Η Επιτροπή παρουσιάζει την πρώτη στρατηγική της ΕΕ για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού και τη διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής

Αθήνα, 05/10/2021

Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει την πρώτη στρατηγική της ΕΕ για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού και τη διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής. Με τον αντισημιτισμό να αυξάνεται ανησυχητικά, στην Ευρώπη και πέραν αυτής, η στρατηγική καθορίζει μια σειρά μέτρων που διαρθρώνονται γύρω από τρεις πυλώνες: την πρόληψη κάθε μορφής αντισημιτισμού· την προστασία και διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής· και την προώθηση της έρευνας, της εκπαίδευσης και της μνήμης του Ολοκαυτώματος. Η στρατηγική προτείνει μέτρα για την εντατικοποίηση της συνεργασίας με τις διαδικτυακές εταιρείες με σκοπό τον περιορισμό του αντισημιτισμού στο διαδίκτυο, μέτρα για την καλύτερη προστασία των δημόσιων χώρων και των χώρων λατρείας, καθώς και τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού κόμβου έρευνας για τον σύγχρονο αντισημιτισμό και ενός δικτύου τοποθεσιών όπου πραγματοποιήθηκε το Ολοκαύτωμα. Τα μέτρα αυτά θα ενισχυθούν από τις διεθνείς προσπάθειες της ΕΕ να ηγηθεί του παγκόσμιου αγώνα κατά του αντισημιτισμού.

Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, δήλωσε: «Σήμερα δεσμευόμαστε να διαφυλάξουμε την εβραϊκή ζωή στην Ευρώπη σε όλη της την πολυμορφία. Θέλουμε να δούμε την εβραϊκή ζωή να ευδοκιμεί και πάλι στην καρδιά των κοινοτήτων μας. Αυτό είναι το πρέπον. Η στρατηγική που παρουσιάζουμε σήμερα σηματοδοτεί μια ουσιαστική αλλαγή στον τρόπο με τον οποίο αντιδρούμε στον αντισημιτισμό. Η Ευρώπη μπορεί να ευημερήσει μόνο όταν οι εβραϊκές κοινότητές της αισθάνονται ασφαλείς και ευημερούν.»

Ο αρμόδιος για την προώθηση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής μας Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, κ. Μαργαρίτης Σχοινάς, πρόσθεσε: «Ο αντισημιτισμός είναι ασύμβατος με τις αξίες της ΕΕ και τον ευρωπαϊκό τρόπο ζωής μας. Η στρατηγική αυτή —η πρώτη του είδους της— αποτυπώνει τη δέσμευσή μας να καταπολεμήσουμε τον αντισημιτισμό σε όλες τις μορφές του και να εξασφαλίσουμε ένα μέλλον για την εβραϊκή ζωή στην Ευρώπη και πέραν αυτής. Το οφείλουμε σε όσους χάθηκαν στο Ολοκαύτωμα, το οφείλουμε στους επιζώντες και το οφείλουμε στις μελλοντικές γενιές.»

Προς μια Ευρωπαϊκή Ένωση απαλλαγμένη από τον αντισημιτισμό

Η στρατηγική καθορίζει μέτρα που επικεντρώνονται: 1) στην πρόληψη και στην καταπολέμηση κάθε μορφής αντισημιτισμού· 2) στην προστασία και στη διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής στην ΕΕ· και 3) στην εκπαίδευση, στην έρευνα και στη μνήμη του Ολοκαυτώματος. Τα μέτρα αυτά συμπληρώνονται από τις διεθνείς προσπάθειες της ΕΕ για την αντιμετώπιση του αντισημιτισμού σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ορισμένα από τα βασικά μέτρα της στρατηγικής είναι τα εξής:

