Αθήνα, 01/06/2021

Χθες η Ευρωπαϊκή Επιτροπή πρότεινε επικαιροποίηση της σύστασης του Συμβουλίου σχετικά με τον συντονισμό των περιορισμών της ελεύθερης κυκλοφορίας στην ΕΕ που τέθηκαν σε εφαρμογή για την αντιμετώπιση της πανδημίας COVID-19. Καθώς η επιδημιολογική κατάσταση βελτιώνεται και οι εκστρατείες εμβολιασμού επιταχύνονται σε ολόκληρη την ΕΕ, η Επιτροπή προτείνει στα κράτη μέλη να χαλαρώσουν σταδιακά τα ταξιδιωτικά μέτρα, μεταξύ άλλων και κυρίως για τους κατόχους του ενωσιακού ψηφιακού πιστοποιητικού COVID. Η Επιτροπή έχει προτείνει επίσης την επικαιροποίηση των κοινών κριτηρίων για τις περιοχές κινδύνου και την εισαγωγή ενός μηχανισμού «φρένου έκτακτης ανάγκης», για την αντιμετώπιση του επιπολασμού νέων ανησυχητικών παραλλαγών ή παραλλαγών ειδικού ενδιαφέροντος. Η πρόταση περιλαμβάνει επίσης ειδικές διατάξεις για τα παιδιά, ώστε να διασφαλίζει την ενότητα των οικογενειών που ταξιδεύουν, και προβλέπει τυποποιημένη περίοδο ισχύος για τα τεστ.

Ο Επίτροπος Δικαιοσύνης, κ. Ντιντιέ Ρεντέρς, δήλωσε σχετικά: «Τις τελευταίες εβδομάδες παρατηρούμε μια συνεχή πτωτική πορεία του αριθμού των λοιμώξεων, γεγονός που καταδεικνύει την επιτυχία των εκστρατειών εμβολιασμού σε ολόκληρη την ΕΕ. Παράλληλα, ενθαρρύνουμε επίσης οικονομικά προσιτές και ευρέως διαθέσιμες δυνατότητες διαγνωστικών εξετάσεων. Στο πλαίσιο αυτό, τα κράτη μέλη προχωρούν πλέον σιγά σιγά στην άρση των περιορισμών τόσο στο εσωτερικό τους όσο και σε σχέση με τα ταξίδια. Σήμερα [σ.σ. χθες] προτείνουμε στα κράτη μέλη να συντονίσουν αυτή τη σταδιακή άρση των περιορισμών στην ελεύθερη κυκλοφορία, λαμβάνοντας υπόψη το νέο μας κοινό εργαλείο: το ενωσιακό ψηφιακό πιστοποιητικό COVID. Προσδοκούμε πλέον από τα κράτη μέλη να χρησιμοποιήσουν με τον βέλτιστο τρόπο τόσο το εργαλείο αυτό όσο και τη σύσταση, ώστε να έχει όλος ο κόσμος τη δυνατότητα να μετακινείται ελεύθερα και με ασφάλεια ξανά.»

Η Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων, κ. Στέλλα Κυριακίδου, δήλωσε σχετικά: «Η ελεύθερη κυκλοφορία είναι ένα από τα πολυτιμότερα δικαιώματα των πολιτών της ΕΕ: χρειαζόμαστε συντονισμένες και προβλέψιμες προσεγγίσεις για τους πολίτες μας, ώστε να υπάρχει σαφήνεια και να αποφεύγεται η ασυνέπεια μεταξύ των απαιτήσεων των κρατών μελών. Θέλουμε να διασφαλίσουμε ότι μπορούμε να κινηθούμε προς το νέο άνοιγμα των κοινωνιών μας τις επόμενες εβδομάδες με ασφάλεια και με συντονισμένο τρόπο. Καθώς ο εμβολιασμός προχωρεί με ολοένα ταχύτερους ρυθμούς, μπορούμε να είμαστε βέβαιοι ότι η ελεύθερη μετακίνηση, με ασφάλεια και χωρίς περιορισμούς, μπορεί να ξαναρχίσει σταδιακά. Ατενίζουμε το μέλλον με μεγαλύτερη αισιοδοξία, ωστόσο πρέπει να παραμείνουμε επιφυλακτικοί και να δίνουμε πάντα προτεραιότητα στην προστασία της δημόσιας υγείας.»

