Σήμερα, η Επιτροπή εισήγαγε τις αρχές της αμοιβαιότητας και της αναλογικότητας ως νέα κριτήρια που πρέπει να λαμβάνονται υπόψη για τη χορήγηση άδειας εξαγωγής στο πλαίσιο του μηχανισμού διαφάνειας και αδειοδότησης για εξαγωγές εμβολίων κατά της νόσου COVID-19. Το σύστημα αυτό βελτίωσε σημαντικά τη διαφάνεια των εξαγωγών. Ωστόσο, ο στόχος να διασφαλιστεί η έγκαιρη πρόσβαση των πολιτών της ΕΕ σε εμβόλια κατά της νόσου COVID-19 δεν έχει ακόμη επιτευχθεί.

Η κ. Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, δήλωσε σχετικά: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση είναι περήφανη που είναι ο τόπος εγκατάστασης παραγωγών εμβολίων που δεν πραγματοποιούν παραδόσεις μόνο στους πολίτες της ΕΕ αλλά εξάγουν σε όλο τον κόσμο. Καθώς τα κράτη μέλη μας αντιμετωπίζουν το τρίτο κύμα της πανδημίας και ενώ δεν παραδίδουν όλες οι εταιρείες εμβόλια σύμφωνα με τις συμβάσεις τους, η ΕΕ είναι ο μοναδικός σημαντικός παραγωγός του ΟΟΣΑ που εξακολουθεί να εξάγει εμβόλια, σε μεγάλη κλίμακα, σε δεκάδες χώρες. Ωστόσο, ο δρόμος πρέπει να είναι ανοικτός και προς τις δύο κατευθύνσεις. Γι’ αυτό ακριβώς, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα εισαγάγει τις αρχές της αμοιβαιότητας και της αναλογικότητας στον υφιστάμενο μηχανισμό αδειοδότησης της ΕΕ. Η ΕΕ διαθέτει εξαιρετικό χαρτοφυλάκιο διαφορετικών εμβολίων· μάλιστα έχουμε εξασφαλίσει υπεραρκετές δόσεις για το σύνολο του πληθυσμού. Ωστόσο, οφείλουμε να εξασφαλίσουμε την έγκαιρη και επαρκή παράδοση εμβολίων στους πολίτες της ΕΕ. Κάθε μέρα μετράει.»

Για μεγαλύτερη διαφάνεια, αμοιβαιότητα και αναλογικότητα

Ο νέος κανονισμός εισάγει δύο αλλαγές στον υφιστάμενο μηχανισμό. Πρώτον, τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει να εξετάσουν, πέρα από τις επιπτώσεις που θα έχει μια σχεδιαζόμενη εξαγωγή στην εκπλήρωση των συμφωνιών προαγοράς (APA) της ΕΕ με παρασκευαστές εμβολίων, επίσης τα ακόλουθα στοιχεία:

• Αμοιβαιότητα — αν η χώρα προορισμού περιορίζει τις δικές της εξαγωγές εμβολίων ή των πρώτων υλών τους, είτε διά νόμου είτε με άλλα μέσα· και
• Αναλογικότητα — αν οι συνθήκες που επικρατούν στη χώρα προορισμού είναι καλύτερες ή χειρότερες από τις συνθήκες στην ΕΕ,·ιδίως η επιδημιολογική κατάσταση, ο ρυθμός εμβολιασμού και η πρόσβαση σε εμβόλια.

Τα κράτη μέλη και η Επιτροπή θα πρέπει να αξιολογούν κατά πόσον οι εξαγωγές που ζητούνται θέτουν ή δεν θέτουν σε κίνδυνο την ασφάλεια εφοδιασμού σε εμβόλια και σε συστατικά τους στην Ένωση.

Δεύτερον, για τη διαμόρφωση ολοκληρωμένης εικόνας για το εμπόριο εμβολίων, η νέα πράξη περιλαμβάνει 17 χώρες οι οποίες προηγουμένως εξαιρούνταν από το πεδίο εφαρμογής του κανονισμού.*

Η ΕΕ παραμένει προσηλωμένη στη διεθνή αλληλεγγύη και, γι’ αυτό, θα εξακολουθήσει να εξαιρεί από αυτό το σύστημα τις προμήθειες εμβολίων που προορίζονται για ανθρωπιστική βοήθεια ή για τις 92 χώρες χαμηλού και μεσαίου εισοδήματος οι οποίες περιλαμβάνονται στον κατάλογο συμφωνίας για δικαίωμα μελλοντικής αγοράς εμβολίων στο πλαίσιο του μηχανισμού COVAX.

Το καθεστώς άδειας εξαγωγής

Η εκτελεστική αυτή πράξη είναι στοχοθετημένη, αναλογική, διαφανής και προσωρινή. Συνάδει πλήρως με τη διεθνή δέσμευση της ΕΕ στο πλαίσιο του Παγκόσμιου Οργανισμού Εμπορίου και της G20 και με τις προτάσεις της ΕΕ στο πλαίσιο της πρωτοβουλίας του ΠΟΕ για το εμπόριο και την υγεία. Τα κράτη μέλη αποφασίζουν για τις αιτήσεις αδειοδότησης σύμφωνα με τη γνώμη της Επιτροπής.

Από την εκκίνηση του μηχανισμού αυτού, ικανοποιήθηκαν 380 αιτήσεις εξαγωγών σε 33 διαφορετικούς προορισμούς για συνολικά περίπου 43 εκατομμύρια δόσεις. Μόνο μία αίτηση εξαγωγής δεν ικανοποιήθηκε. Οι κυριότεροι προορισμοί των εξαγωγών είναι, μεταξύ άλλων, το Ηνωμένο Βασίλειο (με περίπου 10,9 εκατομμύρια δόσεις), ο Καναδάς (6,6 εκατομμύρια), η Ιαπωνία (5,4 εκατομμύρια), το Μεξικό (4,4 εκατομμύρια), η Σαουδική Αραβία (1,5 εκατομμύρια), η Σινγκαπούρη (1,5 εκατομμύρια), η Χιλή (1,5 εκατομμύρια), το Χονγκ Κονγκ (1,3 εκατομμύρια), η Κορέα (1,0 εκατομμύριο) και η Αυστραλία (1,0 εκατομμύριο).

Σχετικά με τη στρατηγική της ΕΕ για τα εμβόλια

Στις 17 Ιουνίου 2020 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσίασε την ευρωπαϊκή στρατηγική για την επιτάχυνση της ανάπτυξης, της παρασκευής και της διανομής αποτελεσματικών και ασφαλών εμβολίων κατά της COVID-19. Ως αντάλλαγμα για το δικαίωμα αγοράς καθορισμένου αριθμού δόσεων εμβολίου σε συγκεκριμένο χρονικό πλαίσιο, η Επιτροπή χρηματοδοτεί, με τη μορφή συμφωνιών προαγοράς, μέρος του αρχικού κόστους που βαρύνει τους παρασκευαστές εμβολίων. Η παρεχόμενη χρηματοδότηση θεωρείται προκαταβολή για τα εμβόλια που θα αγοραστούν πράγματι από τα κράτη μέλη. Συνεπώς, η συμφωνία προαγοράς αποτελεί εκ των προτέρων επένδυση για τη μείωση του κινδύνου έναντι δεσμευτικής υποχρέωσης της εταιρείας για προπαραγωγή, ακόμη και πριν λάβει άδεια κυκλοφορίας. Η συμφωνία αυτή αναμένεται ότι θα επιτρέψει την ταχεία και σταθερή παράδοση μόλις χορηγηθεί η άδεια.

Μέχρι σήμερα η Επιτροπή έχει υπογράψει συμφωνίες προαγοράς με έξι εταιρείες (AstraZeneca, Sanofi–GSK, Janssen Pharmaceutica NV, BioNTech–Pfizer, CureVac και Moderna), εξασφαλίζοντας πρόσβαση σε έως και 2,6 δισεκατομμύρια δόσεις. Διαπραγματεύσεις βρίσκονται σε προχωρημένο στάδιο με δύο ακόμα εταιρείες. Οι τέσσερις συμβάσεις με τις εταιρείες των οποίων τα εμβόλια έχουν λάβει άδεια κυκλοφορίας υπό όρους αντιπροσωπεύουν περισσότερες από 1,6 δισεκατομμύρια δόσεις.

Για περισσότερες πληροφορίες

Εκτελεστικός κανονισμός της Επιτροπής

Πηγή: Αντιπροσωπεία της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στην Ελλάδα