• Πρόληψη και καταπολέμηση κάθε μορφής αντισημιτισμού: Εννέα στους δέκα Εβραίους θεωρούν ότι ο αντισημιτισμός έχει αυξηθεί στη χώρα τους, ενώ το 85 % θεωρεί ότι ο αντισημιτισμός αποτελεί σοβαρό πρόβλημα. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού, η Επιτροπή θα κινητοποιήσει ενωσιακά κονδύλια και θα στηρίξει τα κράτη μέλη στον σχεδιασμό και την εφαρμογή των εθνικών στρατηγικών τους. Η Επιτροπή θα στηρίξει τη δημιουργία ενός πανευρωπαϊκού δικτύου αξιόπιστων πηγών επισήμανσης παράνομου περιεχομένου και εβραϊκών οργανώσεων για την εξάλειψη της παράνομης ρητορικής μίσους στο διαδίκτυο. Επιπλέον, θα στηρίξει την ανάπτυξη αφηγημάτων για την αντίκρουση του αντισημιτικού περιεχομένου στο διαδίκτυο. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τον κλάδο και τις εταιρείες πληροφορικής για την πρόληψη της παράνομης προβολής και πώλησης ναζιστικών συμβόλων, ενθυμίων και συγγραμμάτων στο διαδίκτυο.
• Προστασία και διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής στην ΕΕ: Το 38 % των Εβραίων έχουν εξετάσει το ενδεχόμενο να μεταναστεύσουν, διότι δεν νιώθουν ασφαλείς ως Εβραίοι στην ΕΕ. Για να εξασφαλιστεί ότι οι Εβραίοι αισθάνονται ασφαλείς και μπορούν να συμμετέχουν πλήρως στην ευρωπαϊκή ζωή, η Επιτροπή θα διαθέσει ενωσιακά κονδύλια για την καλύτερη προστασία των δημόσιων χώρων και των χώρων λατρείας. Η επόμενη πρόσκληση υποβολής προτάσεων θα δημοσιευθεί το 2022 και θα έχει ως αποτέλεσμα τη διάθεση 24 εκατομμυρίων ευρώ. Τα κράτη μέλη παροτρύνονται επίσης να κάνουν χρήση της βοήθειας της Ευρωπόλ όσον αφορά τις δραστηριότητες καταπολέμησης της τρομοκρατίας, τόσο εντός όσο και εκτός διαδικτύου. Για τη διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής, η Επιτροπή θα λάβει μέτρα για την προστασία της εβραϊκής κληρονομιάς και την αύξηση της ενημέρωσης σχετικά με την εβραϊκή ζωή, τον εβραϊκό πολιτισμό και τις εβραϊκές παραδόσεις.
• Εκπαίδευση, έρευνα και μνήμη του Ολοκαυτώματος: Σήμερα, ένας στους είκοσι Ευρωπαίους δεν έχει ακούσει ποτέ για το Ολοκαύτωμα. Για να διατηρηθεί η μνήμη ζωντανή, η Επιτροπή θα στηρίξει τη δημιουργία ενός δικτύου τοποθεσιών όπου πραγματοποιήθηκε το Ολοκαύτωμα, στις οποίες περιλαμβάνονται και τοποθεσίες που δεν είναι ευρύτερα γνωστές, για παράδειγμα τοποθεσίες που χρησιμοποιήθηκαν ως κρυψώνες ή ως τόποι εκτελέσεων. Η Επιτροπή θα υποστηρίξει επίσης ένα νέο δίκτυο Νέων Ευρωπαίων Πρεσβευτών για την προώθηση της μνήμης του Ολοκαυτώματος. Με ενωσιακούς πόρους, η Επιτροπή θα στηρίξει τη δημιουργία ενός ευρωπαϊκού κόμβου έρευνας για τον σύγχρονο αντισημιτισμό και την εβραϊκή ζωή, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη και την ερευνητική κοινότητα. Για την ανάδειξη της εβραϊκής κληρονομιάς, η Επιτροπή θα καλέσει τις πόλεις που υποβάλλουν αίτηση για τον τίτλο της Πολιτιστικής Πρωτεύουσας της Ευρώπης να προβάλουν την ιστορία των μειονοτήτων τους, συμπεριλαμβανομένης της ιστορίας της εβραϊκής κοινότητάς τους.