Βασικές επικαιροποιήσεις της κοινής προσέγγισης για τα ταξιδιωτικά μέτρα εντός της ΕΕ, με βάση τον χρωματικό χάρτη που δημοσίευσε το Ευρωπαϊκό Κέντρο Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC):

• Τα πρόσωπα που έχουν εμβολιαστεί πλήρως και διαθέτουν πιστοποιητικά εμβολιασμού σύμφωνα με το ενωσιακό ψηφιακό πιστοποιητικό COVID θα πρέπει να εξαιρούνται από τις διαγνωστικές εξετάσεις που σχετίζονται με τα ταξίδια ή από την καραντίνα, εφόσον έχουν περάσει 14 ημέρες από τη λήψη της τελευταίας δόσης. Αυτό θα πρέπει επίσης να καλύπτει τα πρόσωπα που έχουν αναρρώσει και έχουν λάβει μία δόση εμβολίου 2 δόσεων. Όταν τα κράτη μέλη αποδέχονται αποδεικτικά εμβολιασμού με σκοπό την άρση περιορισμών στην ελεύθερη κυκλοφορία και σε άλλες περιπτώσεις, για παράδειγμα μετά την πρώτη δόση εμβολίου σε σειρά δύο δόσεων, θα πρέπει να αποδέχονται επίσης, υπό τους ίδιους όρους, πιστοποιητικά εμβολιασμού για εμβόλιο κατά της νόσου COVID-19.
• Τα πρόσωπα που έχουν αναρρώσει και διαθέτουν πιστοποιητικά σύμφωνα με το ενωσιακό ψηφιακό πιστοποιητικό COVID θα πρέπει να εξαιρούνται από τις διαγνωστικές εξετάσεις που σχετίζονται με τα ταξίδια ή από την καραντίνα, κατά τις πρώτες 180 ημέρες μετά από θετικό τεστ PCR.
• Τα πρόσωπα με έγκυρο πιστοποιητικό διαγνωστικής εξέτασης σύμφωνα με το ενωσιακό ψηφιακό πιστοποιητικό COVID θα πρέπει να εξαιρούνται από πιθανές απαιτήσεις καραντίνας. Η Επιτροπή προτείνει τυποποιημένη περίοδο ισχύος για τα τεστ: 72 ώρες για τεστ PCR και 48 ώρες για γρήγορα τεστ αντιγόνων, στην περίπτωση που γίνονται δεκτά από κράτος μέλος.
• «Φρένο έκτακτης ανάγκης»: τα κράτη μέλη θα πρέπει να επανεισάγουν ταξιδιωτικά μέτρα για πρόσωπα που έχουν εμβολιαστεί ή αναρρώσει, όταν σημειώνεται γρήγορη επιδείνωση της επιδημιολογικής κατάστασης ή όταν έχει αναφερθεί υψηλός επιπολασμός ανησυχητικών παραλλαγών ή παραλλαγών ειδικού ενδιαφέροντος.
• Αποσαφήνιση και απλούστευση των απαιτήσεων, όταν επιβάλλονται από τα κράτη μέλη με βάση τις δικές τους διαδικασίες λήψης αποφάσεων:
  • Ταξιδιώτες από πράσινες περιοχές: κανένας περιορισμός
  • Ταξιδιώτες από πορτοκαλί περιοχές: τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να απαιτούν τεστ πριν από την αναχώρηση (γρήγορο τεστ αντιγόνων ή τεστ PCR).
  • Ταξιδιώτες από κόκκινες περιοχές: τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να απαιτούν από τους ταξιδιώτες να υποβάλλονται σε καραντίνα, εκτός εάν έχουν κάνει τεστ πριν από την αναχώρηση (γρήγορο τεστ αντιγόνων ή τεστ PCR).
  • Ταξιδιώτες από περιοχές με βαθύ κόκκινο χρώμα: θα πρέπει να αποθαρρύνονται έντονα όλες οι μη αναγκαίες μετακινήσεις. Εξακολουθούν να ισχύουν απαιτήσεις διαγνωστικών εξετάσεων και καραντίνας.
• Για να διασφαλιστεί η ενότητα των οικογενειών, οι ανήλικοι που ταξιδεύουν με τους γονείς τους θα πρέπει να εξαιρούνται από την καραντίνα, όταν δεν χρειάζεται να υποβληθούν σε καραντίνα οι γονείς, για παράδειγμα λόγω εμβολιασμού. Παιδιά ηλικί8ας κάτω των 6 ετών θα πρέπει επίσης να εξαιρούνται από τις διαγνωστικές εξετάσεις που σχετίζονται με τα ταξίδια.
• Η Επιτροπή προτείνει να προσαρμοστούν τα κατώτατα όρια του χάρτη του ECDC με βάση την επιδημιολογική κατάσταση και την πρόοδο όσον αφορά τον εμβολιασμό. Για τις περιοχές που επισημαίνονται με πορτοκαλί, η πρόταση θα αυξήσει το κατώτατο όριο του 14ήμερου σωρευτικού ποσοστού ανακοίνωσης κρουσμάτων COVID-19 από 50 σε 75. Ομοίως, για τις κόκκινες περιοχές, η πρόταση θα προσαρμόσει το εύρος του κατώτατου ορίου από το τρέχον 50-150 στο νέο 75-150.

Επιπλέον, η Επιτροπή ζητεί να καταβληθούν περισσότερες προσπάθειες για να διασφαλιστεί η ομαλή εφαρμογή του ενωσιακού ψηφιακού πιστοποιητικού COVID. Για τον σκοπό αυτό, τα κράτη μέλη θα πρέπει να αξιοποιούν, στον μέγιστο δυνατό βαθμό, τις δυνατότητες που υπάρχουν βάσει του εθνικού δικαίου για να αρχίσουν να εκδίδουν ενωσιακά ψηφιακά πιστοποιητικά COVID ήδη πριν από την έναρξη εφαρμογής του κανονισμού στον οποίο αυτά βασίζονται, δηλαδή πριν από την 1η Ιουλίου. Στις περιπτώσεις που το εθνικό δίκαιο προβλέπει την επαλήθευση των πιστοποιητικών COVID-19, οι κάτοχοι ενωσιακού ψηφιακού πιστοποιητικού COVID θα μπορούν ήδη να τα χρησιμοποιούν όταν ταξιδεύουν.

Η Επιτροπή θα υποστηρίξει τη διαδικασία αυτή, θέτοντας σε λειτουργία, την 1η Ιουνίου, το κεντρικό μέρος του ενωσιακού ψηφιακού πιστοποιητικού COVID, τη διαδικτυακή πύλη της ΕΕ στην οποία θα αποθηκεύονται τα δημόσια κλειδιά που είναι απαραίτητα για την επαλήθευση ενός ενωσιακού ψηφιακού πιστοποιητικού COVID. Δεδομένου ότι στην εν λόγω διαδικτυακή πύλη της ΕΕ δεν ανταλλάσσονται δεδομένα προσωπικού χαρακτήρα, τα κράτη μέλη θα μπορούσαν να κάνουν ήδη χρήση της λειτουργικότητάς της.

Η χθεσινή πρόταση της Επιτροπής διασφαλίζει επίσης τη συνέπεια με τους κανόνες για τα μη αναγκαία ταξίδια προς την ΕΕ, τους οποίους επικαιροποίησε το Συμβούλιο στις 20 Μαΐου 2021.

Ιστορικό

Στις 3 Σεπτεμβρίου 2020 η Επιτροπή υπέβαλε πρόταση σύστασης του Συμβουλίου προκειμένου να διασφαλιστεί ότι τυχόν μέτρα περιορισμού της ελεύθερης κυκλοφορίας που λαμβάνονται από τα κράτη μέλη λόγω της πανδημίας του κορονοϊού συντονίζονται και γνωστοποιούνται με σαφήνεια σε επίπεδο ΕΕ.

Στις 13 Οκτωβρίου 2020 τα κράτη μέλη της ΕΕ δεσμεύτηκαν, με την έκδοση της σύστασης του Συμβουλίου, να εξασφαλίσουν μεγαλύτερο συντονισμό και καλύτερη ανταλλαγή πληροφοριών.

Την 1η Φεβρουαρίου 2021 το Συμβούλιο εξέδωσε την πρώτη επικαιροποίηση της σύστασης του Συμβουλίου, με την οποία εισήγαγε ένα νέο χρώμα, το «βαθύ κόκκινο», για τη χαρτογράφηση των περιοχών κινδύνου και καθόρισε αυστηρότερα μέτρα για τους ταξιδιώτες από περιοχές υψηλού κινδύνου.

Στις 20 Μαΐου 2021 το Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο κατέληξαν σε προσωρινή πολιτική συμφωνία για τη θέσπιση του ενωσιακού ψηφιακού πιστοποιητικού COVID για τη διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας στο εσωτερικό της ΕΕ. Το ενωσιακό ψηφιακό πιστοποιητικό COVID θα συμβάλει επίσης στη διευκόλυνση της σταδιακής και συντονισμένης άρσης των περιορισμών της ελεύθερης κυκλοφορίας που ισχύουν σήμερα. Η πολιτική συμφωνία επιβεβαιώθηκε από την Επιτροπή Μονίμων Αντιπροσώπων του Συμβουλίου και από την Επιτροπή Πολιτικών Ελευθεριών, Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Κοινοβουλίου.

Στις 20 Μαΐου 2021 το Συμβούλιο τροποποίησε τη σύσταση σχετικά με τα μη αναγκαία ταξίδια προς την ΕΕ, χαλαρώνοντας τους περιορισμούς για τα μη αναγκαία ταξίδια προς την ΕΕ, ιδίως για τους εμβολιασμένους υπηκόους τρίτων χωρών. Το Συμβούλιο αύξησε επίσης το κατώτατο όριο νέων λοιμώξεων που χρησιμοποιείται για την κατάρτιση του καταλόγου τρίτων χωρών από τις οποίες θα πρέπει να επιτρέπεται η πραγματοποίηση μη αναγκαίων ταξιδιών.

Κατά τη σύνοδό τους στις 24-25 Μαΐου, οι Ευρωπαίοι ηγέτες ζήτησαν την αναθεώρηση, έως τα μέσα Ιουνίου, της σύστασης του Συμβουλίου για τα ταξίδια στο εσωτερικό της ΕΕ, με σκοπό τη διευκόλυνση της ελεύθερης κυκλοφορίας στην ΕΕ. Η χθεσινή πρόταση δίνει συνέχεια στο αίτημα αυτό.

Οι τελευταίες πληροφορίες που μας παρείχαν τα κράτη μέλη σχετικά με τα μέτρα για τον κορονοϊό και με τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς είναι διαθέσιμες στην πλατφόρμα Re–open EU.

Πηγή: Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα