Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή εξέδωσε χθες τον νέο κανονισμό απαλλαγής κατά κατηγορία των κάθετων συμφωνιών («VBER») ο οποίος συνοδεύεται από τις νέες κατευθυντήριες γραμμές για τους κάθετους περιορισμούς, μετά από διεξοδική επανεξέταση των κανόνων του 2010. Οι αναθεωρημένοι κανόνες παρέχουν στις επιχειρήσεις απλούστερους, σαφέστερους και επικαιροποιημένους κανόνες και καθοδήγηση. Οι νέοι κανόνες θα τις βοηθούν να αξιολογούν τη συμβατότητα των συμφωνιών προμηθειών και διανομής που συνάπτουν με τους κανόνες ανταγωνισμού της ΕΕ σε ένα επιχειρηματικό περιβάλλον που έχει αναδιαμορφωθεί λόγω της αύξησης του ηλεκτρονικού εμπορίου και των διαδικτυακών πωλήσεων. Ο αναθεωρημένος κανονισμός απαλλαγής κατά κατηγορία και οι αναθεωρημένες κατευθυντήριες γραμμές για τους κάθετους περιορισμούς θα αρχίσουν να ισχύουν την 1η Ιουνίου 2022.

Η Εκτελεστική Αντιπρόεδρος, κ. Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού, δήλωσε: «Ο αναθεωρημένος κανονισμός απαλλαγής κατά κατηγορία των κάθετων συμφωνιών και οι κάθετες κατευθυντήριες γραμμές είναι αποτέλεσμα διεξοδικής διαδικασίας επανεξέτασης. Οι νέοι κανόνες θα παρέχουν στις εταιρείες επικαιροποιημένες κατευθυντήριες γραμμές για την επόμενη, ακόμη πιο ψηφιοποιημένη, δεκαετία. Οι κανόνες αυτοί είναι σημαντικά εργαλεία που θα βοηθήσουν όλους τους τύπους επιχειρήσεων, και τις ΜΜΕ, να αξιολογούν τις κάθετες συμφωνίες τους στο πλαίσιο των καθημερινών δραστηριοτήτων τους».
Κύριες αλλαγές που επιφέρουν οι αναθεωρημένοι κανόνες
Ο VBER απαλλάσσει, υπό προϋποθέσεις, από την απαγόρευση του άρθρου 101 παράγραφος 1 της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης («ΣΛΕΕ») συμφωνίες μεταξύ εταιρειών που δραστηριοποιούνται σε διαφορετικά επίπεδα της αλυσίδας παραγωγής ή διανομής. Έτσι οι κανόνες δημιουργούν μία περιοχή ασφαλείας όπου ορισμένες συμφωνίες απαλλάσσονται κατά κατηγορία.

Οι κύριες αλλαγές σε σχέση με τους προηγούμενους κανόνες επικεντρώνονται στην προσαρμογή της περιοχής ασφαλείας, ώστε να διασφαλιστεί ότι δεν θα είναι ούτε υπερβολικά γενναιόδωρη ούτε υπερβολικά περιορισμένη. Συγκεκριμένα, οι νέοι κανόνες:

• Περιορίζουν το πεδίο εφαρμογής της περιοχής ασφαλείας όσον αφορά: i) τη διττή διανομή, δηλαδή τις περιπτώσεις όπου ο προμηθευτής πωλεί τα αγαθά ή τις υπηρεσίες του μέσω ανεξάρτητων διανομέων αλλά και απευθείας σε τελικούς πελάτες και ii) τις υποχρεώσεις ισοτιμίας με τις οποίες απαιτείται από τον πωλητή να προσφέρει στο έτερο μέρος τους ίδιους ή καλύτερους όρους σε σχέση με τους όρους που προσφέρονται στους διαύλους πωλήσεων τρίτων, π.χ. σε άλλες πλατφόρμες, ή/και στους διαύλους απευθείας πωλήσεων του πωλητή, π.χ. στον ιστότοπό του. Τούτο σημαίνει ότι ορισμένες πτυχές της διττής διανομής και ορισμένα είδη υποχρεώσεων ισοτιμίας δεν θα απαλλάσσονται πλέον βάσει του νέου VBER, αλλά θα πρέπει να αξιολογούνται ατομικά βάσει του άρθρου 101 ΣΛΕΕ. 
• Διευρύνουν το πεδίο εφαρμογής της περιοχής ασφαλείας όσον αφορά: i) ορισμένους περιορισμούς της ικανότητας του αγοραστή να προσεγγίζει ενεργά μεμονωμένους πελάτες, δηλαδή τις ενεργητικές πωλήσεις και ii) ορισμένες πρακτικές σχετικά με τις διαδικτυακές πωλήσεις, και συγκεκριμένα τη δυνατότητα χρέωσης, στον ίδιο διανομέα, διαφορετικών τιμών χονδρικής ανάλογα με το αν τα προϊόντα πρόκειται να πωληθούν διαδικτυακά ή όχι, και τη δυνατότητα επιβολής διαφορετικών κριτηρίων για τις διαδικτυακές και μη διαδικτυακές πωλήσεις σε συστήματα επιλεκτικής διανομής. Οι περιορισμοί αυτοί απαλλάσσονται πλέον βάσει του νέου VBER, εφόσον πληρούνται όλες οι άλλες προϋποθέσεις απαλλαγής. 

Οι αναθεωρημένοι κανόνες του VBER έχουν επίσης αποσαφηνιστεί και απλουστευθεί, ώστε να γίνουν πιο προσιτοί σε όσους τους χρησιμοποιούν στην καθημερινή τους δραστηριότητα. Ειδικότερα, οι κανόνες του VBER έχουν επικαιροποιηθεί όσον αφορά, μεταξύ άλλων, την αξιολόγηση των επιγραμμικών περιορισμών, των κάθετων συμφωνιών στην οικονομία των πλατφορμών και των συμφωνιών που επιδιώκουν στόχους βιωσιμότητας. Επιπλέον, οι κατευθυντήριες γραμμές παρέχουν λεπτομερείς οδηγίες για ορισμένα θέματα, όπως οι συμφωνίες επιλεκτικής και αποκλειστικής διανομής και οι συμφωνίες εμπορικής αντιπροσωπείας.

Πρόσθετες λεπτομερείς πληροφορίες σχετικά με τις κύριες αλλαγές περιλαμβάνονται σε επεξηγηματικό σημείωμα που συνοδεύει τους αναθεωρημένους κανόνες.
Ιστορικό της διαδικασίας επανεξέτασης

Τον Σεπτέμβριο του 2020, η Επιτροπή δημοσίευσε έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της στο οποίο παρουσιάζονται τα αποτελέσματα της αξιολόγησης του VBER του 2010 και των σχετικών κάθετων κατευθυντήριων γραμμών. Η αξιολόγηση έδειξε ότι και τα δύο έγγραφα αποτελούν χρήσιμα εργαλεία που διευκολύνουν σημαντικά την αυτοαξιολόγηση των κάθετων συμφωνιών και συμβάλλουν στη μείωση του κόστους συμμόρφωσης για τις επιχειρήσεις. Ωστόσο, παρείχε επίσης στοιχεία που συνηγορούσαν υπέρ της προσαρμογής των κανόνων στις εξελίξεις της αγοράς που σημειώθηκαν μετά τη θέσπισή τους το 2010.

Μετά την εν λόγω αξιολόγηση, η Επιτροπή δρομολόγησε, τον Οκτώβριο του 2020, την εκτίμηση των επιπτώσεων, κατά τη διάρκεια της οποίας συγκέντρωσε περαιτέρω στοιχεία σχετικά με τους τομείς που επιδέχονται βελτίωση, μεταξύ άλλων μέσω ανοικτής δημόσιας διαβούλευσης, συζητήσεων με ενδιαφερόμενα μέρη και εθνικές αρχές ανταγωνισμού, καθώς και μέσω στοχευμένων εκθέσεων εμπεριογνωμόνων.

