Κρατικές ενισχύσεις: Η Επιτροπή δίνει το πράσινο φως σε νέο προϊόν σύνθετης τιτλοποίησης στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Εγγυήσεων για την περαιτέρω στήριξη των ΜΜΕ που πλήττονται από την έξαρση του κορονοϊού σε 22 κράτη μέλη

Αθήνα, 17/08/2021

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε, βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, τη διάθεση νέου προϊόντος με τη μορφή εγγυήσεων για τμήματα σύνθετης τιτλοποίησης στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Εγγυήσεων υπό τη διαχείριση του ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ο οποίος αποτελείται από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, «ΕΤΕπ», και το Ευρωπαϊκό Ταμείο Επενδύσεων, «ΕΤαΕ») για τη στήριξη των επιχειρήσεων που πλήττονται από την έξαρση του κορονοϊού στα 22 συμμετέχοντα κράτη μέλη. Με προβλεπόμενο ειδικό προϋπολογισμό ύψους 1,4 δισ. ευρώ, το νέο προϊόν αναμένεται να κινητοποιήσει νέα δάνεια ύψους τουλάχιστον 13 δισ. ευρώ σε μικρές και μεσαίες επιχειρήσεις (ΜΜΕ) που πλήττονται από την έξαρση της νόσου. Πρόκειται για σημαντική συμβολή στον συνολικό στόχο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Εγγυήσεων για την κινητοποίηση πρόσθετης χρηματοδότησης ύψους έως και 200 δισ. ευρώ στα 22 συμμετέχοντα κράτη μέλη.

Η εκτελεστική αντιπρόεδρος, κ. Μαργκρέιτε Βέστεϊγιερ, αρμόδια για την πολιτική ανταγωνισμού, δήλωσε: «Αυτό το νέο προϊόν θα συμβάλει σημαντικά στην επίτευξη του συνολικού στόχου του Ευρωπαϊκού Ταμείου Εγγυήσεων να κινητοποιήσει έως και 200 δισ. ευρώ για την ευρωπαϊκή οικονομία, βοηθώντας να χορηγηθούν νέα δάνεια ύψους τουλάχιστον 13 δισ. ευρώ από ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς προς τις ΜΜΕ που έχουν πληγεί σοβαρά από την έξαρση του κορονοϊού. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Εγγυήσεων, υπό τη διαχείριση του Ομίλου της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων, συγκεντρώνει στήριξη από 22 κράτη μέλη και συμπληρώνει τα εθνικά καθεστώτα στήριξης. Συνεχίζουμε να συνεργαζόμαστε στενά με τα κράτη μέλη και τα άλλα ευρωπαϊκά θεσμικά όργανα για την εξεύρεση εφαρμόσιμων λύσεων για τον μετριασμό των οικονομικών επιπτώσεων της έξαρσης του κορονοϊού, διατηρώντας παράλληλα ίσους όρους ανταγωνισμού στην ενιαία αγορά».

Ο εκτελεστικός αντιπρόεδρος για μια Οικονομία στην Υπηρεσία των Ανθρώπων κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, δήλωσε: «Εξακολουθούμε να επιδιώκουμε τον στόχο μας για στήριξη των επιχειρήσεων της ΕΕ, ιδίως των ΜΜΕ, ώστε να αντιμετωπίσουν την κρίση. Χάρη στο νέο προϊόν σύνθετης τιτλοποίησης στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Ταμείου Εγγυήσεων, θα εισρεύσει περαιτέρω χρηματοδότηση με τη μορφή νέων δανείων για τις επιχειρήσεις της ΕΕ που την έχουν πραγματικά ανάγκη. Το Ευρωπαϊκό Ταμείο Εγγυήσεων είναι το τρίτο από τα δίχτυα ασφαλείας που συμφωνήθηκαν από το Συμβούλιο. Ενθαρρύνουμε τα κράτη μέλη να συνεχίσουν να χρησιμοποιούν και τα τρία εργαλεία αντιμετώπισης της κρίσης στον μέγιστο δυνατό βαθμό για να στηρίξουν τους εργαζομένους και τις επιχειρήσεις τους.»

Τον Απρίλιο του 2020, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο ενέκρινε τη σύσταση Ευρωπαϊκού Ταμείου Εγγυήσεων (στο εξής: Ταμείο), υπό τη διαχείριση του Ομίλου ΕΤΕπ, στο πλαίσιο της συνολικής αντίδρασης της ΕΕ στην πανδημία του κορονοϊού. Πρόκειται για ένα από τα τρία δίχτυα ασφαλείας που συμφωνήθηκαν από το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τον μετριασμό των οικονομικών επιπτώσεων στους εργαζομένους, τις επιχειρήσεις και τις χώρες. Μέχρι στιγμής, η ΕΤΕπ και το ΕΤαΕ έχουν εγκρίνει έργα συνολικού ύψους 17,8 δισ. ευρώ στο πλαίσιο του Ταμείου, τα οποία αναμένεται να οδηγήσουν σε κινητοποίηση επενδύσεων συνολικού ύψους περίπου 143,2 δισ. ευρώ.

Μετά την κοινοποίηση από τα συμμετέχοντα κράτη μέλη, στις 14 Δεκεμβρίου 2020, η Επιτροπή ενέκρινε, βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, τη σύσταση του Ταμείου, τις συνεισφορές στο Ταμείο από τα 21, τότε, συμμετέχοντα κράτη μέλη και τις μεταγενέστερες παρεμβάσεις με τη μορφή εγγυήσεων για χρεωστικούς τίτλους (όπως δάνεια) βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Στις 16 Απριλίου 2021, η Επιτροπή ενέκρινε, βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, τη συμμετοχή της Σλοβενίας στο Ταμείο και τη σχετική συνεισφορά της υπό μορφή εγγυήσεων για χρεωστικούς τίτλους βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Το Ταμείο παρέχει επίσης εγγυήσεις για μετοχικά μέσα, τα οποία ωστόσο δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής της απόφασης του Δεκεμβρίου 2020.

Το νέο προϊόν στο πλαίσιο του Ταμείου

Τα 22 συμμετέχοντα κράτη μέλη κοινοποίησαν στην Επιτροπή, βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις, τη διάθεση νέου προϊόντος σύνθετης τιτλοποίησης που θα υλοποιηθεί από το Ταμείο. Η πλήρης κοινοποίηση, μαζί με την επίσημη κοινοποίηση από το τελευταίο συμμετέχον κράτος μέλος, ελήφθη στις 9 Αυγούστου 2021.

Η σύνθετη τιτλοποίηση αποτελεί χρηματοοικονομική τεχνική με την οποία μια αρχική οντότητα χορήγησης (π.χ. μια τράπεζα) προσδιορίζει μια ομάδα υφιστάμενων στοιχείων ενεργητικού (π.χ. ένα χαρτοφυλάκιο δανείων) που διαθέτει στον ισολογισμό της, δημιουργεί τμήματα με διαφορετικά προφίλ κινδύνου/απόδοσης έναντι της εν λόγω ομάδας και, στη συνέχεια, μεταφέρει μέρος του κινδύνου που απορρέει από την ομάδα αγοράζοντας προστασία για συγκεκριμένο τμήμα (για παράδειγμα με τη λήψη εγγύησης για το σχετικό τμήμα κινδύνου) από πωλητή προστασίας. Σε αντάλλαγμα, η αρχική οντότητα χορήγησης καταβάλλει ασφάλιστρο στον πωλητή προστασίας.

Στο πλαίσιο του νέου μέσου, ο Όμιλος ΕΤΕπ, ενεργώντας ως πωλητής προστασίας, θα παρέχει προστασία σε ενδιάμεσο χρηματοπιστωτικό οργανισμό με τη μορφή εγγύησης για συγκεκριμένο τμήμα κινδύνου για χαρτοφυλάκιο υφιστάμενων στοιχείων ενεργητικού, με την προϋπόθεση ότι το εν λόγω χαρτοφυλάκιο πληροί ορισμένες απαιτήσεις όσον αφορά το μέγιστο μέγεθος και περιέχει μόνο εξυπηρετούμενα ανοίγματα. Σε αντάλλαγμα για την παροχή της εγγύησης, ο Όμιλος ΕΤΕπ θα χρεώνει στον ενδιάμεσο χρηματοπιστωτικό οργανισμό επιδοτούμενη προμήθεια εγγύησης.

Ο ενδιάμεσος χρηματοπιστωτικός οργανισμός θα πρέπει να μετακυλίει το οικονομικό πλεονέκτημα που απορρέει από την πράξη, στον μέγιστο δυνατό βαθμό, στους τελικούς δικαιούχους του νέου μέσου, δηλαδή στις ΜΜΕ που θα λαμβάνουν νέα δάνεια. Ο ενδιάμεσος χρηματοπιστωτικός οργανισμός θα υποχρεώνεται να χρησιμοποιεί ρυθμιστικά κεφάλαια που έχουν απελευθερωθεί χάρη στην εγγύηση του Ταμείου για τη δημιουργία νέας ομάδας στοιχείων ενεργητικού (π.χ. χαρτοφυλακίου δανείων) με σκοπό την κάλυψη των αναγκών ρευστότητας των ΜΜΕ, τηρώντας παράλληλα ορισμένες προϋποθέσεις όσον αφορά την επικινδυνότητα, τον όγκο και τη λήξη των νέων δανείων. Εκτός από την υποχρέωση αυτή, οι όροι κάθε πράξης θα παρέχουν επίσης και κίνητρα στον ενδιάμεσο χρηματοπιστωτικό οργανισμό για τη χορήγηση νέων δανείων.

Σκοπός του νέου προϊόντος είναι να συμβάλει στη χορήγηση νέων δανείων υψηλότερου κινδύνου από ενδιάμεσους χρηματοπιστωτικούς οργανισμούς προς ΜΜΕ. Στόχος είναι να απελευθερωθεί δανειοδοτική ικανότητα ενδιάμεσων χρηματοπιστωτικών οργανισμών και να αποτραπεί η μετατόπιση των πόρων τους προς στοιχεία ενεργητικού χαμηλότερου κινδύνου αντί για δάνεια προς ΜΜΕ. Είναι υπαρκτός ο κίνδυνος τέτοιας μετατόπισης, δεδομένης της οικονομικής κρίσης που προκλήθηκε από την πανδημία του κορονοϊού, η οποία αναμένεται να οδηγήσει σε υποβαθμίσεις των υφιστάμενων χαρτοφυλακίων δανείων που κατέχουν οι ενδιάμεσοι χρηματοπιστωτικοί οργανισμοί και, ως εκ τούτου, σε αύξηση της ζήτησης για ρυθμιστικά κεφάλαια των εν λόγω ενδιάμεσων οργανισμών.

Η αξιολόγηση των κρατικών ενισχύσεων από την Επιτροπή

Η Επιτροπή αξιολόγησε το νέο προϊόν σύνθετης τιτλοποίησης δυνάμει του άρθρου 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της Συνθήκης για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ), το οποίο επιτρέπει στην Επιτροπή να εγκρίνει την εφαρμογή από τα κράτη μέλη μέτρων κρατικής ενίσχυσης με σκοπό την άρση σοβαρής διαταραχής της οικονομίας τους.

Η Επιτροπή κατέληξε στο συμπέρασμα ότι το προϊόν σύνθετης τιτλοποίησης θα συμβάλει στη διαχείριση των οικονομικών επιπτώσεων του κορονοϊού στα 22 συμμετέχοντα κράτη μέλη. Αποτελεί μέτρο αναγκαίο, κατάλληλο και αναλογικό για την άρση σοβαρής διαταραχής της οικονομίας, σύμφωνα με το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της ΣΛΕΕ.

Σε αυτήν τη βάση, η Επιτροπή ενέκρινε τις εγγυήσεις του Ταμείου για τμήματα σύνθετης τιτλοποίησης βάσει των κανόνων της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις.

Ιστορικό

Στόχος του Ταμείου είναι η συντονισμένη αντιμετώπιση των χρηματοδοτικών αναγκών των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων (κυρίως ΜΜΕ) που αναμένεται να είναι βιώσιμες μακροπρόθεσμα, αλλά αντιμετωπίζουν δυσκολίες στην τρέχουσα κρίση σε ολόκληρη την Ευρώπη. Με τη συγκέντρωση του πιστωτικού κινδύνου σε όλα τα συμμετέχοντα κράτη μέλη, ο συνολικός αντίκτυπος του Ταμείου μπορεί να μεγιστοποιηθεί, ενώ το μέσο κόστος του Ταμείου μειώνεται σημαντικά σε σύγκριση με το αντίστοιχο κόστος για τα εθνικά καθεστώτα.

Όλα τα κράτη μέλη έχουν τη δυνατότητα να συμμετέχουν στο Ταμείο. Μέχρι στιγμής, 22 κράτη μέλη αποφάσισαν να συμμετέχουν και να εγγυηθούν από κοινού τις πράξεις του Ταμείου. Τα συμμετέχοντα κράτη μέλη μετέχουν στη διακυβέρνηση του Ταμείου μέσω της αποκαλούμενης επιτροπής συνεισφοράς, η οποία αποφασίζει σχετικά με τη χρήση της εγγύησης. Τα συμμετέχοντα κράτη μέλη είναι η Αυστρία, το Βέλγιο, η Βουλγαρία, η Κροατία, η Κύπρος, η Δανία, η Φινλανδία, η Γαλλία, η Γερμανία, η Ελλάδα, η Ιρλανδία, η Ιταλία, η Λιθουανία, το Λουξεμβούργο, η Μάλτα, οι Κάτω Χώρες, η Πολωνία, η Πορτογαλία, η Σλοβακία, η Σλοβενία, η Ισπανία και η Σουηδία.

Σε περίπτωση ιδιαίτερα σοβαρών οικονομικών καταστάσεων, όπως αυτή που αντιμετωπίζουν επί του παρόντος όλα τα κράτη μέλη λόγω της συνεχιζόμενης έξαρσης του κορονοϊού, οι κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις επιτρέπουν στα κράτη μέλη να χορηγούν στήριξη για να αντιμετωπίσουν σοβαρή διαταραχή στην οικονομία τους. Αυτό προβλέπεται από το άρθρο 107 παράγραφος 3 στοιχείο β) της ΣΛΕΕ.

Στις 19 Μαρτίου 2020, η Επιτροπή ενέκρινε προσωρινό πλαίσιο για τις κρατικές ενισχύσεις που δίνει τη δυνατότητα στα κράτη μέλη να κάνουν χρήση της πλήρους ευελιξίας που προβλέπουν οι κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις με στόχο τη στήριξη της οικονομίας υπό τις σημερινές συνθήκες της έξαρσης του κορονοϊού.

Το προσωρινό πλαίσιο συμπληρώνει τις πολλές άλλες δυνατότητες που έχουν ήδη στη διάθεσή τους τα κράτη μέλη για τον μετριασμό των κοινωνικοοικονομικών επιπτώσεων της έξαρσης του κορονοϊού, σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ για τις κρατικές ενισχύσεις. Στις 13 Μαρτίου 2020, η Επιτροπή εξέδωσε ανακοίνωση σχετικά με τη συντονισμένη οικονομική αντίδραση στην έξαρση της νόσου COVID-19, στην οποία περιγράφονται οι εν λόγω δυνατότητες. Για παράδειγμα, τα κράτη μέλη μπορούν να προβαίνουν σε αλλαγές γενικής εφαρμογής υπέρ των επιχειρήσεων (π.χ. αναβολή φόρων ή επιδότηση της εργασίας μειωμένου ωραρίου σε όλους τους τομείς), οι οποίες δεν εμπίπτουν στο πεδίο εφαρμογής των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις. Μπορούν επίσης να χορηγούν αποζημίωση σε επιχειρήσεις για ζημίες τις οποίες υπέστησαν και οι οποίες προκλήθηκαν άμεσα από την έξαρση του κορονοϊού.

Το προσωρινό πλαίσιο θα εφαρμοστεί έως το τέλος Δεκεμβρίου 2021. Για να υπάρξει ασφάλεια δικαίου, η Επιτροπή θα αξιολογήσει, πριν από την εν λόγω ημερομηνία, αν το πλαίσιο θα πρέπει να παραταθεί.

Η μη εμπιστευτική εκδοχή της απόφασης θα δημοσιευτεί με αριθμούς υπόθεσης SA.63422-SA.63443 στο μητρώο κρατικών ενισχύσεων που περιλαμβάνεται στον ιστότοπο της Επιτροπής για τον ανταγωνισμό, αφού διευθετηθούν τυχόν ζητήματα απορρήτου.

Περισσότερες πληροφορίες σχετικά με το προσωρινό πλαίσιο και άλλα μέτρα που έχει λάβει η Επιτροπή για την αντιμετώπιση των οικονομικών επιπτώσεων της πανδημίας του κορονοϊού διατίθενται εδώ.

Πηγή: Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα