Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει δράσεις για ένα αποτελεσματικότερο μοντέλο διακυβέρνησης και για μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ πολυμερών και εθνικών αναπτυξιακών φορέων.

Στις 12 Σεπτεμβρίου 2018, κατά την ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης, ο Πρόεδρος κ. Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ πρότεινε μια νέα «Συμμαχία Αφρικής-Ευρώπης για βιώσιμες επενδύσεις και θέσεις εργασίας», προκειμένου να εστιάζονται οι επενδύσεις σε τομείς στους οποίους είναι πραγματικά απαραίτητες: στις δεξιότητες και στη δημιουργία θέσεων εργασίας. Για να επιτευχθεί αυτό, χρειάζεται αποτελεσματικότερο μοντέλο διακυβέρνησης και μεγαλύτερη συνεργασία μεταξύ των πολυμερών και εθνικών αναπτυξιακών φορέων στην Ευρώπη. Γι’ αυτό, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει σήμερα μια σειρά από τρόπους αντιμετώπισης των επενδυτικών προκλήσεων και ευκαιριών στην Αφρική, στην Ευρωπαϊκή Γειτονία και στον υπόλοιπο κόσμο. Σε αυτούς περιλαμβάνονται εκκλήσεις για κοινές πρωτοβουλίες μεταξύ πολυμερών και εθνικών αναπτυξιακών φορέων και ενισχυμένη ευρωπαϊκή χρηματοπιστωτική αρχιτεκτονική που θα είναι σε θέση να ανταποκριθεί στις φιλοδοξίες της νέας πρότασης για έναν Μηχανισμό Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας.

Ο Πρόεδρος κ. Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε τα εξής: «Η Ευρωπαϊκή Ένωση έχει ένα εντυπωσιακό ιστορικό επιδόσεων όσον αφορά την υποστήριξη επενδύσεων εκτός της ΕΕ. Θα μπορούσαμε, όμως, να επιτύχουμε πολύ περισσότερα αν εργαζόμασταν πιο αποδοτικά και σε στενότερη συνεργασία. Δεν χρειαζόμαστε νέα θεσμικά όργανα ή ομάδες σοφών για την εκπλήρωση των στόχων μας: χρειαζόμαστε συνετή και ταχεία λήψη αποφάσεων, με βάση τις υφιστάμενες δομές και τους εταίρους μας. Η Επιτροπή είναι έτοιμη να διαδραματίσει τον ρόλο της στην παροχή ορθής καθοδήγησης. Το πλήθος των επενδυτικών προκλήσεων και ευκαιριών στην Αφρική, στην Ευρωπαϊκή Γειτονία και στον κόσμο δεν μπορούν να περιμένουν.»

Ο Αντιπρόεδρος κ. Γίρκι Κάταϊνεν, αρμόδιος για την απασχόληση, την ανάπτυξη, τις επενδύσεις και την ανταγωνιστικότητα, δήλωσε τα εξής: «Πρέπει να ενισχύσουμε την ικανότητα χρηματοδοτικής παρέμβασης της εξωτερικής δράσης της ΕΕ. Η αρχή είναι απλή. Ακολουθώντας το καινοτομικό μοντέλο του Επενδυτικού Σχεδίου για την Ευρώπη, θα πολλαπλασιάσουμε τα διαθέσιμα κεφάλαια συνενώνοντας πόρους από τον προϋπολογισμό της ΕΕ, από την ΕΤΕπ, την ΕΤΑΑ, τις τράπεζες ανάπτυξης των κρατών μελών και τον ιδιωτικό τομέα. Αυτό θα μας δώσει τη δυνατότητα να επενδύουμε περισσότερο σε προγράμματα που στηρίζουν την οικονομική μεγέθυνση, τη δημιουργία θέσεων εργασίας και την ανάπτυξη και θα βοηθήσει να αντιμετωπιστούν τα βαθύτερα αίτια της μετανάστευσης στις γειτονικές μας χώρες, στην Αφρική και αλλού.»

Ο Επίτροπος Διεθνούς Συνεργασίας και Ανάπτυξης, κ. Νέβεν Μίμιτσα, δήλωσε τα εξής: «Η διευκόλυνση των δημόσιων και ιδιωτικών επενδύσεων στην Αφρική, στις χώρες της Ευρωπαϊκής Γειτονίας και σε άλλους εταίρους σε ολόκληρο τον κόσμο είναι ουσιαστικής σημασίας για τη διασφάλιση βιώσιμης ανάπτυξης, την προώθηση της σταθερότητας και την αντιμετώπιση των παγκόσμιων προκλήσεων σε συνθήκες οικονομικής και πολιτικής αστάθειας. Η Επιτροπή, μέσω του Μηχανισμού Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας που προτάθηκε πρόσφατα, έχει μεγάλες φιλοδοξίες στον τομέα αυτό. Είμαι πεπεισμένος ότι η αρχιτεκτονική που προτείνουμε σήμερα είναι, βραχυπρόθεσμα, ο καλύτερος και αποδοτικότερος τρόπος υλοποίησης των φιλόδοξων προτάσεών μας.»

Αποφυγή επικάλυψης μέσω μεγαλύτερης συνεργασίας

Η Επιτροπή έχει εντοπίσει περιθώρια για στενότερη συνεργασία μεταξύ της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Επενδύσεων (ΕΤΕπ), ως της τράπεζας της ΕΕ, της Ευρωπαϊκής Τράπεζας για την Ανασυγκρότηση και την Ανάπτυξη (ΕΤΑΑ) και των εθνικών και περιφερειακών αναπτυξιακών φορέων, προκειμένου να επωφεληθεί από την αντίστοιχη πείρα και την εμπειρογνωμοσύνη τους, διατηρώντας ταυτόχρονα την πολυμορφία στην αγορά. Ένα επιτυχημένο παράδειγμα συντονισμού που λειτουργεί ήδη είναι το επενδυτικό πλαίσιο για τα Δυτικά Βαλκάνια, στο οποίο η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων και η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης αποτελούν από κοινού εταίρους, μαζί με την Επιτροπή, την Τράπεζα Ανάπτυξης του Συμβουλίου της Ευρώπης και πολλούς διμερείς χορηγούς. Ένα τέτοιο μοντέλο θα μπορούσε να αναπαραχθεί και σε άλλες περιοχές. Θα πρέπει να χρησιμοποιούνται οι υπάρχουσες δομές παρά να ιδρύονται νέες, ενώ θα πρέπει να δοθεί έμφαση στις συνέργειες και στην αποδοτικότερη συνεργασία. Αυτό μπορεί να γίνει, για παράδειγμα, μέσω της σχετικής περιφερειακής και θεματικής εξειδίκευσης των υφιστάμενων επιμέρους χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων-εταίρων ή μέσω κοινών πρωτοβουλιών.

Μεγαλύτερη αποδοτικότητα με ενισχυμένη ευρωπαϊκή χρηματοπιστωτική αρχιτεκτονική

Για να εξασφαλιστεί ότι η ΕΕ θα επιτύχει τους στόχους της εξωτερικής πολιτικής της και ότι τα χρήματα των φορολογουμένων δαπανώνται αποδοτικά, η Επιτροπή είναι πρόθυμη να παράσχειισχυρότερη πολιτική καθοδήγηση και εποπτεία όσον αφορά τη λήψη αποφάσεων σχετικά με τη χρήση της εγγύησης του προϋπολογισμού της ΕΕ για τις εξωτερικές επενδύσεις, χωρίς να αναλαμβάνει τα καθήκοντα μιας αναπτυξιακής τράπεζας. Επιπλέον, η Επιτροπή προτείνει μεγαλύτερο συντονισμό με τα κράτη μέλη εκ των προτέρων, ώστε να μιλούν με μια φωνή στις δομές διακυβέρνησης των διεθνών χρηματοπιστωτικών ιδρυμάτων και να ανταποκρίνονται καλύτερα στους στόχους της ΕΕ για τη χρηματοδότηση της ανάπτυξης. Κατ’ αυτόν τον τρόπο θα μπορούσε, μακροπρόθεσμα, να προετοιμαστεί το έδαφος για μια κοινή ψήφο στο διοικητικό συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης, εξ ονόματος όλων των κρατών μελών της ΕΕ.

Τέλος, η ΕΕ θα πρέπει να δημιουργήσει μια πλατφόρμα εξωτερικών επενδύσεων στο πλαίσιο του επόμενου πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου (ΠΔΠ), συγκεντρώνοντας σε μια ενιαία πλατφόρμα όλα τα προγράμματα και τα μέσα εξωτερικών επενδύσεων που προβλέπονται στον προϋπολογισμό της ΕΕ. Η Επιτροπή και τα κράτη μέλη θα καθορίζουν τις τομεακές και γεωγραφικές προτεραιότητες, ενώ ανεξάρτητοι εμπειρογνώμονες θα διενεργούν αξιολογήσεις κινδύνου των προγραμμάτων και των χαρτοφυλακίων των έργων. Η Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων – ο εταίρος επενδύσεων της ΕΕ – και οι λοιποί φορείς αναπτυξιακής χρηματοδότησης, με βάση την αντίστοιχη εμπειρογνωμοσύνη τους, θα έχουν άμεση πρόσβαση στην εγγύηση της ΕΕ, ώστε να προσφέρουν την υψηλότερη προστιθέμενη αξία επί τόπου. Η Επιτροπή θα είναι υπεύθυνη για τον έλεγχο συμμόρφωσης της πολιτικής των σειρών έργων και για τη γενική διαχείριση της χρήσης της εγγύησης της ΕΕ, χωρίς όμως να εκτελεί τραπεζικές πράξεις.

Επόμενα βήματα

Τον Οκτώβριο του 2018 η Επιτροπή θα συγκαλέσει όλους τους σχετικούς φορείς, συμπεριλαμβανομένων των κρατών μελών, των οργανισμών αναπτυξιακής χρηματοδότησης και άλλων ενδιαφερομένων, προκειμένου να θέσει σε λειτουργία το συντομότερο δυνατό τις δράσεις που παρουσιάζουμε σήμερα. Τούτο ισχύει με την επιφύλαξη των εν εξελίξει διαπραγματεύσεων για τον μελλοντικό Μηχανισμό Γειτονίας, Ανάπτυξης και Διεθνούς Συνεργασίας που πρότεινε η Επιτροπή τον Ιούνιο του 2018 για ποσό ύψους 89,2 δισ. ευρώ από τον προϋπολογισμό της ΕΕ. Μέσω των τριών ροών του — γεωγραφικής, θεματικής και ταχείας απόκρισης — ο Μηχανισμός θα αντιμετωπίζει σημαντικές παγκόσμιες προκλήσεις, όπως τα ανθρώπινα δικαιώματα, την ισότητα των φύλων, την κλιματική αλλαγή, τη μετανάστευση και την πρόληψη των συγκρούσεων. Η πρόταση εξετάζει τα πλέον κατάλληλα χρηματοδοτικά μέσα για το συγκεκριμένο πλαίσιο, όπως επιχορηγήσεις, χρηματοδοτικά μέσα και εγγυήσεις, ή συνδυασμό των ανωτέρω. Ενσωματώνει το μοντέλο του Εξωτερικού Επενδυτικού Σχεδίου και επεκτείνει το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, παρέχοντας νέα Εγγύηση για την Εξωτερική Δράση ύψους έως 60 δισ. ευρώ. Η πρόταση βρίσκεται επί του παρόντος υπό διαπραγμάτευση από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και τα κράτη μέλη στο Συμβούλιο.

Ιστορικό

Για την αντιμετώπιση των ολοένα και πιο σύνθετων προκλήσεων στον κόσμο που μας περιβάλλει, από τις συγκρούσεις και τη μετανάστευση έως την κλιματική αλλαγή και τις δημογραφικές προκλήσεις, η χρηματοδότηση της ανάπτυξης πρέπει να χρησιμοποιεί συνδυασμό πηγών χρηματοδότησης, τόσο δημόσιων όσο και ιδιωτικών. Η ΕΕ πρέπει να προσαρμόσει τα υφιστάμενα μοντέλα της προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η αποτελεσματικότητά τους στον αναπτυσσόμενο κόσμο.

Το Ευρωπαϊκό Εξωτερικό Επενδυτικό Σχέδιο ξεκίνησε το 2016 με σκοπό να βοηθήσει στην τόνωση των επενδύσεων στις χώρες-εταίρους στην Αφρική και στην Ευρωπαϊκή Γειτονία. Σκοπός του είναι να συμβάλει στην επίτευξη των στόχων βιώσιμης ανάπτυξης του ΟΗΕ (ΣΒΑ), καθώς και να κινητοποιήσει και να μοχλεύσει βιώσιμες δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις προκειμένου να βελτιωθεί η οικονομική και κοινωνική ανάπτυξη και να δημιουργηθούν θέσεις εργασίας. Το χρηματοδοτικό του σκέλος, το Ευρωπαϊκό Ταμείο για τη Βιώσιμη Ανάπτυξη, αξιοποιεί την εμπειρία του επιτυχημένου Ευρωπαϊκού Ταμείου Στρατηγικών Επενδύσεων του σχεδίου Γιούνκερ χρησιμοποιώντας μια εγγύηση από τον προϋπολογισμό της ΕΕ ύψους 4,1 δισ. ευρώ για την προσέλκυση ιδιωτικών επενδυτών για έργα που βρίσκονται στο υψηλότερο άκρο καινοτομίας και κινδύνου. Με εγγύηση ύψους 75 εκατ. ευρώ, ένα ενιαίο επενδυτικό πρόγραμμα στο πλαίσιο του Εξωτερικού Επενδυτικού Σχεδίου θα μπορούσε να δημιουργήσει 800.000 θέσεις εργασίας.

Το Εξωτερικό Επενδυτικό Σχέδιο δρέπει ήδη τους πρώτους καρπούς των προσπαθειών του. Στις 10 Ιουλίου 2018 η ΕΕ έδωσε το πράσινο φως για ένα πακέτο προγραμμάτων χρηματοοικονομικής εγγύησης, αξίας περίπου 800 εκατ. ευρώ. Αυτό θα συμβάλει στη μόχλευση εκτιμώμενου ποσού 8-9 δισ. ευρώ σε δημόσιες και ιδιωτικές επενδύσεις στην Αφρική και στις χώρες της Ευρωπαϊκής Γειτονίας, με στόχο τα 44 δισ. ευρώ έως το 2020. Με αντίστοιχες συνεισφορές από τα κράτη μέλη και άλλες πηγές, το Σχέδιο θα μπορούσε να διπλασιάσει το ποσό αυτών των επενδύσεων, συγκεντρώνοντας 88 δισ. ευρώ.

Για τον επόμενο μακροπρόθεσμο προϋπολογισμό της ΕΕ για την περίοδο 2021-2027, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει αύξηση του προϋπολογισμού εξωτερικής δράσης σε 123 δισ. ευρώ και σημαντική απλούστευση της δομής του, ώστε να γίνει πολύ πιο ευέλικτη και αποτελεσματική για την αντιμετώπιση των σημερινών παγκόσμιων προκλήσεων.

Περισσότερες πληροφορίες

Ενημερωτικό σημείωμα: Η κατάσταση της Ένωσης το 2018: Αποδοτικότερη χρηματοπιστωτική αρχιτεκτονική για την υποστήριξη των επενδύσεων εκτός της ΕΕ: Συχνές ερωτήσεις

Ανακοίνωση: «Προς μια αποδοτικότερη χρηματοπιστωτική αρχιτεκτονική για επενδύσεις εκτός της Ευρωπαϊκής Ένωσης»

Ανακοίνωση: «Νέα συμμαχία Αφρικής-Ευρώπης για βιώσιμες επενδύσεις και θέσεις εργασίας»

Ιστότοπος του Εξωτερικού Επενδυτικού Σχεδίου

Δελτίο Τύπου, 11 Ιουλίου 2018: Το Εξωτερικό Επενδυτικό Σχέδιο της ΕΕ: τα πρώτα έργα στην Αφρική και στην Ευρωπαϊκή Γειτονία

Δελτίο Τύπου, 14 Ιουνίου 2018: Προϋπολογισμός της ΕΕ: Η Ευρωπαϊκή Ένωση αποκτά τα κατάλληλα μέσα για τον ρόλο της ως ισχυρού παγκόσμιου παράγοντα

Ομιλία του προέδρου κ. Γιούνκερ για την κατάσταση της Ένωσης το 2018

To δελτίο τύπου στον ιστότοπο της ΕΕ (Press Release in English)