Η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει όλα τα εργαλεία που διαθέτει για να παροτρύνει τις χώρες-εταίρους της να καταπολεμήσουν τον αντισημιτισμό στις γειτονικές χώρες της ΕΕ και πέραν αυτών, μεταξύ άλλων μέσω της συνεργασίας με διεθνείς οργανισμούς. Θα εξασφαλίσει ότι οι ενωσιακοί πόροι που διατίθενται ως εξωτερική χρηματοδότηση δεν θα μπορούν να διοχετευθούν καταχρηστικά σε δραστηριότητες που υποκινούν το μίσος και τη βία, μεταξύ άλλων κατά των Εβραίων. Η ΕΕ θα ενισχύσει τη συνεργασία ΕΕ-Ισραήλ για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού και θα προωθήσει την αναζωογόνηση της εβραϊκής κληρονομιάς παγκοσμίως.

Επόμενα βήματα

Η στρατηγική θα εφαρμοστεί κατά την περίοδο 2021-2030. Η Επιτροπή καλεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο να υποστηρίξουν την εφαρμογή της στρατηγικής, θα δημοσιεύσει δε σφαιρικές εκθέσεις εφαρμογής το 2024 και το 2029. Τα κράτη μέλη έχουν ήδη αναλάβει δέσμευση για την πρόληψη και την καταπολέμηση κάθε μορφής αντισημιτισμού μέσω νέων εθνικών στρατηγικών ή μέτρων στο πλαίσιο υφιστάμενων εθνικών στρατηγικών και/ή σχεδίων δράσης για την πρόληψη του ρατσισμού, της ξενοφοβίας, της ριζοσπαστικοποίησης και του βίαιου εξτρεμισμού. Οι εθνικές στρατηγικές θα πρέπει να εγκριθούν έως το τέλος του 2022 και θα αξιολογηθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή έως το τέλος του 2023.

Ιστορικό

Η εν λόγω στρατηγική αποτελεί τη δέσμευση της ΕΕ για την εξασφάλιση του μέλλοντος της εβραϊκής ζωής στην Ευρώπη και πέραν αυτής. Σηματοδοτεί την πολιτική δέσμευση της Επιτροπής για μια Ευρωπαϊκή Ένωση απαλλαγμένη από αντισημιτισμό και κάθε μορφή διακρίσεων και με μια κοινωνία ανοικτή, χωρίς αποκλεισμούς και με ισότητα των μελών της.

Μετά το συνέδριο για τα θεμελιώδη δικαιώματα με θέμα τον αντισημιτισμό και το αντιμουσουλμανικό μίσος, η Επιτροπή διόρισε το 2015 τον πρώτο συντονιστή της για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού και τη διαφύλαξη της εβραϊκής ζωής. Τον Ιούνιο του 2017 το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέδωσε ψήφισμα σχετικά με την καταπολέμηση του αντισημιτισμού. Τον Δεκέμβριο του 2018 το Συμβούλιο εξέδωσε δήλωση για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού. Τον Δεκέμβριο του 2019 η καταπολέμηση του αντισημιτισμού εντάχθηκε στο χαρτοφυλάκιο του αρμόδιου για την προώθηση του ευρωπαϊκού τρόπου ζωής μας αντιπροέδρου της Επιτροπής, σηματοδοτώντας την πρόθεση της Επιτροπής να αντιμετωπιστεί ως εγκάρσια προτεραιότητα. Τον Δεκέμβριο του 2020 το Συμβούλιο εξέδωσε νέα δήλωση σχετικά με την ενσωμάτωση της καταπολέμησης του αντισημιτισμού σε όλους τους τομείς πολιτικής.

Πολλοί από τους τομείς πολιτικής που συνδέονται με την καταπολέμηση του αντισημιτισμού αποτελούν πρωτίστως εθνικές αρμοδιότητες. Ωστόσο, η ΕΕ διαδραματίζει σημαντικό ρόλο στην παροχή πολιτικής καθοδήγησης, στον συντονισμό των δράσεων των κρατών μελών, στην παρακολούθηση της εφαρμογής και της προόδου, στην παροχή στήριξης μέσω ενωσιακών κονδυλίων και στην προώθηση της ανταλλαγής ορθών πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών. Προς τον σκοπό αυτό, η Επιτροπή θα μετατρέψει την υφιστάμενη ad hoc ομάδα εργασίας της για την καταπολέμηση του αντισημιτισμού σε μόνιμη δομή, στην οποία θα συμμετέχουν τα κράτη μέλη και οι εβραϊκές κοινότητες.

Πηγή: Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα