Δελτίο Τύπου

Κώδικας δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση: η Επιτροπή χαιρετίζει τους νέους δυνητικούς υπογράφοντες και ζητεί εις βάθος και έγκαιρη αναθεώρηση

Αθήνα, 04/10/2021

Το θέμα της παραπληροφόρησης παραμένει προτεραιότητα στην ημερήσια διάταξη της Επιτροπής. Την περασμένη Πέμπτη 30 Νοεμβρίου, κατά την τελευταία συνεδρίαση της συνέλευσης των υπογραφόντων, οκτώ νέοι δυνητικοί υπογράφοντες προσχώρησαν στη διαδικασία αναθεώρησης του κώδικα δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση. Εξέφρασαν την προθυμία τους να αναλάβουν δεσμεύσεις στο πλαίσιο της ενισχυμένης έκδοσης του κώδικα. Ο κώδικας είναι το πρώτο πλαίσιο τέτοιου είδους παγκοσμίως, στο οποίο καθορίζονται οι δεσμεύσεις των πλατφορμών και του κλάδου για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης. Η αναθεώρηση του κώδικα βασίζεται στο Έγγραφο καθοδήγησης της Επιτροπής που εκδόθηκε τον Μάιο, στο οποίο παρατίθεται ο τρόπος με τον οποίο θα πρέπει να ενισχυθεί ο ισχύων κώδικας, ώστε να δοθεί σθεναρή απάντηση στην παραπληροφόρηση. Ο κατάλογος των νέων δυνητικών υπογραφόντων περιλαμβάνει επιγραμμικές πλατφόρμες βίντεο, όπως η Vimeo, νέα είδη κοινωνικών δικτύων, όπως το Clubhouse, και παρόχους διαφημιστικών τεχνολογιών, όπως ο DoubleVerify, καθώς και οργανώσεις που παρέχουν ειδική εμπειρογνωσία και τεχνικές λύσεις για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης, όπως οι Avaaz, Globsec, Logically, NewsGuard και WhoTargetsMe.

Όπως καταδεικνύεται από τις πρόσφατες προεκλογικές εκστρατείες και τις εκθέσεις των υπογραφόντων σχετικά με το πρόγραμμα παρακολούθησης της παραπληροφόρησης για την COVID-19, απαιτούνται σημαντικές πρόσθετες προσπάθειες για τη μείωση της ροής της επιβλαβούς παραπληροφόρησης. Ο ισχύων κώδικας αποτέλεσε ένα καλό πρώτο βήμα προς αυτή την κατεύθυνση, αλλά η αξιολόγηση της Επιτροπής το 2020 αποκάλυψε σημαντικές ελλείψεις. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται η ασυνεπής και ελλιπής εφαρμογή του κώδικα σε όλες τις πλατφόρμες και τα κράτη μέλη, κενά στην κάλυψη των δεσμεύσεων του κώδικα, η έλλειψη κατάλληλου μηχανισμού παρακολούθησης, συμπεριλαμβανομένων βασικών δεικτών επιδόσεων, η έλλειψη δεσμεύσεων όσον αφορά την πρόσβαση στα δεδομένα των πλατφορμών για έρευνες σχετικά με την παραπληροφόρηση και η περιορισμένη συμμετοχή ενδιαφερομένων, ιδίως από τον τομέα της διαφήμισης. Η Επιτροπή αναμένει από τους υπογράφοντες να τηρήσουν αυστηρά το έγγραφο καθοδήγησης κατά την αναθεώρηση του κώδικα, ώστε να διασφαλιστεί ότι αυτός ανταποκρίνεται στις προσδοκίες για ένα ισχυρό μέσο της ΕΕ.

Η κ. Βιέρα Γιούροβα, Αντιπρόεδρος για θέματα αξιών και διαφάνειας, δήλωσε: «Διαπιστώνω με ικανοποίηση ότι νέοι παράγοντες σχετικών τομέων ανταποκρίνονται στην έκκλησή μας και συμμετέχουν στην αναμόρφωση του κώδικα δεοντολογίας. Προτρέπω άλλους, συμπεριλαμβανομένων των πλατφορμών, των υπηρεσιών ανταλλαγής μηνυμάτων και των παραγόντων του οικοσυστήματος επιγραμμικής διαφήμισης να συμμετάσχουν το συντομότερο δυνατό ώστε να διαμορφώσουν από κοινού τη διαδικασία. Ο ενισχυμένος κώδικας πρέπει να ανταποκρίνεται στις προσδοκίες που διατυπώσαμε στο έγγραφο καθοδήγησης του Μαΐου. Οι διαδικτυακοί παράγοντες έχουν ιδιαίτερη ευθύνη όσον αφορά τη διάδοση και τη δημιουργία εσόδων από την παραπληροφόρηση. Πρέπει να καταστούν πιο διαφανείς, πιο υπόλογοι και πιο ασφαλείς ήδη από το στάδιο του σχεδιασμού.»

Ο κ. Τιερί Μπρετόν, Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς, δήλωσε τα εξής: «Χαιρετίζω το γεγονός ότι όλο και περισσότερες επιγραμμικές πλατφόρμες, πάροχοι τεχνολογίας, παράγοντες της κοινωνίας των πολιτών και οργανώσεις εμπειρογνωμόνων δεσμεύονται επισήμως για την καταπολέμηση της παραπληροφόρησης. Ο ιδιωτικός τομέας θα πρέπει να είναι φιλόδοξος και να προβλέπει τους νέους κανόνες της ΕΕ για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA). Τώρα είναι η κατάλληλη στιγμή για να κάνουμε πράξη τα λόγια.»

Η Επιτροπή καλεί όλα τα άλλα ενδιαφερόμενα μέρη που μπορούν να συμβάλουν στην ενίσχυση του κώδικα και που επιθυμούν να αναλάβουν δεσμεύσεις όσον αφορά τις υπηρεσίες τους να εκδηλώσουν το ενδιαφέρον τους να υπογράψουν τον ενισχυμένο κώδικα και να συμμετάσχουν στη διαδικασία κατάρτισης το συντομότερο δυνατόν. Η παρούσα πρόσκληση απευθύνεται κυρίως σε καθιερωμένες και αναδυόμενες πλατφόρμες που δραστηριοποιούνται στην ΕΕ, στα σχετικά ενδιαφερόμενα μέρη του οικοσυστήματος επιγραμμικής διαφήμισης (π.χ. διαφημιστικές πλατφόρμες, πάροχοι διαφημιστικών τεχνολογιών, εταιρείες που επωφελούνται από διαφημίσεις, οργανισμοί επικοινωνιών), σε άλλους παράγοντες που παρέχουν υπηρεσίες οι οποίες μπορεί να χρησιμοποιούνται για τη δημιουργία εσόδων από την παραπληροφόρηση (π.χ. υπηρεσίες ηλεκτρονικών πληρωμών, πλατφόρμες ηλεκτρονικού εμπορίου, συστήματα πληθοχρηματοδότησης/δωρεών), σε υπηρεσίες ανταλλαγής προσωπικών μηνυμάτων, καθώς και σε ενδιαφερόμενους φορείς που μπορούν να προσφέρουν πόρους ή εμπειρογνωσία στην αποτελεσματική λειτουργία του κώδικα. Ο ενισχυμένος κώδικας θα πρέπει να περιλαμβάνει νέες εξατομικευμένες δεσμεύσεις ανάλογες του μεγέθους και της φύσης των υπηρεσιών που παρέχουν οι υπογράφοντες, ενώ οι υπογράφοντες αναμένεται να αναλάβουν σχετικές δεσμεύσεις όσον αφορά το σύνολο των υπηρεσιών τους.

Εκθέσεις σχετικά με το πρόγραμμα παρακολούθησης της παραπληροφόρησης για την COVID-19 όσον αφορά τις δράσεις των πλατφορμών το καλοκαίρι

