Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ενέκρινε σήμερα μια νέα δέσμη μέτρων για τον ψηφιακό χρηματοοικονομικό τομέα, συμπεριλαμβανομένων των στρατηγικών για τον ψηφιακό χρηματοοικονομικό τομέα και για τις λιανικές πληρωμές, καθώς και νομοθετικές προτάσεις σχετικά με τα κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία και την ψηφιακή ανθεκτικότητα. Η σημερινή δέσμη μέτρων θα τονώσει την ανταγωνιστικότητα και την καινοτομία της Ευρώπης στον χρηματοοικονομικό τομέα, ανοίγοντας τον δρόμο για να καταστεί η Ευρώπη παγκόσμιος φορέας καθορισμού προτύπων. Θα προσφέρει στους καταναλωτές περισσότερες επιλογές και ευκαιρίες όσον αφορά τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες και τις σύγχρονες πληρωμές, διασφαλίζοντας παράλληλα την προστασία των καταναλωτών και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα.
Τα σημερινά μέτρα θα είναι ζωτικής σημασίας για τη στήριξη της οικονομικής ανάκαμψης της ΕΕ, καθώς θα αποδεσμεύσουν νέους τρόπους διοχέτευσης της χρηματοδότησης στις επιχειρήσεις της Ευρώπης, ενώ παράλληλα θα διαδραματίσουν καίριο ρόλο στην ανάπτυξη της Ευρωπαϊκής Πράσινης Συμφωνίας και της νέας βιομηχανικής στρατηγικής για την Ευρώπη. Καθιστώντας τους κανόνες ασφαλέστερους και πιο φιλικούς προς την ψηφιακή τεχνολογία για τους καταναλωτές, η Επιτροπή επιδιώκει να ενισχύσει την υπεύθυνη καινοτομία στον χρηματοοικονομικό τομέα της ΕΕ, ιδίως για τις εξαιρετικά καινοτόμες ψηφιακές νεοφυείς επιχειρήσεις, μετριάζοντας παράλληλα τυχόν δυνητικούς κινδύνους όσον αφορά την προστασία των επενδυτών, τη νομιμοποίηση εσόδων από παράνομες δραστηριότητες και το έγκλημα στον κυβερνοχώρο.
Ο κ. Βάλντις Ντομπρόβσκις, Εκτελεστικός Αντιπρόεδρος για μια Οικονομία στην Υπηρεσία των Ανθρώπων, δήλωσε: «Το μέλλον του χρηματοοικονομικού τομέα είναι ψηφιακό. Κατά τη διάρκεια του περιορισμού της κυκλοφορίας διαπιστώσαμε ότι οι άνθρωποι μπορούσαν να έχουν πρόσβαση σε χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες χάρη στις ψηφιακές τεχνολογίες, όπως οι ηλεκτρονικές τραπεζικές συναλλαγές. Η τεχνολογία μπορεί να προσφέρει πολλά περισσότερα στους καταναλωτές και τις επιχειρήσεις και θα πρέπει να ενστερνιστούμε προορατικά τον ψηφιακό μετασχηματισμό, μετριάζοντας παράλληλα τυχόν δυνητικούς κινδύνους. Αυτό ακριβώς επιδιώκει η σημερινή δέσμη μέτρων. Μια καινοτόμος ψηφιακή ενιαία αγορά χρηματοοικονομικών υπηρεσιών θα ωφελήσει τους Ευρωπαίους και θα είναι καίριας σημασίας για την οικονομική ανάκαμψη της Ευρώπης, προσφέροντας καλύτερα χρηματοπιστωτικά προϊόντα για τους καταναλωτές και ανοίγοντας νέους διαύλους χρηματοδότησης για τις επιχειρήσεις.»
Η σημερινή δέσμη μέτρων για τον ψηφιακό χρηματοοικονομικό τομέα συνίσταται σε μια στρατηγική για τον ψηφιακό χρηματοοικονομικό τομέα, μια στρατηγική για τις λιανικές πληρωμές, νομοθετικές προτάσεις για ένα κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ σχετικά με τα κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία και προτάσεις για ένα κανονιστικό πλαίσιο της ΕΕ σχετικά με την ψηφιακή επιχειρησιακή ανθεκτικότητα.
Στρατηγική για τον ψηφιακό χρηματοοικονομικό τομέα: προς έναν ευρωπαϊκό χώρο χρηματοοικονομικών δεδομένων – νέοι τρόποι διοχέτευσης της χρηματοδότησης στις ΜΜΕ – καλύτερα χρηματοπιστωτικά προϊόντα για τους καταναλωτές
Στόχος της σημερινής στρατηγικής για τον ψηφιακό χρηματοοικονομικό τομέα είναι να καταστήσει τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες της Ευρώπης πιο φιλικές προς την ψηφιακή τεχνολογία και να τονώσει την υπεύθυνη καινοτομία και τον ανταγωνισμό μεταξύ των παρόχων χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών στην ΕΕ. Θα μειώσει τον κατακερματισμό στην ψηφιακή ενιαία αγορά, έτσι ώστε οι καταναλωτές να έχουν πρόσβαση σε διασυνοριακά χρηματοπιστωτικά προϊόντα και οι νεοφυείς επιχειρήσεις χρηματοοικονομικής τεχνολογίας να επεκταθούν και να αναπτυχθούν. Θα διασφαλίσει ότι οι κανόνες της ΕΕ για τις χρηματοπιστωτικές υπηρεσίες είναι κατάλληλοι για την ψηφιακή εποχή, για εφαρμογές όπως η τεχνητή νοημοσύνη και η τεχνολογία αλυσίδας συστοιχιών. Η διαχείριση των δεδομένων βρίσκεται επίσης στο επίκεντρο της σημερινής στρατηγικής. Σύμφωνα με την ευρύτερη στρατηγική της Επιτροπής για τα δεδομένα, στόχος των σημερινών μέτρων είναι να προωθηθούν η ανταλλαγή δεδομένων και η ανοικτή χρηματοδότηση, παράλληλα με τη διατήρηση των πολύ υψηλών προτύπων της ΕΕ για την προστασία της ιδιωτικής ζωής και των δεδομένων. Τέλος, η στρατηγική αποσκοπεί στη διασφάλιση ισότιμων όρων ανταγωνισμού μεταξύ των παρόχων χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών, είτε πρόκειται για παραδοσιακές τράπεζες είτε για εταιρείες τεχνολογίας: ίδια δραστηριότητα, ίδιοι κίνδυνοι, ίδιοι κανόνες.
Μια στρατηγική λιανικών πληρωμών: σύγχρονες και οικονομικά αποδοτικές πληρωμές
Η σημερινή στρατηγική έχει ως στόχο να προσφέρει ασφαλείς, ταχείες και αξιόπιστες υπηρεσίες πληρωμών στους πολίτες και τις επιχειρήσεις της Ευρώπης. Θα διευκολύνει τους καταναλωτές να πληρώνουν στα καταστήματα και θα καταστήσει ασφαλείς και εύκολες τις συναλλαγές ηλεκτρονικού εμπορίου. Επιδιώκει την επίτευξη ενός πλήρως ολοκληρωμένου συστήματος λιανικών πληρωμών στην ΕΕ, συμπεριλαμβανομένων λύσεων άμεσων διασυνοριακών πληρωμών. Αυτό θα διευκολύνει τις πληρωμές σε ευρώ μεταξύ της ΕΕ και άλλων δικαιοδοσιών. Θα προωθήσει την ανάδυση εγχώριων και πανευρωπαϊκών λύσεων πληρωμών.
Νομοθετικές προτάσεις για τα κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία: αξιοποίηση των ευκαιριών και μετριασμός των κινδύνων
Η Επιτροπή πρότεινε σήμερα για πρώτη φορά νέα νομοθεσία σχετικά με τα κρυπτοπεριουσιακά στοιχεία (ψηφιακή αναπαράσταση αξιών ή δικαιωμάτων που μπορούν να αποθηκεύονται και να διακινούνται ηλεκτρονικά). Ο «κανονισμός για τις αγορές των κρυπτοπεριουσιακών στοιχείων» (MiCA) θα τονώσει την καινοτομία, διαφυλάσσοντας παράλληλα τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα και προστατεύοντας τους επενδυτές από κινδύνους. Ο κανονισμός αυτός θα προσφέρει νομική σαφήνεια και ασφάλεια δικαίου για τους εκδότες και τους παρόχους κρυπτοπεριουσιακών στοιχείων. Οι νέοι κανόνες θα επιτρέψουν στους φορείς εκμετάλλευσης που έχουν λάβει άδεια λειτουργίας σε ένα κράτος μέλος να παρέχουν τις υπηρεσίες τους σε ολόκληρη την ΕΕ («μηχανισμός διαβατηρίου»). Οι διασφαλίσεις περιλαμβάνουν κεφαλαιακές απαιτήσεις, φύλαξη περιουσιακών στοιχείων, υποχρεωτική διαδικασία διαχείρισης των καταγγελιών στη διάθεση των επενδυτών και δικαιώματα του επενδυτή έναντι του εκδότη. Οι εκδότες σημαντικών κρυπτοπεριουσιακών στοιχείων εξασφαλισμένων με στοιχεία ενεργητικού (αποκαλούμενα παγκόσμια σταθερά κρυπτονομίσματα) θα υπόκεινται σε αυστηρότερες απαιτήσεις (π.χ. όσον αφορά το κεφάλαιο, τα δικαιώματα των επενδυτών και την εποπτεία).
Η Επιτροπή προτείνει επίσης σήμερα ένα πιλοτικό καθεστώς για υποδομές της αγοράς που επιθυμούν να δοκιμάσουν να συναλλάσσονται και να διακανονίζουν συναλλαγές σε χρηματοπιστωτικά μέσα υπό μορφή κρυπτοπεριουσιακών στοιχείων. Το πιλοτικό καθεστώς αποτελεί τη λεγόμενη προσέγγιση δοκιμαστηρίου – ή ελεγχόμενο περιβάλλον – η οποία επιτρέπει προσωρινές παρεκκλίσεις από τους υφιστάμενους κανόνες, ώστε οι ρυθμιστικές αρχές να μπορούν να αποκτήσουν εμπειρία όσον αφορά τη χρήση της τεχνολογίας κατανεμημένου καθολικού στις υποδομές της αγοράς, διασφαλίζοντας παράλληλα ότι μπορούν να αντιμετωπίζουν κινδύνους για την προστασία των επενδυτών, την ακεραιότητα της αγοράς και τη χρηματοπιστωτική σταθερότητα. Στόχος είναι να δοθεί η δυνατότητα στις εταιρείες να δοκιμάσουν και να μάθουν περισσότερα σχετικά με τον τρόπο με τον οποίο εφαρμόζονται στην πράξη οι ισχύοντες κανόνες.
Νομοθετικές προτάσεις σχετικά με την ψηφιακή επιχειρησιακή ανθεκτικότητα: αποκλείοντας τη δυνατότητα επιθέσεων στον κυβερνοχώρο και ενισχύοντας την εποπτεία των υπηρεσιών που ανατίθενται σε εξωτερικούς συνεργάτες
Οι εταιρείες τεχνολογίας αποκτούν ολοένα και μεγαλύτερη σημασία στον χρηματοοικονομικό τομέα, τόσο ως πάροχοι ΤΠ για χρηματοπιστωτικές επιχειρήσεις, όσο και ως πάροχοι χρηματοπιστωτικών υπηρεσιών. Η σημερινή πρόταση για μια «πράξη ψηφιακής επιχειρησιακής ανθεκτικότητας» (DORA) έχει ως στόχο να διασφαλίσει ότι όλοι οι συμμετέχοντες στο χρηματοοικονομικό σύστημα διαθέτουν τις απαραίτητες διασφαλίσεις για τον μετριασμό των κυβερνοεπιθέσεων και άλλων κινδύνων. Η προτεινόμενη νομοθεσία θα απαιτεί από όλες τις επιχειρήσεις να εξασφαλίσουν ότι μπορούν να αντέχουν σε όλα τα είδη διαταραχών και απειλών που συνδέονται με τις τεχνολογίες των πληροφοριών και των επικοινωνιών (ΤΠΕ). Η σημερινή πρόταση εισάγει επίσης ένα πλαίσιο εποπτείας για τους παρόχους ΤΠΕ, όπως οι πάροχοι υπηρεσιών υπολογιστικού νέφους.
Η σημερινή δέσμη μέτρων για τον ψηφιακό χρηματοοικονομικό τομέα βασίζεται στις εργασίες που πραγματοποιήθηκαν στο πλαίσιο του σχεδίου δράσης για τη χρηματοοικονομική τεχνολογία του 2018 και στις εργασίες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, των Ευρωπαϊκών Εποπτικών Αρχών (ΕΕΑ) και άλλων εμπειρογνωμόνων. Κατά την προετοιμασία της δέσμης μέτρων για τον ψηφιακό χρηματοοικονομικό τομέα, η Επιτροπή συνεργάστηκε με τα ενδιαφερόμενα μέρη και το κοινό με πολλούς τρόπους. Η Επιτροπή διοργάνωσε εκδηλώσεις προβολής του ψηφιακού χρηματοοικονομικού τομέα, μια σειρά εκδηλώσεων με ενδιαφερόμενα μέρη που πραγματοποιήθηκαν στα κράτη μέλη και στις Βρυξέλλες την άνοιξη του 2020. Η Επιτροπή διοργάνωσε επίσης τρεις δημόσιες διαβουλεύσεις για να συγκεντρώσει παρατηρήσεις από ευρύ φάσμα ενδιαφερόμενων μερών [1].
Στον τομέα των λιανικών πληρωμών, η δεύτερη οδηγία για τις υπηρεσίες πληρωμών (PSD2) αποτελούσε ήδη σημαντικό βήμα σε νομοθετικό επίπεδο. Ωστόσο, η εν λόγω οδηγία θα επανεξεταστεί κατά το τέταρτο τρίμηνο του 2021 και θα προσαρμοστεί όπου χρειάζεται, προκειμένου να υποστηριχθεί η εφαρμογή της στρατηγικής λιανικών πληρωμών. Η Επιτροπή δημοσίευσε επίσης δημόσια διαβούλευση για μια στρατηγική λιανικών πληρωμών στην Ευρώπη κατά το πρώτο εξάμηνο του 2020. Η Επιτροπή έλαβε υπόψη τις απαντήσεις στη διαβούλευση κατά τη διαμόρφωση των δράσεων της ΕΕ στον τομέα των λιανικών πληρωμών.