Σήμερα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει μια φιλόδοξη στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030, ώστε να εξασφαλιστεί η πλήρης συμμετοχή τους στην κοινωνία, σε ισότιμη βάση με τους άλλους πολίτες, τόσο στην ΕΕ όσο και πέρα απ’ αυτήν, σύμφωνα με τη Συνθήκη για τη λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης και τον Χάρτη των Θεμελιωδών Δικαιωμάτων της Ευρωπαϊκής Ένωσης, που κατοχυρώνουν την ισότητα και την απαγόρευση των διακρίσεων ως ακρογωνιαίους λίθους των πολιτικών της ΕΕ. Τα άτομα με αναπηρία έχουν το δικαίωμα να συμμετέχουν σε όλους τους τομείς της ζωής, ακριβώς όπως και οποιοδήποτε άλλο άτομο. Παρά το γεγονός ότι τις τελευταίες δεκαετίες σημειώθηκε πρόοδος όσον αφορά την πρόσβαση στην υγειονομική περίθαλψη, την εκπαίδευση, την απασχόληση, τις δραστηριότητες αναψυχής και τη συμμετοχή στα πολιτικά πράγματα, πολλά εμπόδια εξακολουθούν να υπάρχουν. Είναι καιρός η ευρωπαϊκή δράση να ενισχυθεί ακόμη περισσότερο.

Η νέα στρατηγική βασίζεται στην προκάτοχό της, την ευρωπαϊκή στρατηγική για την αναπηρία 2010-2020, και συμβάλλει στην υλοποίηση του ευρωπαϊκού πυλώνα κοινωνικών δικαιωμάτων, για τον οποίο πρόκειται να εγκριθεί ένα σχέδιο δράσης αυτή την εβδομάδα από την Επιτροπή και ο οποίος αποτελεί την πυξίδα για τις πολιτικές απασχόλησης και τις κοινωνικές πολιτικές στην Ευρώπη. Η εν λόγω στρατηγική υποστηρίζει την εφαρμογή, εκ μέρους της ΕΕ και των κρατών μελών της, της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία τόσο σε ενωσιακό όσο και σε εθνικό επίπεδο.

Η Αντιπρόεδρος για θέματα αξιών και διαφάνειας, κ. Βιέρα Γιούροβα, δήλωσε: «Η προστασία των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία πρέπει να βρίσκεται στο επίκεντρο των προσπαθειών μας, μεταξύ άλλων και για την αντιμετώπιση του κορονοϊού. Τα άτομα με αναπηρία είναι μεταξύ εκείνων που έχουν πληγεί περισσότερο από την κρίση της νόσου COVID-19. Πρέπει να αγωνιστούμε για να διασφαλίσουμε ότι η ποιότητα ζωής των ατόμων με αναπηρία βελτιώνεται και τα δικαιώματά τους είναι εγγυημένα!»

«Επίκεντρο του ευρωπαϊκού εγχειρήματος ευθύς εξαρχής ήταν η άρση των φραγμών, σύμφωνα με το όραμα που το διαπνέει για μια ένωση με πολυμορφία. Ωστόσο, πολλά άτομα με αναπηρία εξακολουθούν να αντιμετωπίζουν εμπόδια, για παράδειγμα όταν αναζητούν εργασία ή όταν χρησιμοποιούν τα δημόσια μέσα μεταφοράς», είπε η Επίτροπος Ισότητας κ. Χέλενα Ντάλι. Στη συνέχεια, πρόσθεσε: «Τα άτομα με αναπηρία θα πρέπει να μπορούν να συμμετέχουν ισότιμα σε όλους τους τομείς της ζωής. Η ανεξάρτητη διαβίωση, η μάθηση σε περιβάλλον χωρίς αποκλεισμούς, η εργασία υπό κατάλληλες συνθήκες είναι οι προϋποθέσεις που πρέπει να εξασφαλίσουμε σε όλους τους πολίτες ώστε να ευημερήσουν και να απολαύσουν τη ζωή τους.»

Ενίσχυση της ισότιμης συμμετοχής και της απαγόρευσης των διακρίσεων

Η δεκαετής στρατηγική προσδιορίζει τις κύριες πρωτοβουλίες γύρω από τρία βασικά θέματα:

• Ενωσιακά δικαιώματα: Τα άτομα με αναπηρία έχουν το ίδιο δικαίωμα με τους άλλους πολίτες της ΕΕ να μετακινούνται σε άλλη χώρα ή να συμμετέχουν στα πολιτικά πράγματα. Με βάση την εμπειρία του πιλοτικού έργου που βρίσκεται σε εξέλιξη σε οκτώ χώρες, έως το τέλος του 2023 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα προτείνει μια ευρωπαϊκή κάρτα αναπηρίας για όλες τις χώρες της ΕΕ, η οποία θα διευκολύνει την αμοιβαία αναγνώριση της κατάστασης αναπηρίας μεταξύ των κρατών μελών, βοηθώντας τα άτομα με αναπηρία να αξιοποιήσουν πλήρως το δικαίωμά τους για ελεύθερη κυκλοφορία. Η Επιτροπή θα συνεργαστεί επίσης στενά με τα κράτη μέλη για να διασφαλίσει τη συμμετοχή των ατόμων με αναπηρία στην εκλογική διαδικασία το 2023.
• Ανεξάρτητη διαβίωση και αυτονομία: Τα άτομα με αναπηρία έχουν το δικαίωμα να ζουν ανεξάρτητα και να επιλέγουν πού και με ποιον επιθυμούν να ζήσουν. Για τη στήριξη της ανεξάρτητης διαβίωσης και της ένταξης στην κοινότητα, η Επιτροπή θα αναπτύξει καθοδήγηση και θα δρομολογήσει πρωτοβουλία για τη βελτίωση των κοινωνικών υπηρεσιών για τα άτομα με αναπηρία.
• Καμία διάκριση και ίσες ευκαιρίες: Η στρατηγική αποσκοπεί στην προστασία των ατόμων με αναπηρία έναντι κάθε μορφής διάκρισης και βίας. Αποσκοπεί στην εξασφάλιση ίσων ευκαιριών όσον αφορά την πρόσβαση στη δικαιοσύνη, την εκπαίδευση, τον πολιτισμό, τον αθλητισμό και τον τουρισμό. Ισότιμη πρόσβαση πρέπει επίσης να εξασφαλίζεται σε όλες τις υπηρεσίες υγείας και απασχόλησης.

Η συμμετοχή στην κοινωνία επί ίσοις όροις είναι αδύνατη, όταν το περιβάλλον — φυσικό ή εικονικό — δεν είναι προσβάσιμο. Χάρη σε ένα ισχυρό νομικό πλαίσιο της ΕΕ (π.χ. η ευρωπαϊκή πράξη για την προσβασιμότητα, η οδηγία για την προσβασιμότητα στον παγκόσμιο ιστό, τα δικαιώματα των επιβατών) η πρόσβαση έχει βελτιωθεί, ωστόσο, πολλοί τομείς εξακολουθούν να μην καλύπτονται από τους κανόνες της ΕΕ και υπάρχουν διαφορές όσον αφορά την προσβασιμότητα στα κτίρια, στους δημόσιους χώρους και σε ορισμένους τρόπους μεταφοράς. Για τον λόγο αυτό, το 2022 η Ευρωπαϊκή Επιτροπή θα δρομολογήσει ευρωπαϊκό κέντρο πόρων με την ονομασία «AccessibleEU» («Προσβάσιμη ΕΕ»), με σκοπό τη δημιουργία γνωσιακής βάσης πληροφοριών και ορθών πρακτικών σχετικά με την προσβασιμότητα σε διατομεακό επίπεδο.

Υλοποίηση της στρατηγικής: στενή συνεργασία με τις χώρες της ΕΕ και ενσωμάτωση στις εσωτερικές και εξωτερικές πολιτικές

Η υλοποίηση των φιλοδοξιών της στρατηγικής θα απαιτήσει τη σαφή δέσμευση όλων των κρατών μελών. Οι χώρες της ΕΕ είναι βασικοί παράγοντες όσον αφορά την εφαρμογή της Σύμβασης των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία. Η Επιτροπή θα δημιουργήσει την πλατφόρμα για την αναπηρία, στην οποία θα συμμετέχουν οι εθνικές αρχές που είναι αρμόδιες για την εφαρμογή της Σύμβασης, οι οργανώσεις των ατόμων με αναπηρία και η Επιτροπή, για τη στήριξη της εφαρμογής της στρατηγικής και την ενίσχυση της συνεργασίας και των ανταλλαγών για την εφαρμογή της Σύμβασης. Η πλατφόρμα θα έχει ολοκληρωμένη διαδικτυακή παρουσία και θα εξασφαλίζει τη συνέχιση των δραστηριοτήτων καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους. Τα άτομα με αναπηρία θα συμμετέχουν στον διάλογο και στη διαδικασία εφαρμογής της στρατηγικής για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030. Η Επιτροπή θα ενσωματώσει τα θέματα αναπηρίας σε όλες τις πολιτικές και τις σημαντικές πρωτοβουλίες της ΕΕ. Επειδή τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία δεν σταματούν στα σύνορα της Ευρώπης, η Επιτροπή θα προωθήσει τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία σε παγκόσμιο επίπεδο. Με τη στρατηγική αυτή, η ΕΕ θα ενισχύσει τον ρόλο της ως υπέρμαχου των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία. Η ΕΕ θα χρησιμοποιήσει μέσα όπως τεχνική βοήθεια και χρηματοδοτικά προγράμματα, στήριξη μέσω των αντιπροσωπειών της ΕΕ, πολιτικούς διαλόγους και εργασίες σε πολυμερή φόρουμ για να στηρίξει τις χώρες-εταίρους στις προσπάθειές τους να εφαρμόσουν τη Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα Δικαιώματα των Ατόμων με Αναπηρία και να παράσχει καθοδήγηση για την εφαρμογή των ΣΒΑ χωρίς αποκλεισμούς για τα άτομα με αναπηρία.

Ιστορικό

Όπως έχει ανακοινώσει η Πρόεδρος κ. φον ντερ Λάιεν, η στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030 συμβάλλει στην οικοδόμηση μιας Ένωσης Ισότητας, σε συνδυασμό με τη στρατηγική για την ισότητα των ΛΟΑΤΚΙ 2020-2025, το σχέδιο δράσης της ΕΕ για την καταπολέμηση του ρατσισμού 2020-2025, τη στρατηγική για την ισότητα των φύλων 2020-2025 και το στρατηγικό πλαίσιο της ΕΕ για τους Ρομά.

Η Σύμβαση των Ηνωμένων Εθνών για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία (UNCRPD), η οποία εγκρίθηκε από τα ΗΕ το 2006, αποτέλεσε μεγάλο βήμα για την προώθηση των δικαιωμάτων των ατόμων με αναπηρία: όλα τα κράτη μέλη είναι συμβαλλόμενα μέρη της και είναι η πρώτη σύμβαση για τα ανθρώπινα δικαιώματα που έχει υπογραφεί και από την ΕΕ. Τα συμβαλλόμενα μέρη της Σύμβασης οφείλουν να προωθούν, να προστατεύουν και να τηρούν τα ανθρώπινα δικαιώματα όλων των ατόμων με αναπηρία και να διασφαλίζουν την ισότιμη αντιμετώπισή τους από τον νόμο. Με την παρούσα στρατηγική, η Επιτροπή παρέχει το πλαίσιο στήριξης των δράσεων της ΕΕ και των κρατών μελών για την εφαρμογή της ΣΗΕΔΑΑ.

Η ευρωπαϊκή στρατηγική για την αναπηρία 2010-2020 άνοιξε το δρόμο για μια Ευρώπη χωρίς φραγμούς, για παράδειγμα με οδηγίες όπως η ευρωπαϊκή πράξη για την προσβασιμότητα, η οποία απαιτεί βασικά προϊόντα και υπηρεσίες, όπως τηλέφωνα, υπολογιστές, ηλεκτρονικά βιβλία, τραπεζικές υπηρεσίες και ηλεκτρονικές επικοινωνίες, να είναι προσβάσιμα και να είναι δυνατόν να χρησιμοποιηθούν από άτομα με διάφορα είδη αναπηρίας. Τα δικαιώματα των επιβατών που απορρέουν από τη νομοθεσία της ΕΕ διασφαλίζουν ότι τα άτομα με αναπηρία έχουν πρόσβαση στις χερσαίες, αεροπορικές και θαλάσσιες μεταφορές. Μέσω πολιτικών διεθνούς συνεργασίας, η ΕΕ έχει επίσης πρωτοστατήσει παγκοσμίως στην προώθηση της ένταξης και της πλήρους συμμετοχής των ατόμων με αναπηρία.

Περισσότερες πληροφορίες

Επικοινωνία: Ένωση ισότητας: Στρατηγική για τα δικαιώματα των ατόμων με αναπηρία 2021-2030

Ευανάγνωστη έκδοση: Στρατηγική για τα άτομα με αναπηρία 2021-2030