Σήμερα, η Επιτροπή παρουσιάζει μια δέσμη κατευθυντήριων γραμμών και συστάσεων για να βοηθήσει τα κράτη μέλη να άρουν σταδιακά τους ταξιδιωτικούς περιορισμούς και να επιτραπεί στις τουριστικές επιχειρήσεις να επαναλειτουργήσουν μετά από μήνες απαγόρευσης κυκλοφορίας, με τις απαραίτητες υγειονομικές προφυλάξεις.

Οι κατευθυντήριες γραμμές της Επιτροπής έχουν ως στόχο να προσφέρουν στους πολίτες την ευκαιρία να ξεκουραστούν, να χαλαρώσουν και να απολαύσουν τον καθαρό αέρα, κάτι που τόσο έχουν ανάγκη. Μόλις το επιτρέψει η υγειονομική κατάσταση, θα πρέπει να δοθεί στους πολίτες η δυνατότητα να έρθουν σε επαφή με τους φίλους και την οικογένειά τους, στη δική τους χώρα στην ΕΕ ή εκτός συνόρων, ενώ θα έχουν ήδη ληφθεί όλα τα μέτρα ασφαλείας και προφύλαξης.

Η δέσμη μέτρων έχει επίσης ως στόχο να βοηθήσει τον τουριστικό τομέα της ΕΕ να ανακάμψει από την πανδημία, στηρίζοντας τις επιχειρήσεις και διασφαλίζοντας ότι η Ευρώπη παραμένει ο νούμερο ένα προορισμός για τους επισκέπτες.

Η δέσμη μέτρων της Επιτροπής για τον τουρισμό και τις μεταφορές περιλαμβάνει τα ακόλουθα:

• μια συνολική στρατηγική για την ανάκαμψη το 2020 και μετέπειτα·
• μια κοινή προσέγγιση για την αποκατάσταση της ελεύθερης κυκλοφορίας και την άρση των περιορισμών στα εσωτερικά σύνορα της ΕΕ με σταδιακό και συντονισμένο τρόπο·
• ένα πλαίσιο στήριξης της σταδιακής αποκατάστασης των μεταφορών με ταυτόχρονη μέριμνα για την ασφάλεια των επιβατών και του προσωπικού·
• μια σύσταση που αποσκοπεί στο να καταστήσει τα ταξιδιωτικά κουπόνια ελκυστική εναλλακτική λύση για τους καταναλωτές έναντι της επιστροφής χρημάτων·
• κριτήρια για την ασφαλή και σταδιακή αποκατάσταση των τουριστικών δραστηριοτήτων και για την ανάπτυξη πρωτοκόλλων υγείας για τις επιχειρήσεις φιλοξενίας όπως τα ξενοδοχεία·

Τουρίστες και ταξιδιώτες

Η Επιτροπή επιθυμεί να δώσει στους πολίτες τη δυνατότητα, τη σιγουρά και την ασφάλεια να ταξιδεύουν εκ νέου με τα ακόλουθα μέτρα:

• Ασφαλής αποκατάσταση της ελεύθερης κυκλοφορίας και άρση των ελέγχων στα εσωτερικά σύνορα:

Η ελεύθερη κυκλοφορία και οι διασυνοριακές μετακινήσεις έχουν καίρια σημασία για τον τουρισμό. Καθώς τα κράτη μέλη καταφέρνουν να περιορίσουν την κυκλοφορία του ιού, οι γενικευμένοι περιορισμοί στην ελεύθερη κυκλοφορία θα πρέπει να αντικαθίστανται από πιο στοχευμένα μέτρα. Εφόσον η υγειονομική κατάσταση δεν δικαιολογεί τη γενική άρση των περιορισμών, η Επιτροπή προτείνει μια σταδιακή και συντονισμένη προσέγγιση η οποία ξεκινά με την άρση των περιορισμών μεταξύ περιοχών ή κρατών μελών που βρίσκονται σε επαρκώς παρόμοια επιδημιολογική κατάσταση. Η προσέγγιση πρέπει επίσης να είναι ευέλικτη, και να περιλαμβάνει τη δυνατότητα επαναφοράς ορισμένων μέτρων σε περίπτωση που το απαιτεί η επιδημιολογική κατάσταση. Τα κράτη μέλη θα πρέπει να ενεργούν με βάση τα ακόλουθα 3 κριτήρια:

• την επιδημιολογική κατάσταση, με έμφαση, ιδίως, στις περιοχές όπου η κατάσταση βελτιώνεται, με βάση την καθοδήγηση του Ευρωπαϊκού Κέντρου Πρόληψης και Ελέγχου Νόσων (ECDC) και τη χρήση του περιφερειακού χάρτη που το ECDC έχει αναπτύξει·
• την ικανότητα εφαρμογής μέτρων περιορισμού της εξάπλωσης καθ’ όλη τη διάρκεια μιας μετακίνησης, μεταξύ άλλων και στα σημεία διέλευσης των συνόρων, καθώς και πρόσθετων διασφαλίσεων και μέτρων σε περιπτώσεις όπου ενδέχεται να είναι δύσκολο να διασφαλιστεί η τήρηση των φυσικών αποστάσεων και
• οικονομικές και κοινωνικές παραμέτρους, με αρχική προτεραιότητα στις διασυνοριακές μετακινήσεις σε βασικούς τομείς δραστηριότητας και συμπεριλαμβανομένων των μετακινήσεων για προσωπικούς λόγους.

Ιδιαίτερη σημασία έχει η αρχή της μη διακριτικής μεταχείρισης: όταν ένα κράτος μέλος αποφασίσει να επιτρέψει την πραγματοποίηση μετακινήσεων στο έδαφός του ή σε συγκεκριμένες περιφέρειες και περιοχές εντός της επικράτειάς του, θα πρέπει να το πράττει κατά τρόπο που δεν θα εισάγει διακρίσεις — επιτρέποντας τα ταξίδια από όλες τις περιοχές ή τις χώρες της ΕΕ με παρόμοιες επιδημιολογικές συνθήκες. Στο ίδιο πνεύμα, όλοι οι περιορισμοί πρέπει να αίρονται χωρίς διακρίσεις, για όλους τους πολίτες της ΕΕ και για όλους τους κατοίκους του εν λόγω κράτους μέλους, ανεξάρτητα από την ιθαγένειά τους και θα πρέπει να εφαρμόζονται σε όλα τα μέρη της Ένωσης με παρόμοια επιδημιολογική κατάσταση.

• Αποκατάσταση των υπηρεσιών μεταφορών σε όλη την ΕΕ, με παράλληλη προστασία της υγείας των εργαζομένων στις μεταφορές και των επιβατών:

Οι κατευθυντήριες γραμμές περιέχουν γενικές αρχές για την ασφαλή και σταδιακή αποκατάσταση των αεροπορικών, σιδηροδρομικών, οδικών και πλωτών μεταφορών επιβατών. Στις κατευθυντήριες γραμμές διατυπώνονται ορισμένες συστάσεις, όπως η ανάγκη να περιοριστεί η επαφή μεταξύ επιβατών και των εργαζομένων στις μεταφορές, καθώς και μεταξύ των ίδιων των επιβατών, μειώνοντας, όπου είναι εφικτό, την πυκνότητα των επιβατών.

Οι κατευθυντήριες γραμμές περιλαμβάνουν επίσης υποδείξεις σχετικά με τη χρήση μέσων ατομικής προστασίας, όπως μάσκες προσώπου, και σχετικά με τα κατάλληλα πρωτόκολλα σε περίπτωση που οι επιβάτες παρουσιάσουν συμπτώματα COVID-19. Οι κατευθυντήριες γραμμές περιέχουν επίσης συστάσεις για κάθε τρόπο μεταφοράς, και καλούν για τον συντονισμό μεταξύ των κρατών μελών ενόψει της επαναφοράς των σταδιακών συνδέσεων μεταξύ τους.

• Ασφαλής επανέναρξη των τουριστικών υπηρεσιών:

Η Επιτροπή καθορίζει κοινό πλαίσιο που παρέχει κριτήρια για την ασφαλή και σταδιακή αποκατάσταση των τουριστικών δραστηριοτήτων και την ανάπτυξη πρωτοκόλλων υγείας για τα ξενοδοχεία και τα υπόλοιπα καταλύματα, με σκοπό την προστασία της υγείας τόσο των πελατών όσο και των εργαζομένων. Τα κριτήρια αυτά περιλαμβάνουν επιδημιολογικά στοιχεία· επαρκή ικανότητα των συστημάτων υγείας για τους ντόπιους και τους τουρίστες· ενισχυμένη επιτήρηση και παρακολούθηση και ικανότητα διεξαγωγής εξετάσεων και ιχνηλάτησης επαφών. Η καθοδήγηση αυτή θα επιτρέψει στους πολίτες να διαμένουν με ασφάλεια σε ξενοδοχεία, κάμπινγκ, πανσιόν ή άλλα καταλύματα διακοπών, να τρώνε και να πίνουν σε εστιατόρια, μπαρ και καφετέριες και να πηγαίνουν σε παραλίες και άλλους υπαίθριους χώρους αναψυχής.

• Διασφάλιση της διασυνοριακής διαλειτουργικότητας των εφαρμογών ιχνηλάτησης:

Τα κράτη μέλη, με τη στήριξη της Επιτροπής, συμφώνησαν σχετικά με κατευθυντήριες γραμμές για τη διασφάλιση της διασυνοριακής διαλειτουργικότητας μεταξύ εφαρμογών ιχνηλάτησης, έτσι ώστε οι πολίτες να μπορούν να ενημερώνονται για πιθανή λοίμωξη με κορονοϊό και όταν ταξιδεύουν στην ΕΕ. Αυτό θα κατευθύνει τους προγραμματιστές που συνεργάζονται με τις εθνικές υγειονομικές αρχές. Οι εν λόγω εφαρμογές ιχνηλάτησης πρέπει να είναι οικειοθελείς, διαφανείς, προσωρινές, κυβερνοασφαλείς, να χρησιμοποιούν ανωνυμοποιημένα δεδομένα, να βασίζονται στην τεχνολογία Bluetooth και να είναι διαλειτουργικές σε διασυνοριακό επίπεδο, καθώς και σε όλα τα λειτουργικά συστήματα. Η διαλειτουργικότητα έχει ζωτική σημασία: Οι πολίτες της ΕΕ πρέπει να μπορούν να λαμβάνουν ειδοποιήσεις σχετικά με ενδεχόμενη λοίμωξη, με ασφαλή και προστατευμένο τρόπο, οπουδήποτε και αν βρίσκονται στην ΕΕ, και ανεξάρτητα από την εφαρμογή που χρησιμοποιούν. Η Επιτροπή στηρίζει τα κράτη μέλη στην εξεύρεση της κατάλληλης λύσης, σύμφωνα με τις αρχές που ορίζονται στην εργαλειοθήκη της ΕΕ και την καθοδήγηση της Επιτροπής σχετικά με την προστασία των δεδομένων.

• Αύξηση της ελκυστικότητας των κουπονιών για τους καταναλωτές:

Σύμφωνα με τους κανόνες της ΕΕ, οι ταξιδιώτες έχουν το δικαίωμα να επιλέξουν μεταξύ κουπονιών ή επιστροφής χρημάτων για εισιτήρια (αεροπορικά, τρένου, λεωφορείου και πλοίου) ή οργανωμένα ταξίδια που ακυρώθηκαν. Η σύσταση της Επιτροπής επιβεβαιώνει το δικαίωμα αυτό, ωστόσο αποσκοπεί στο να διασφαλίσει ότι τα κουπόνια θα καταστούν μια βιώσιμη και πιο ελκυστική εναλλακτική επιλογή αντί της επιστροφής χρημάτων για ταξίδια που ακυρώθηκαν λόγω της πανδημίας, κάτι που έχει επίσης προκαλέσει σημαντική οικονομική πίεση για τους ταξιδιωτικούς πράκτορες. Τα εν λόγω κουπόνια οικειοθελούς αποδοχής θα πρέπει να προστατεύονται από την αφερεγγυότητα του εκδότη, να ισχύουν τουλάχιστον για 12 μήνες και να μπορούν να εξαργυρωθούν κατ’ ανώτατο όριο μετά από ένα έτος εφόσον δεν χρησιμοποιηθούν. Θα πρέπει επίσης να παρέχουν στους επιβάτες επαρκή ευελιξία και να τους επιτρέπουν να ταξιδεύουν στην ίδια γραμμή με τις ίδιες συνθήκες υπηρεσιών, καθώς και να επιτρέπουν στους ταξιδιώτες να κλείνουν συμφωνία οργανωμένου ταξιδιού με τον ίδιο τύπο υπηρεσιών ή ισοδύναμης ποιότητας. Θα πρέπει επίσης να μπορούν να μεταβιβαστούν σε άλλον ταξιδιώτη. 

Τουριστικές επιχειρήσεις:

Στόχος της Επιτροπής είναι να στηρίξει τον τουριστικό τομέα της Ευρώπης με τους εξής τρόπους:

• Διασφάλιση της ρευστότητας για τις τουριστικές επιχειρήσεις, ιδίως τις ΜΜΕ, μέσω:

Η ευελιξία βάσει των κανόνων για τις κρατικές ενισχύσεις επιτρέπει στα κράτη μέλη να εισαγάγουν συστήματα όπως συστήματα εγγύησης για κουπόνια και περαιτέρω καθεστώτα ενίσχυσης της ρευστότητας με σκοπό τη στήριξη των εταιρειών στον κλάδο των μεταφορών και στον ταξιδιωτικό κλάδο και για να διασφαλίσουν ότι ικανοποιούνται τα αιτήματα επιστροφής χρημάτων λόγω της πανδημίας του κορονοϊού.Τα προγράμματα κουπονιών μπορούν να εγκρίνονται από την Επιτροπή πολύ γρήγορα μετά την κοινοποίηση από το οικείο κράτος μέλος.

o Χρηματοδότηση από την ΕΕ:Η ΕΕ εξακολουθεί να παρέχει άμεση ρευστότητα στις επιχειρήσεις που επλήγησαν από την κρίση μέσω της πρωτοβουλίας του μηχανισμού για την αντιμετώπιση του κορονοϊού, υπό επιμερισμένη διαχείριση με τα κράτη μέλη.Επιπλέον, η Επιτροπή έχει διαθέσει έως 8 δισ. ευρώ για τη χρηματοδότηση 100.000 μικρών επιχειρήσεων που επλήγησαν από την κρίση, μέσω του Ευρωπαϊκού Ταμείου Επενδύσεων.

• Προστασία θέσεων εργασίας με οικονομική στήριξη ύψους 100 δισ. ευρώ από το πρόγραμμα SURE:

Το πρόγραμμα SURE βοηθά τα κράτη μέλη να καλύπτουν το κόστος των εθνικών συστημάτων μειωμένου ωραρίου εργασίας και παρόμοιων μέτρων που επιτρέπουν στις εταιρείες να προστατεύουν τις θέσεις εργασίας. Η Επιτροπή στηρίζει επίσης τις εταιρικές σχέσεις μεταξύ των υπηρεσιών απασχόλησης, των κοινωνικών εταίρων και των εταιρειών για τη διευκόλυνση της επανεκπαίδευσης, ιδίως για τους εποχικούς εργαζομένους.

• Σύνδεση των πολιτών με την προσφορά τοπικού τουρισμού, προώθηση των τοπικών αξιοθέατων και του τοπικού τουρισμού και της Ευρώπης ως ασφαλούς τουριστικού προορισμού:

Η Επιτροπή θα συνεργαστεί με τα κράτη μέλη για την προώθηση ενός συστήματος πιστωτικών κουπονιών στο πλαίσιο του οποίου οι πελάτες μπορούν να στηρίξουν τα αγαπημένα τους ξενοδοχεία ή εστιατόρια. Η Επιτροπή θα προωθήσει επίσης πανευρωπαϊκές επικοινωνιακές εκστρατείες στις οποίες η Ευρώπη θα πρωταγωνιστεί ως ο νούμερο ένα τουριστικός προορισμός.

Προκειμένου να συμπληρωθούν τα βραχυπρόθεσμα μέτρα, η Επιτροπή θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τα κράτη μέλη για την προώθηση του βιώσιμου τουρισμού με βάση την Ευρωπαϊκή Πράσινη Συμφωνία και να ενθαρρύνει τον ψηφιακό μετασχηματισμό των τουριστικών υπηρεσιών με σκοπό την προσφορά περισσότερων επιλογών, την καλύτερη κατανομή των πόρων και νέους τρόπους διαχείρισης των ταξιδιωτικών και τουριστικών ροών.

Η Επιτροπή θα διοργανώσει ευρωπαϊκή διάσκεψη για τον τουρισμό με τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τη βιομηχανία, τις περιφέρειες, τις πόλεις και άλλα ενδιαφερόμενα μέρη με σκοπό την οικοδόμηση του μέλλοντος ενός βιώσιμου, καινοτόμου και ανθεκτικού ευρωπαϊκού τουριστικού οικοσυστήματος — το «Ευρωπαϊκό θεματολόγιο για τον τουρισμό 2050».

Τα μέλη του Σώματος των επιτρόπων προέβησαν στις ακόλουθες δηλώσεις:

Μαργαρίτης Σχοινάς, Αντιπρόεδρος για την Προώθηση του Ευρωπαϊκού Τρόπου Ζωής μας: «Ο τουρισμός είναι ζωτικής σημασίας για την ενιαία αγορά και τις τέσσερις ελευθερίες της και βασικός παράγοντας που συμβάλλει στον οικονομικό, κοινωνικό και πολιτισμικό τρόπο ζωής της ΕΕ. Έχει επίσης πληγεί σοβαρά από τα μέτρα που απαιτούνται για τον περιορισμό της COVID-19. Καθώς τα κράτη μέλη μας αίρουν σταδιακά τα περιοριστικά μέτρα, θέτουμε τα θεμέλια για την επανεκκίνηση του τουριστικού οικοσυστήματος και της ενιαίας αγοράς με ασφαλή και αναλογικό τρόπο που θα αποτρέψει την επανεμφάνιση του ιού στην ΕΕ, διαφυλάσσοντας παράλληλα τον τρόπο ζωής μας».

Τιερί Μπρετόν, Επίτροπος Εσωτερικής Αγοράς: «Εκατομμύρια ΜΜΕ και οικογενειακές επιχειρήσεις στον τομέα των καταλυμάτων, της εστίασης, των μεταφορών επιβατών και των ταξιδιωτικών πρακτορείων διατρέχουν τον κίνδυνο πτώχευσης και απώλειας θέσεων εργασίας — πρέπει επειγόντως να εξακολουθήσουν τις δραστηριότητές τους. Βοηθούμε τον ευρωπαϊκό τουρισμό να επανέλθει σε φυσιολογικές συνθήκες, χωρίς να ξεχνάμε την υγεία και την ασφάλεια. Προτείνουμε σήμερα μια κοινή ευρωπαϊκή προσέγγιση για τη διαχείριση της δύσκολης θερινής περιόδου του 2020, προετοιμάζοντας παράλληλα ένα πιο βιώσιμο και ψηφιακό τουριστικό οικοσύστημα στο μέλλον».

Στέλλα Κυριακίδου, Επίτροπος Υγείας και Ασφάλειας των Τροφίμων: «Γνωρίζουμε πόσο ανυπομονούν οι Ευρωπαίοι πολίτες για το καλοκαίρι και πόσο προσδοκούν να ταξιδέψουν. Οι τεράστιες θυσίες τους τους τελευταίους μήνες θα καταστήσουν δυνατή μια προσεκτική και σταδιακή επανεκκίνηση — προς το παρόν. Ωστόσο, η άρση των περιοριστικών μέτρων και ο τουρισμός δεν θα είναι χωρίς κινδύνους, εφόσον ο ιός κυκλοφορεί ανάμεσά μας. Χρειάζεται επαγρύπνηση, τήρηση των φυσικών αποστάσεων και αυστηρές υγειονομικές προφυλάξεις σε ολόκληρο το οικοσύστημα του τουρισμού και των μεταφορών ώστε να αποφευχθούν όσο το δυνατόν περισσότερες εξάρσεις. Δεν θα αφήσουμε τις προσπάθειές μας να πάνε χαμένες.»

Ντιντιέ Ρεντέρς, Επίτροπος Δικαιοσύνης και Καταναλωτών: «Διαβεβαιώνουμε τους Ευρωπαίους καταναλωτές για τα ακόλουθα: Η Επιτροπή δεν θα υποβαθμίσει τα ενωσιακά δικαιώματά τους όσον αφορά την επιστροφή χρημάτων για ταξίδια που έχουν ακυρωθεί. Συνιστούμε, ωστόσο, να καταστούν τα κουπόνια ελκυστικότερα για όσους τα επιλέξουν. Παράλληλα, η ελεύθερη κυκλοφορία είναι το δικαίωμα στο οποίο οι Ευρωπαίοι πολίτες δίνουν τη μεγαλύτερη αξία. Είναι σημαντικό να αποκατασταθεί το δικαίωμα αυτό μόλις το επιτρέψουν οι συνθήκες.»

Αντίνα Βαλεάν, Επίτροπος Μεταφορών: «Στόχος μας είναι να δημιουργηθούν ασφαλείς συνθήκες σε κάθε τρόπο μεταφοράς, στο μέτρο του δυνατού, τόσο για τους επιβάτες όσο και για τους εργαζόμενους στον τομέα των μεταφορών. Καθώς αποκαθίσταται η συνδεσιμότητα, οι κατευθυντήριες γραμμές θα παρέχουν στις αρχές και τα ενδιαφερόμενα μέρη ένα τυποποιημένο πλαίσιο. Προτεραιότητά μας είναι η αποκατάσταση της κινητικότητας το συντομότερο δυνατόν, αλλά μόνο με σαφείς διατάξεις για την ασφάλεια και την υγεία.»

ΙΣΤΟΡΙΚΟ:

Η Ευρώπη διαθέτει ένα ζωντανό τουριστικό οικοσύστημα. Τα ταξίδια, οι μεταφορές, η παροχή καταλυμάτων, η εστίαση, η διασκέδαση και ο πολιτισμός συνεισφέρουν σχεδόν στο 10 % του ΑΕΠ της ΕΕ και αποτελούν βασική πηγή απασχόλησης και εισοδήματος σε πολλές ευρωπαϊκές περιφέρειες. 267 εκατ. Ευρωπαίοι (το 62 % του πληθυσμού) πραγματοποιούν τουλάχιστον ένα ιδιωτικό ταξίδι αναψυχής ετησίως και το 78 % των Ευρωπαίων περνά τις διακοπές του στη χώρα καταγωγής του ή σε άλλη χώρα της ΕΕ.

Το τουριστικό οικοσύστημα βρίσκεται επίσης ανάμεσα σε εκείνα που επηρεάστηκαν περισσότερο από τους αυστηρούς περιορισμούς στις μετακινήσεις και τα ταξίδια που επιβλήθηκαν μετά την έξαρση του κορονοϊού. Ο Παγκόσμιος Οργανισμός Τουρισμού (UNWTO) προβλέπει μείωση των διεθνών αφίξεων κατά 60 % έως 80 %, η οποία αντιστοιχεί σε ζημίες μεταξύ 840 και 1,100 δισ. ευρώ από έσοδα από εξαγωγές παγκοσμίως. Στην Ευρώπη, το καλοκαίρι είναι μια κρίσιμη εποχή για τον τουρισμό: κατά τη διάρκεια μιας μέσης θερινής σαιζόν (Ιούνιος-Αύγουστος), οι κάτοικοι της ΕΕ πραγματοποιούν 385 εκατ. ταξίδια τουριστικής φύσης και δαπανούν 190 δισ. ευρώ. 

Η σημερινή δέσμη ακολουθεί την πορεία που έχει χαράξει ο κοινός ευρωπαϊκός χάρτης πορείας, τον οποίο δημοσίευσε η Επιτροπή στις 14 Απριλίου σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο. Ο χάρτης πορείας προβλέπει κλιμακωτή προσέγγιση για τη σταδιακή κατάργηση των μέτρων περιορισμού της εξάπλωσης που θεσπίστηκαν λόγω της έξαρσης του κορονοϊού.

ΓΙΑ ΠΕΡΙΣΣΟΤΕΡΕΣ ΠΛΗΡΟΦΟΡΙΕΣ:

Ερωτήσεις και απαντήσεις για τη δέσμη μέτρων σχετικά με τον τουρισμό και τα ταξίδια