Τον Ιούλιο του 2021 η Επιτροπή ξεκίνησε δημόσια διαβούλευση με την οποία κάλεσε τα ενδιαφερόμενα μέρη να υποβάλουν παρατηρήσεις επί σχεδίων αναθεώρησης του κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία και των κάθετων κατευθυντήριων γραμμών. Τον Νοέμβριο του 2021 η Επιτροπή δημοσίευσε τα αποτελέσματα της δημόσιας διαβούλευσης, συμπεριλαμβανομένης σύνοψης των απαντήσεων που ελήφθησαν. Τον Φεβρουάριο του 2022 πραγματοποιήθηκε πρόσθετη στοχευμένη διαβούλευση σχετικά με το σχέδιο κατευθυντήριων γραμμών που αφορούσε την ανταλλαγή πληροφοριών στο πλαίσιο της διττής διανομής. Η έκθεση εκτίμησης επιπτώσεων, η οποία περιλαμβάνει περισσότερες λεπτομέρειες σχετικά με τις δραστηριότητες διαβούλευσης, καθώς και την αξιολόγηση των προτεινόμενων αλλαγών, δημοσιεύεται επίσης σήμερα μαζί με τους αναθεωρημένους κανόνες και τα αποτελέσματα της στοχευμένης διαβούλευσης.
Ιστορικό του VBER
Οι κάθετες συμφωνίες είναι συμφωνίες μεταξύ δύο ή περισσότερων επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται σε διαφορετικά επίπεδα της αλυσίδας παραγωγής ή διανομής και αφορούν τους όρους υπό τους οποίους τα μέρη μπορούν να αγοράζουν, να πωλούν ή να μεταπωλούν ορισμένα αγαθά ή υπηρεσίες.

Το άρθρο 101 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ απαγορεύει τις συμφωνίες μεταξύ επιχειρήσεων που περιορίζουν τον ανταγωνισμό. Ωστόσο, δυνάμει του άρθρου 101 παράγραφος 3 της ΣΛΕΕ οι εν λόγω συμφωνίες μπορούν να κηρύσσονται συμβατές με την εσωτερική αγορά, εφόσον συμβάλλουν στη βελτίωση της παραγωγής ή της διανομής των προϊόντων ή στην προώθηση της τεχνικής ή οικονομικής προόδου, εξασφαλίζοντας συγχρόνως στους καταναλωτές εύλογο μερίδιο του οφέλους που προκύπτει, δίχως να εξαλείφεται ο ανταγωνισμός.
Ο VBER απαλλάσσει τις κάθετες συμφωνίες που πληρούν ορισμένες προϋποθέσεις από την απαγόρευση του άρθρου 101 παράγραφος 1 της ΣΛΕΕ, δημιουργώντας έτσι περιοχή ασφαλείας για τις εν λόγω συμφωνίες. Μια υπερβολικά γενναιόδωρη περιοχή ασφαλείας δεν συνάδει με το άρθρο 101 της ΣΛΕΕ. Από την άλλη πλευρά, μια υπερβολικά περιορισμένη περιοχή ασφαλείας θα αύξανε το κόστος συμμόρφωσης για τις επιχειρήσεις. Ο VBER συνοδεύεται από τις κατευθυντήριες γραμμές για τους κάθετους περιορισμούς που παρέχουν καθοδήγηση σχετικά με τον τρόπο ερμηνείας και εφαρμογής του VBER και τον τρόπο αξιολόγησης των κάθετων συμφωνιών που δεν εμπίπτουν στην περιοχή ασφαλείας του κανονισμού απαλλαγής κατά κατηγορία των κάθετων συμφωνιών.
Για περισσότερες πληροφορίες
Βλ. την ειδική ιστοσελίδα της ΓΔ Ανταγωνισμού, η οποία περιέχει όλες τις εισηγήσεις των ενδιαφερόμενων μερών που υποβλήθηκαν στο πλαίσιο της αξιολόγησης και της εκτίμησης επιπτώσεων, περιλήψεις των διαφόρων δραστηριοτήτων διαβούλευσης, το έγγραφο εργασίας των υπηρεσιών της Επιτροπής σχετικά με την αξιολόγηση και τις εκθέσεις εμπειρογνωμόνων που εκπονήθηκαν για την εκτίμηση επιπτώσεων.

Press Release in English

Πηγή: Αντιπροσωπία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα