Τον Σεπτέμβριο του 2018, κατά την ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης, ο πρόεδρος κ. Γιούνκερ πρότεινε μέτρα για την ενίσχυση της δημοκρατίας και για την προστασία των ελεύθερων και δίκαιων εκλογών στην Ευρώπη. Ενόψει των ευρωπαϊκών εκλογών, η Eπίτροπος κ. Βιέρα Γιούροβα απηύθυνε στα εθνικά πολιτικά κόμματα επιστολή με την οποία τα καλεί να διασφαλίσουν τη διαφάνεια στην πολιτική διαφήμιση, να είναι έτοιμα να αντιμετωπίσουν κυβερνοεπιθέσεις και να σεβαστούν τους ευρωπαϊκούς κανόνες προστασίας των δεδομένων κατά τη διάρκεια της εκστρατείας.

Ο πρώτος Aντιπρόεδρος κ. Φρανς Τίμερμανς δήλωσε τα εξής: «Γνωρίζουμε ότι υπάρχουν δυνάμεις που προσπαθούν να διαταράξουν τις κοινωνίες μας, να αναμειχθούν στις εκλογές μας και να υπονομεύσουν τις δημοκρατίες μας. Κατά πάσα πιθανότητα, θα εντείνουν τις κακόβουλες δραστηριότητές τους κατά την προεκλογική περίοδο και κατά τη διάρκεια των ευρωπαϊκών εκλογών. Δεν επιτρέπεται να επιδείξουμε αφέλεια. Πρέπει να ενισχύσουμε τις δημοκρατικές μας άμυνες όσο το δυνατόν συντομότερα, έτσι ώστε οι πολίτες να ενημερώνονται καλύτερα και τα προσωπικά δεδομένα τους να προστατεύονται περισσότερο.»

Η κ. Βιέρα Γιούροβα, Eπίτροπος αρμόδια για θέματα δικαιοσύνης, καταναλωτών και ισότητας των φύλων, δήλωσε: «Οι εκλογές μας και, εν τέλει, οι δημοκρατίες μας αντιμετωπίζουν νέες απειλές. Καλώ σήμερα όλα τα πολιτικά κόμματα να αναλάβουν την ευθύνη που τους αναλογεί για τη διασφάλιση ελεύθερων και δίκαιων εκλογών. Οι ψηφοφόροι δικαιούνται διαφάνεια ώστε να μπορούν να κάνουν τις επιλογές τους πλήρως ενημερωμένοι. Η πολιτική διαφήμιση στο διαδίκτυο θα πρέπει να είναι εξίσου διαφανής με τις διαφημίσεις που φθάνουν στο γραμματοκιβώτιό σας ή στην αγορά. Τα πολιτικά κόμματα πρέπει επίσης να προστατέψουν τα δίκτυά τους ώστε να αποτρέψουν τις κυβερνοεπιθέσεις, και οφείλουν να σέβονται πλήρως τους κανόνες για την προστασία των δεδομένων. Περιμένω από όλους τους πολιτικούς φορείς να αναλάβουν τις ευθύνες τους, ενώ παράλληλα οι νέες κυρώσεις που θεσπίστηκαν θα βοηθήσουν στην τήρηση των κανόνων.»

Η δέσμη μέτρων που εγκρίθηκε τον Σεπτέμβριο αποσκοπεί στην ενίσχυση της δημοκρατίας και στην προστασία των ελεύθερων και δίκαιων εκλογών στην Ευρώπη, και περιλαμβάνει μια σειρά δράσεων που απευθύνονται σε εθνικά και ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα και ιδρύματα. Η Επιτροπή καλεί σήμερα τα εθνικά κόμματα να διασφαλίσουν τη διαφάνεια ως προς τις πηγές και το ύψος της προεκλογικής χρηματοδότησης για διαδικτυακές δραστηριότητες κατά τη διάρκεια των εκστρατειών για τις επικείμενες εκλογές για το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο. Προκειμένου να βελτιωθεί η διαφάνεια, η Επιτροπή καλεί τα εθνικά πολιτικά κόμματα, τα ιδρύματα και τις οργανώσεις εκστρατειών:

• να διασφαλίζουν ότι οι πολίτες μπορούν εύκολα να αναγνωρίζουν τις διαδικτυακές επί πληρωμή πολιτικές διαφημίσεις και ανακοινώσεις, καθώς και το κόμμα, το ίδρυμα ή την οργάνωση που τις δημοσιεύει·
• να δημοσιεύουν στους ιστότοπούς τους πληροφορίες σχετικά με τα ποσά που δαπανούν για διαδικτυακές δραστηριότητες. Εδώ περιλαμβάνονται οι επί πληρωμή διαδικτυακές πολιτικές διαφημίσεις και ανακοινώσεις, καθώς και πληροφορίες σχετικά με τα κριτήρια στόχευσης που χρησιμοποιούνται στη διασπορά αυτών των διαφημίσεων και ανακοινώσεων·
• να παρέχουν πρόσβαση στις επί πληρωμή διαδικτυακές πολιτικές διαφημίσεις και ανακοινώσεις τους μέσω των ιστοτόπων τους.

Η Επιτροπή υπενθυμίζει επίσης στα πολιτικά κόμματα και στις οργανώσεις εκστρατειών ότι πρέπει να εφαρμόσουν κατάλληλα μέτρα για την αντιμετώπιση των κυβερνοεπιθέσεων και τονίζει τις υποχρεώσεις τους όσον αφορά την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα. Τα πολιτικά κόμματα που δεν τηρούν τους κανόνες για την προστασία των δεδομένων, ώστε να επηρεάσουν ή να επιχειρήσουν να επηρεάσουν εσκεμμένα τα αποτελέσματα των ευρωπαϊκών εκλογών, θα υπόκεινται στις νέες κυρώσεις που θεσπίστηκαν με τον τροποποιημένο κανονισμό για τα ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα και ιδρύματα σε ευρωπαϊκό επίπεδο, ο οποίος αναμένεται να τεθεί σε ισχύ τον Απρίλιο. Οι κυρώσεις μπορούν να φτάνουν έως και το 5 % του ετήσιου προϋπολογισμού του ευρωπαϊκού πολιτικού κόμματος ή ιδρύματος. Επιπλέον, οι παραβάτες δεν θα μπορούν να υποβάλουν αίτηση για χρηματοδότηση από τον γενικό προϋπολογισμό της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά τη διάρκεια του έτους επιβολής της κύρωσης.Οι κυρώσεις αυτές αφορούν παραβάσεις των κανόνων σχετικά με την προστασία των δεδομένων προσωπικού χαρακτήρα που χρησιμοποιούνται από ευρωπαϊκά πολιτικά κόμματα ή ιδρύματα με στόχο τον εσκεμμένο επηρεασμό ή την απόπειρα επηρεασμού των αποτελεσμάτων των ευρωπαϊκών εκλογών. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή καλεί τα κράτη μέλη να θεσπίσουν παρόμοιες κυρώσεις σε εθνικό επίπεδο.

Επόμενα βήματα

Μετά τις εκλογές για την ανάδειξη του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τον Μάιο, η Επιτροπή θα συντάξει έκθεση, μεταξύ άλλων σχετικά με την εφαρμογή της σύστασης για τις εκλογές, με βάση στοιχεία που θα παρασχεθούν και από τα πολιτικά κόμματα.

Ιστορικό

Τον Σεπτέμβριο του 2018 ο πρόεδρος κ. Γιούνκερ παρουσίασε τη δέσμη για τις εκλογές, με στόχο την προστασία των δημοκρατικών διαδικασιών από τη χειραγώγηση από τρίτες χώρες ή ιδιωτικά συμφέροντα. Η δέσμη αυτή αποτελούσε απάντηση στις προκλήσεις που θέτουν οι διαδικτυακές εκστρατείες και στις απειλές που παρατηρήθηκαν σε πρόσφατες εκλογές και δημοψηφίσματα και που αποσκοπούσαν στην απαξίωση και την απονομιμοποίηση των εκλογών στην Ευρώπη. Περιλαμβάνει ένα σύνολο μέτρων που αποσκοπούν στην αύξηση της διαφάνειας στις διαδικτυακές δραστηριότητες των προεκλογικών εκστρατειών, στην παροχή συνδρομής στα ενδιαφερόμενα μέρη κατά την εφαρμογή των κανόνων προστασίας των δεδομένων στο πλαίσιο των εκλογών, στη βελτίωση του συντονισμού μεταξύ των αρμόδιων εθνικών αρχών και μεταξύ των κρατών μελών σε ευρωπαϊκό επίπεδο, καθώς και στην καθιέρωση της δυνατότητας επιβολής κυρώσεων για την παράνομη χρήση προσωπικών δεδομένων με στόχο τον εσκεμμένο επηρεασμό του αποτελέσματος των ευρωπαϊκών εκλογών.

Το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο εξέφρασε την ικανοποίησή του για τη δέσμη μέτρων, στο ψήφισμα που εξέδωσε στις 25 Οκτωβρίου 2018 σχετικά με την υπόθεση Facebook–Cambridge Analytica. Το Συμβούλιο των Υπουργών εξέδωσε λεπτομερείς δηλώσεις υποστήριξης και δεσμεύσεις για ανάληψη δράσης εκ μέρους των κρατών μελών, στα συμπεράσματά του για τη διασφάλιση ελεύθερων και δίκαιων ευρωπαϊκών εκλογών, στις 19 Φεβρουαρίου 2019.

Ανταποκρινόμενα στη σύσταση, τα κράτη μέλη έχουν δημιουργήσει εθνικά δίκτυα για την επισημοποίηση της συνεργασίας μεταξύ των εθνικών αρχών για τον από κοινού εντοπισμό απειλών και κενών ασφάλειας, την ανταλλαγή ορθών πρακτικών και τη διάδοση πληροφοριών σχετικά με τον τρόπο εφαρμογής των εκλογικών κανόνων στο διαδίκτυο. Αυτά τα εθνικά δίκτυα έχουν συνεδριάσει δύο φορές σε ευρωπαϊκό επίπεδο –πιο πρόσφατα στις 27 Φεβρουαρίου– με τη μορφή δικτύου εκλογικής συνεργασίας και με την υποστήριξη της Επιτροπής, για την ανταλλαγή εμπειρογνωμοσύνης και βέλτιστων πρακτικών μεταξύ των κρατών μελών, μεταξύ άλλων όσον αφορά τις απειλές, τα κενά ασφάλειας και την επιβολή της νομοθεσίας. Η επόμενη συνεδρίαση θα πραγματοποιηθεί στις 4 Απριλίου.

Περισσότερες πληροφορίες εδώ.