακών στοιχείωνΑναζητήστε διαθέσιμες μεταφράσεις του συνδέσμου αυτούEL•••. Βασικός στόχος είναι να διασφαλιστεί ότι το έγκλημα δεν είναι προσοδοφόρο και ο στόχος αυτός θα επιτευχθεί στερώντας από τους εγκληματίες τα παράνομα κέρδη τους και περιορίζοντας την ικανότητά τους να διαπράττουν περαιτέρω εγκλήματα. Οι προτεινόμενοι κανόνες θα ισχύουν επίσης και για την παράβαση των περιοριστικών μέτρων, διασφαλίζοντας την αποτελεσματική ανίχνευση, δέσμευση, διαχείριση και δήμευση των προϊόντων που προέρχονται από την παράβαση των περιοριστικών μέτρων.
Η πρόταση εκσυγχρονίζει τους κανόνες της ΕΕ για την ανάκτηση περιουσιακών στοιχείων, μεταξύ άλλων, με τους εξής τρόπους:

• Επεκτείνοντας την εντολή των υπηρεσιών ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων για την ταχεία ανίχνευση και τον εντοπισμό περιουσιακών στοιχείων προσώπων και οντοτήτων που υπόκεινται στα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ. Οι εξουσίες αυτές θα ασκούνται επίσης ως προς τα περιουσιακά στοιχεία εγκληματικής προέλευσης, μεταξύ άλλων με την επείγουσα δέσμευση περιουσιακών στοιχείων, όταν υπάρχει κίνδυνος εξαφάνισης περιουσιακών στοιχείων.

• Διευρύνοντας τις δυνατότητες δήμευσης περιουσιακών στοιχείων από ένα ευρύτερο σύνολο εγκλημάτων, συμπεριλαμβανομένης της παράβασης των περιοριστικών μέτρων της ΕΕ, μόλις εγκριθεί η πρόταση της Επιτροπής για την επέκταση του καταλόγου των ευρωεγκλημάτων. 
• Ιδρύοντας υπηρεσίες διαχείρισης περιουσιακών στοιχείων σε όλα τα κράτη μέλη της ΕΕ, προκειμένου να εξασφαλιστεί ότι τα δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία δεν χάνουν την αξία τους, ώστε να είναι δυνατή η πώληση δεσμευμένων περιουσιακών στοιχείων τα οποία θα μπορούσαν εύκολα να απαξιωθούν ή των οποίων η διατήρηση είναι δαπανηρή. 

Μέλη της Επιτροπής προέβησαν στις ακόλουθες δηλώσεις:
Η Αντιπρόεδρος για θέματα Αξιών και Διαφάνειας, κ. Βιέρα Γιούροβα, δήλωσε τα εξής: «Οι κυρώσεις της ΕΕ πρέπει να γίνονται σεβαστές και να τιμωρούνται όσοι προσπαθούν να τις παρακάμψουν. Η παράβαση των κυρώσεων της ΕΕ αποτελεί σοβαρό έγκλημα και πρέπει να έχει σοβαρές συνέπειες. Χρειαζόμαστε κανόνες σε επίπεδο ΕΕ για να κάνουμε πράξη την αρχή αυτή. Ως Ένωση υπερασπιζόμαστε τις αξίες μας και αυτοί που συντηρούν την πολεμική μηχανή του Πούτιν πρέπει να πληρώσουν το τίμημα».

Ο Επίτροπος Δικαιοσύνης και Καταναλωτών, κ. Ντιντιέ Ρεντέρς, δήλωσε: «Πρέπει να διασφαλίσουμε ότι τα πρόσωπα ή οι εταιρείες που παρακάμπτουν τα περιοριστικά μέτρα της ΕΕ είναι υπόλογα γι’ αυτό. Τέτοιες ενέργειες αποτελούν ποινικά αδικήματα για τα οποία θα πρέπει να επιβάλλονται αυστηρές κυρώσεις σε ολόκληρη την ΕΕ. Επί του παρόντος, υπάρχουν διαφορές στους ορισμούς των αδικημάτων και στις κυρώσεις όσον αφορά παράβαση των περιοριστικών μέτρων και οι διαφορές αυτές μπορούν ακόμη να οδηγήσουν σε ατιμωρησία. Πρέπει να κλείσουμε τα κενά και να δώσουμε στις δικαστικές αρχές τα κατάλληλα εργαλεία για τη δίωξη των παραβάσεων των περιοριστικών μέτρων της Ένωσης».
Η Επίτροπος Εσωτερικών Υποθέσεων, κ. Ίλβα Γιούανσον, δήλωσε: «Οι επικεφαλής των εγκληματικών δραστηριοτήτων χρησιμοποιούν τον εκφοβισμό και τον φόβο για να εξαγοράσουν τη σιωπή και την αφοσίωση. Αλλά συνήθως η απληστία τους τούς οδηγεί σ’ έναν πλούσιο τρόπο ζωής. Κι αυτό αφήνει πάντα ένα ίχνος. Τώρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει νέα εργαλεία για την καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος ακολουθώντας το ίχνος αυτό των περιουσιακών στοιχείων. Η παρούσα πρόταση επιτρέπει στους υπευθύνους ανάκτησης περιουσιακών στοιχείων να ανιχνεύουν και να δεσμεύουν: να εντοπίζουν πού βρίσκονται τα περιουσιακά στοιχεία και να εκδίδουν εντολή επείγουσας δέσμευσης. Η ανίχνευση επιτρέπει την εξεύρεση των περιουσιακών στοιχείων και η επείγουσα δέσμευση παρέχει χρόνο στα δικαστήρια για να ενεργήσουν. Η εν λόγω πρόταση θα καλύψει νέα είδη εγκληματικότητας, συμπεριλαμβανομένης της διακίνησης πυροβόλων όπλων, της εκβίασης, ύψους 50 δισεκατομμυρίων. Η πρότασή μας διώκει επίσης τον ανεξήγητο πλουτισμό. Όσοι βρίσκονται στην κορυφή των εγκληματικών συμμοριών δεν θα μένουν πλέον ανέπαφοι από τη δίωξη. Τέλος, η ποινικοποίηση της παράβασης των κυρώσεων σημαίνει ότι ο χρόνος αντίδρασης κατά των δόλιων παραγόντων είναι πολύ μικρότερος.»
Ιστορικό

Τα περιοριστικά μέτρα αποτελούν ουσιαστικό εργαλείο για την προάσπιση της διεθνούς ασφάλειας και την προαγωγή των ανθρωπίνων δικαιωμάτων. Τα μέτρα αυτά περιλαμβάνουν δέσμευση περιουσιακών στοιχείων, ταξιδιωτικές απαγορεύσεις, περιορισμούς εισαγωγών και εξαγωγών και περιορισμούς στις τραπεζικές και άλλες υπηρεσίες. Επί του παρόντος, υπάρχουν πάνω από 40 καθεστώτα περιοριστικών μέτρων στην ΕΕ και οι κανόνες που ποινικοποιούν τις παραβάσεις των εν λόγω μέτρων διαφέρουν μεταξύ των κρατών μελών.

Η Ένωση έχει θεσπίσει σειρά περιοριστικών μέτρων κατά ρωσικών και λευκορωσικών προσώπων και εταιρειών, καθώς και τομεακά μέτρα, ορισμένα από τα οποία χρονολογούνται από το 2014. Από την εφαρμογή των περιοριστικών μέτρων της ΕΕ μετά τη ρωσική επίθεση στην Ουκρανία φαίνεται πόσο πολύπλοκο θέμα είναι ο εντοπισμός περιουσιακών στοιχείων που ανήκουν σε ολιγάρχες, οι οποίοι τα αποκρύπτουν σε διάφορες δικαιοδοσίες μέσω πολύπλοκων νομικών και οικονομικών μηχανισμών. Η ασυνεπής επιβολή των περιοριστικών μέτρων υπονομεύει την ικανότητα της Ένωσης να εκφράζεται με μία φωνή.

Για να ενισχυθεί ο συντονισμός σε επίπεδο Ένωσης όσον αφορά την επιβολή των εν λόγω περιοριστικών μέτρων, η Επιτροπή συγκρότησε την ειδική ομάδα «Δέσμευση και κατάσχεση»Αναζητήστε διαθέσιμες μεταφράσεις του συνδέσμου αυτούEL•••. Εκτός από τη διασφάλιση του συντονισμού μεταξύ των κρατών μελών, η ειδική ομάδα επιδιώκει να διερευνήσει την αλληλεπίδραση μεταξύ περιοριστικών μέτρων και μέτρων ποινικού δικαίου. Μέχρι στιγμής, τα κράτη μέλη ανέφεραν δεσμευμένα περιουσιακά στοιχεία αξίας 9,89 δισ. EUR και δέσμευσαν συναλλαγές αξίας 196 δισ. EUR. Στις 11 Απριλίου, η Ευρωπόλ, από κοινού με τα κράτη μέλη, την Eurojust και τον Frontex, δρομολόγησε την επιχείρηση Oscar για τη στήριξη οικονομικών και ποινικών ερευνών με στόχο περιουσιακά στοιχεία εγκληματικής προέλευσης που ανήκουν σε φυσικά πρόσωπα και νομικές οντότητες που καλύπτονται από κυρώσεις της ΕΕ.

Τα περιοριστικά μέτρα είναι αποτελεσματικά μόνον εάν επιβάλλονται συστηματικά και πλήρως και εφόσον τιμωρούνται οι παραβάσεις. Τα κράτη μέλη έχουν ήδη κληθεί να θεσπίσουν αποτελεσματικές, αναλογικές και αποτρεπτικές κυρώσεις για παραβάσεις των περιοριστικών μέτρων. Ωστόσο, ορισμένα κράτη μέλη χρησιμοποιούν πολύ ευρύτερους ορισμούς, ενώ άλλα έχουν θεσπίσει λεπτομερέστερες διατάξεις. Σε ορισμένα κράτη μέλη, η παράβαση των περιοριστικών μέτρων συνιστά διοικητικό και ποινικό αδίκημα, σε ορισμένα άλλα καθαρά ποινικό αδίκημα, ενώ σε άλλα κράτη μέλη οι παραβάσεις των περιοριστικών μέτρων επιφέρουν επί του παρόντος μόνο διοικητικές κυρώσεις. Αυτό το συνονθύλευμα επιτρέπει στα πρόσωπα που υπόκεινται σε περιοριστικά μέτρα να τα παρακάμπτουν.

Η Επιτροπή δημοσίευσε επίσης χθες έκθεση προόδουΑναζητήστε διαθέσιμες μεταφράσεις του συνδέσμου αυτούEL••• σχετικά με την εφαρμογή της στρατηγικής της ΕΕ για την Ένωση Ασφάλειας, στην οποία επισημαίνονται οι απειλές κατά της ασφάλειας που απορρέουν από τον απρόκλητο και αδικαιολόγητο πόλεμο της Ρωσίας κατά της Ουκρανίας. Η έκθεση υπογραμμίζει την ανάγκη συντονισμένης προσέγγισης της ΕΕ σε μια σειρά θεμάτων και τονίζει ότι η καταπολέμηση του οργανωμένου εγκλήματος αποτελεί μία από τις κορυφαίες προτεραιότητες της ΕΕ για τη διασφάλιση μιας Ένωσης Ασφάλειας για όλους.
 

Για περισσότερες πληροφορίες

Ερωτήσεις και απαντήσεις

Ενημερωτικό δελτίο
Προς μια οδηγία σχετικά με τη θέσπιση ποινικών κυρώσεων για την παραβίαση του ενωσιακού δικαίου περί περιοριστικών μέτρων

Πρόταση απόφασης του Συμβουλίου για την επέκταση του καταλόγου ευρωεγκλημάτων ώστε να συμπεριληφθεί η παράβαση των περιοριστικών μέτρων της Ένωσης

Ανακοίνωση και παράρτημα
Ανάκτηση και δήμευση περιουσιακών στοιχείων

Πρόταση οδηγίας για την ανάκτηση και τη δήμευση περιουσιακών στοιχείων

Στρατηγική της ΕΕ για την αντιμετώπιση του οργανωμένου εγκλήματος 2021-2025

Press Release in English

Πηγή: Αντιπροσωπία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα