Σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή δημοσιεύει τον πίνακα αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης 2018, ο οποίος παρέχει συγκριτική επισκόπηση της ανεξαρτησίας, της ποιότητας και της αποτελεσματικότητας των συστημάτων δικαιοσύνης στα κράτη μέλη της ΕΕ.

Σκοπός του πίνακα είναι να στηρίξει τις προσπάθειες των εθνικών αρχών να βελτιώσουν την αποτελεσματικότητα των οικείων συστημάτων απονομής δικαιοσύνης.

«Ο πίνακας αποτελεσμάτων της ΕΕ στον τομέα της δικαιοσύνης 2018 έρχεται σε μια στιγμή όπου η προάσπιση του κράτους δικαίου αποτελεί υψηλή προτεραιότητα για την ΕΕ. Χωρίς το κράτος δικαίου, η δημοκρατία, τα πολιτικά δικαιώματα και η χρηστή δημοσιονομική διαχείριση των πόρων της ΕΕ είναι σε κίνδυνο», δήλωσε η Επίτροπος Δικαιοσύνης, Καταναλωτών και Ισότητας των Φύλων κ. Βιέρα Γιούροβα. «Με τον πίνακα αποτελεσμάτων ενθαρρύνουμε τις ορθές μεταρρυθμίσεις στον τομέα της δικαιοσύνης και παρέχουμε σχετικά παραδείγματα. Αυτό που έχει ουσιαστική σημασία για οποιαδήποτε τέτοια μεταρρύθμιση είναι ότι δεν είναι δυνατόν να υπάρξει κράτος δικαίου χωρίς υψηλά ευρωπαϊκά πρότυπα σχετικά με την ανεξαρτησία της δικαιοσύνης. Ο νέος πίνακας αποτελεσμάτων εξετάζει τους βασικούς δείκτες και θα βοηθήσει τα κράτη μέλη να εφαρμόσουν τα πρότυπα αυτά.»

Σε σύγκριση με τις προηγούμενες εκδόσεις, ο πίνακας αποτελεσμάτων 2018 αναπτύσσει περαιτέρω τους δείκτες. Ενισχύει ιδίως το τμήμα περί ανεξαρτησίας της δικαιοσύνης, που έχει σημασία για την αξιολόγηση του κράτους δικαίου. Εξετάζει με περισσότερες λεπτομέρειες τα δικαστικά συμβούλια, τη συμμετοχή της εκτελεστικής εξουσίας και του κοινοβουλίου στους διορισμούς και στις παύσεις δικαστών και προέδρων των δικαστηρίων, καθώς και την οργάνωση των εισαγγελικών αρχών. Επίσης, παρουσιάζει, για πρώτη φορά, στοιχεία σχετικά με τη διάρκεια των διαδικασιών σε όλους τους βαθμούς δικαιοδοσίας.

Ο πίνακας αποτελεσμάτων στον τομέα της δικαιοσύνης αποτελεί μέρος της εργαλειοθήκης που χρησιμοποιεί η Επιτροπή για να παρακολουθεί τις μεταρρυθμίσεις στον τομέα της δικαιοσύνης στα κράτη μέλη, σε συνδυασμό με το Ευρωπαϊκό Εξάμηνο, το πλαίσιο για το κράτους δικαίου, τους μηχανισμούς συνεργασίας και ελέγχου και τις διαδικασίες επί παραβάσει. Η Επιτροπή θεωρεί επίσης ότι η χρηστή δημοσιονομική διαχείριση των πόρων της ΕΕ από τα κράτη μέλη απαιτεί αποτελεσματική δικαστική προστασία από ανεξάρτητα δικαστήρια. Ως εκ τούτου, στο πλαίσιο του πολυετούς δημοσιονομικού πλαισίου, η Επιτροπή πρότεινε έναν νέο μηχανισμό για το κράτος δικαίου. Ο σχετικός κανονισμός θεσπίζει μηχανισμό στο πλαίσιο του οποίου η Ένωση μπορεί να αναστείλει, να μειώσει ή να περιορίσει την πρόσβαση στη χρηματοδότηση της ΕΕ σε περίπτωση γενικευμένων ελλείψεων όσον αφορά το κράτος δικαίου σε ένα κράτος μέλος.

Τα βασικά πορίσματα της έκδοσης του 2018 περιλαμβάνουν:

• Ανεξαρτησία της δικαιοσύνης: Η αντίληψη των επιχειρήσεων για την ανεξαρτησία βελτιώθηκε ή παρέμεινε σταθερή στα δύο τρίτα περίπου των κρατών μελών, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος ή από το 2010, σημειώνοντας, ωστόσο, μείωση σε ορισμένες χώρες. Τόσο οι πολίτες όσο και οι επιχειρήσεις θεωρούν τις παρεμβάσεις ή την άσκηση πιέσεων από την κυβέρνηση και από πολιτικούς τον κύριο λόγο για την έλλειψη ανεξαρτησίας των δικαστηρίων και των δικαστών. Ο νέος δείκτης σχετικά με την οργάνωση των εισαγγελικών αρχών δείχνει ότι υπάρχει μια ευρέως διαδεδομένη τάση προς μια πιο ανεξάρτητη εισαγγελική αρχή, η οποία δεν υπάγεται στην εκτελεστική εξουσία, ούτε συνδέεται μ’ αυτήν.
• Χρηματοδοτικοί πόροι στα δικαστικά συστήματα: Συνολικά, το επίπεδο των δαπανών γενικής κυβέρνησης για το δικαστικό σύστημα παρέμεινε σταθερό στα περισσότερα κράτη μέλη, αλλά υπάρχουν μεγάλες διαφορές μεταξύ των χωρών. Τα κράτη μέλη χρησιμοποιούν κυρίως το ιστορικό ή το πραγματικό κόστος για τον καθορισμό των δημοσιονομικών πόρων, αντί να βασίζονται στον πραγματικό φόρτο εργασίας ή στις δικαστικές παραγγελίες. 16 κράτη μέλη χρησιμοποίησαν πόρους της ΕΕ για τη στήριξη των συστημάτων τους απονομής δικαιοσύνης.
• Αποτελεσματικότητα του συστήματος δικαιοσύνης: Ενδέχεται να παρατηρούνται θετικές εξελίξεις στα κράτη μέλη που αντιμετωπίζουν προκλήσεις, αλλά οι διαδικασίες σε αστικές και εμπορικές υποθέσεις εξακολουθούν να είναι πολύ χρονοβόρες σε αρκετά κράτη μέλη. Στον τομέα της καταπολέμησης της νομιμοποίησης εσόδων από παράνομες δραστηριότητες, περίπου στα μισά κράτη μέλη οι πρωτοβάθμιες δικαστικές διαδικασίες διαρκούν κατά μέσο όρο έως ένα έτος. Σε κάποια κράτη μέλη ενδέχεται να διαρκούν κατά μέσο όρο μέχρι και δύο ή και περισσότερα έτη.

Τα επόμενα στάδια

Τα πορίσματα του πίνακα αποτελεσμάτων 2018 ελήφθησαν υπόψη για την ανά χώρα αξιολόγηση που διενεργείται στο πλαίσιο του Ευρωπαϊκού Εξαμήνου 2018 και για τις προτάσεις για ειδικές ανά χώρα συστάσεις που εξέδωσε η Ευρωπαϊκή Επιτροπή στις 23 Μαΐου 2018. Αυτές οι συστάσεις πολιτικής συζητούνται μεταξύ των κρατών μελών στο Συμβούλιο. Οι ηγέτες της ΕΕ θα τις εγκρίνουν τον Ιούνιο, και στη συνέχεια θα εκδοθούν από το Συμβούλιο τον Ιούλιο. Κατόπιν, οι κυβερνήσεις θα ενσωματώσουν τις συστάσεις στα σχέδια μεταρρυθμίσεων και στους εθνικούς προϋπολογισμούς για το επόμενο έτος.

Περισσότερες πληροφορίες εδώ.