Στο πλαίσιο της τακτικής παρακολούθησης που αφορά την παραπληροφόρηση για την COVID-19, η Επιτροπή δημοσίευσε επίσης την Παρασκευή 1 Οκτωβρίου  τις εκθέσεις των Google, Facebook, Twitter, TikTok και Microsoft, οι οποίες περιλαμβάνουν τα μέτρα που έλαβαν οι πλατφόρμες τον Ιούλιο και τον Αύγουστο για τον περιορισμό της παραπληροφόρησης για την COVID-19 και τα εμβόλια. Όπως ορίζεται στην κοινή ανακοίνωση του 2020, η ομάδα των ευρωπαϊκών ρυθμιστικών αρχών για τις υπηρεσίες οπτικοακουστικών μέσων (ERGA) επικουρεί την Επιτροπή με την εμπειρογνωσία της στο πλαίσιο του προγράμματος παρακολούθησης για την COVID-19. Η ERGA αναμένεται να υποβάλει την έκθεσή της σχετικά με το πρόγραμμα παρακολούθησης εντός των προσεχών εβδομάδων.

Ιστορικό

Ο κώδικας δεοντολογίας θεσπίστηκε τον Οκτώβριο του 2018. Όπως ανακοινώθηκε στο Ευρωπαϊκό Σχέδιο Δράσης για τη Δημοκρατία (ΕΣΔΔ), η Επιτροπή εξέδωσε Έγγραφο καθοδήγησης σχετικά με την ενίσχυση του κώδικα δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση τον Μάιο 2021, προκειμένου να αντιμετωπιστούν οι ελλείψεις που εντοπίστηκαν κατά την αξιολόγηση του κώδικα από την Επιτροπή το 2020 και αντλεί διδάγματα από το πρόγραμμα παρακολούθησης της παραπληροφόρησης για την COVID-19. Η πρόταση της Επιτροπής για την Πράξη για τις ψηφιακές υπηρεσίες (DSA) θεσπίζει ένα πλαίσιο συρρύθμισης για τους κώδικες δεοντολογίας, όπως ο κώδικας δεοντολογίας για την παραπληροφόρηση.

Το έγγραφο καθοδήγησης ζητεί την ενίσχυση όλων των κεφαλαίων του κώδικα: η δημιουργία εσόδων από την παραπληροφόρηση πρέπει να περιοριστεί, τα μέτρα κατά των τεχνικών χειραγώγησης πρέπει να ενισχυθούν και οι χρήστες θα πρέπει να έχουν πρόσβαση σε εργαλεία που τους επιτρέπουν να κατανοούν και να επισημαίνουν την παραπληροφόρηση και να πλοηγούνται με ασφάλεια στο επιγραμμικό περιβάλλον. Ο κώδικας θα πρέπει επίσης να αυξήσει την κάλυψη του ελέγχου γεγονότων σε όλα τα κράτη μέλη και σε όλες τις γλώσσες και να βελτιώσει σημαντικά την πρόσβαση στα δεδομένα των πλατφορμών για σκοπούς έρευνας. Οι υπογράφοντες θα πρέπει επίσης να δημιουργήσουν ένα κέντρο διαφάνειας προσβάσιμο στο κοινό και μια μόνιμη ειδική ομάδα θα είναι υπεύθυνη για την προσαρμογή του κώδικα ενόψει των τεχνολογικών, κοινωνικών, εμπορικών και νομοθετικών εξελίξεων. Ο ενισχυμένος κώδικας πρέπει να συμπληρωθεί από ένα αποτελεσματικό πλαίσιο παρακολούθησης, το οποίο θα βασίζεται σε σαφείς βασικούς δείκτες επιδόσεων για τη μέτρηση της αποτελεσματικότητας των δράσεων που υλοποιούνται στο πλαίσιο του κώδικα του 2021. Οι υπογράφοντες αναμένεται να παρουσιάσουν τον αναθεωρημένο κώδικα έως το τέλος του 2021.

Κατά τη διάρκεια της κρίσης της νόσου COVID-19, οι υπογράφοντες συμμετείχαν ενεργά σε ειδικό πρόγραμμα παρακολούθησης. Το πρόγραμμα αυτό έχει αποδειχθεί χρήσιμο μέτρο διαφάνειας για τη διασφάλιση της δημόσιας λογοδοσίας των πλατφορμών και έχει υποβάλει τον κώδικα σε «δοκιμασία αντοχής». Ταυτόχρονα, το πρόγραμμα COVID-19 κατέδειξε ορισμένες αδυναμίες που πρέπει να αντιμετωπιστούν με τον ενισχυμένο κώδικα.

Πηγή: Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα