Πριν από την άτυπη Σύνοδο των ηγετών στις 23 Φεβρουαρίου 2018, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή υποβάλλει σήμερα μια σειρά πρακτικών μέτρων που θα μπορούσαν να καταστήσουν το έργο της Ευρωπαϊκής Ένωσης αποτελεσματικότερο και να βελτιώσουν τη σχέση ανάμεσα στους ηγέτες των θεσμικών οργάνων της ΕΕ και στους πολίτες της Ευρώπης.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, κ. Ζαν-Κλωντ Γιούνκερ, δήλωσε σήμερα: «Με τον χάρτη πορείας της Μπρατισλάβας, τη Διακήρυξη της Ρώμης και, τώρα, το Θεματολόγιο των Ηγετών, η Ευρώπη έχει σωστά επικεντρωθεί στη δημιουργία μιας Ευρωπαϊκής Ένωσης η οποία θα παράγει συγκεκριμένα και απτά αποτελέσματα για τους πολίτες της όσον αφορά τα ζητήματα που είναι σημαντικά γι’ αυτούς. Πρέπει να συνεχίσουμε προς αυτήν την κατεύθυνση. Έλεγα πάντοτε ότι η μορφή θα πρέπει να είναι ανάλογη της λειτουργίας —δεν είναι τώρα η ώρα για μακροχρόνιες συζητήσεις περί θεσμικής μεταρρύθμισης ή αλλαγής της Συνθήκης. Υπάρχουν, ωστόσο, ορισμένα μέτρα που μπορούμε να λάβουμε για να καταστεί το έργο μας ακόμη πιο αποτελεσματικό όσον αφορά τις βασικές μας προτεραιότητες. Υπάρχουν πολλές επιλογές, αλλά ο στόχος πρέπει να είναι ένας και ο αυτός: η δημιουργία μιας Ευρώπης των αποτελεσμάτων.»

“Κορυφαίοι υποψήφιοι”: Συνέχεια στη διαδικασία  των «Spitzenkandidaten» («Κορυφαίοι υποψήφιοι») του 2014

Η εκλογική διαδικασία του 2014 ενίσχυσε τη σχέση μεταξύ των τριών θεσμικών οργάνων της ΕΕ και βελτίωσε την αποτελεσματικότητα του έργου τους. Τα βοήθησε να ευθυγραμμιστούν γύρω από ένα κοινό πρόγραμμα εργασίας για την πενταετή θητεία. Το γεγονός αυτό έδωσε στην Επιτροπή Γιούνκερ τη δυνατότητα να εργαστεί με τρόπο περισσότερο πολιτικό και να επικεντρωθεί στα ζητήματα στα οποία η Ένωση παράγει τα καλύτερα αποτελέσματα, αφήνοντας τα υπόλοιπα στα κράτη μέλη.

Στην ομιλία του 2017 για την κατάσταση της Ένωσης ο Πρόεδρος Γιούνκερ δήλωσε ότι το “πείραμα Κορυφαίοι υποψήφιοι” του 2014 θα πρέπει να συνεχιστεί. Σήμερα η Ευρωπαϊκή Επιτροπή παρουσιάζει τον τρόπο με τον οποίο η διαδικασία μπορεί να βελτιωθεί με βάση τις ισχύουσες Συνθήκες, τηρώντας παράλληλα την ισορροπία ανάμεσα στα θεσμικά όργανα της ΕΕ και στα κράτη μέλη. Ο τρόπος αυτός περιλαμβάνει την ανάγκη να κληθούν τα πολιτικά κόμματα να προβούν νωρίτερα στην επιλογή των κορυφαίων υποψηφίων, πριν από το τέλος του 2018, και να αρχίσει νωρίτερα η προεκλογική εκστρατεία. Έτσι θα δοθεί στους ψηφοφόρους η δυνατότητα να γνωρίσουν τους υποψηφίους και τα πολιτικά προγράμματα που πρεσβεύουν.

Η Επιτροπή συνιστά επίσης να προβληθεί περισσότερο η σύνδεση μεταξύ των εθνικών κομμάτων και των ευρωπαϊκών κομμάτων. Τα πολιτικά κόμματα σε εθνικό επίπεδο θα πρέπει να ενισχύσουν τη διαφάνεια σχετικά με τα ευρωπαϊκά κόμματα με τα οποία συνδέονται, χρησιμοποιώντας, π.χ., τους λογοτύπους τους στο υλικό της προεκλογικής εκστρατείας και στο εκλογικό υλικό. Θα πρέπει επίσης να δηλώσουν με σαφήνεια τις θέσεις τους σχετικά με τα σημαντικά ευρωπαϊκά ζητήματα και να εκδηλώσουν την πρόθεσή τους για συμμετοχή στις πολιτικές ομάδες του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και την επιλογή τους για τον πρόεδρο της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής

Οι ηγέτες των κρατών μελών στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο πρέπει να αποφασίσουν —με βάση πρόταση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου— σχετικά με τη σύνθεση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για την κοινοβουλευτική περίοδο 2019-2024 και το τι πρέπει να γίνει με τις έδρες που θα μείνουν κενές μετά την αποχώρηση του Ηνωμένου Βασιλείου. Μια επιλογή είναι να διατηρηθούν κάποιες από τις έδρες αυτές για μια διακρατική εκλογική περιφέρεια. Μολονότι σε πρόσφατο ψήφισμα (της 7ης Φεβρουαρίου) το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ψήφισε κατά της δημιουργίας διακρατικής εκλογικής περιφέρειας, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο για μελλοντικές συζητήσεις. Ορισμένα κράτη μέλη υποστήριξαν πρόσφατα αυτήν την ιδέα, ενώ άλλα εξέφρασαν τη διαφωνία τους όσον αφορά τη δημιουργία διακρατικής εκλογικής περιφέρειας. Μια διακρατική εκλογική περιφέρεια θα μπορούσε να ενισχύσει την ευρωπαϊκή διάσταση των εκλογών, δίνοντας στους υποψηφίους τη δυνατότητα να προσεγγίσουν περισσότερους πολίτες σε ολόκληρη την Ευρώπη. Από την άλλη πλευρά, οι βουλευτές εκπροσωπούν κατά κανόνα τους ψηφοφόρους που τους εξέλεξαν και βρίσκονται σε στενή επικοινωνία με αυτούς σε τοπικό ή εθνικό επίπεδο, τόσο για λόγους λογοδοσίας όσο και για να μπορούν να αναδεικνύουν τις ανησυχίες των ψηφοφόρων τους. Η Επιτροπή τάσσεται υπέρ της ιδέας των διακρατικών καταλόγων υποψηφίων, αλλά η υιοθέτησή της θα απαιτήσει την ομόφωνη συμφωνία του Συμβουλίου και αλλαγές στην εκλογική νομοθεσία και στα 27 κράτη μέλη κατά το επόμενο έτος, ώστε να εφαρμοστεί στις εκλογές του 2019.

Το Σώμα των Επιτρόπων αποτελείται σήμερα από 28 μέλη, ένα από κάθε κράτος μέλος —σύμφωνα με απόφαση του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου της 22ας Μαΐου 2013. Πριν διοριστεί η επόμενη Ευρωπαϊκή Επιτροπή, οι ηγέτες θα πρέπει να αποφασίσουν αν θα διατηρήσουν την αρχή του ενός μέλους από κάθε κράτος μέλος ή θα μειώσουν τον αριθμό των μελών της Επιτροπής. Ένα μικρότερο εκτελεστικό όργανο θα ήταν θεωρητικά αποτελεσματικότερο στη λειτουργία του, ευκολότερο στη διαχείρισή του και θα επέτρεπε μια πιο ισόρροπη κατανομή των χαρτοφυλακίων. Αλλά μια μικρότερη Επιτροπή θα σήμαινε επίσης ότι ορισμένα κράτη μέλη δεν θα εκπροσωπούνταν στο πολιτικό επίπεδο του θεσμικού οργάνου, και θα έχαναν το πλεονέκτημα να έχουν στη διάθεσή τους έναν άμεσο πολιτικό δίαυλο επικοινωνίας με τους πολίτες τους και τις εθνικές αρχές τους.

Πρόεδρος με διττή ιδιότητα για την Επιτροπή και το Συμβούλιο

Στην ομιλία του για την κατάσταση της Ένωσης το 2017, ο Πρόεδρος Γιούνκερ εισηγήθηκε για πρώτη φορά την ιδέα του προέδρου με διττή ιδιότητα. Ένα πρόσωπο που να έχει και τα δύο αξιώματα του/της προέδρου του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και του/της προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής θα μπορούσε να καταστήσει τη δομή της Ένωσης αποτελεσματικότερη. Αυτό είναι δυνατό υπό τις ισχύουσες Συνθήκες. Η διττή θητεία δεν απαιτεί τη συγχώνευση των δύο θεσμικών οργάνων. Ο πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής είναι ήδη μέλος του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου και κανένας από τους δύο προέδρους δεν ψηφίζει στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο· ο ρόλος τους είναι να δίνουν συμβουλές, να υποβάλλουν στοιχεία από το έργο των υπηρεσιών τους και να συμβάλλουν στη δημιουργία «γεφυρών» και στην επίτευξη «κοινού εδάφους».

Διάλογοι με τους πολίτες

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή διοργανώνει τακτικά διαλόγους με τους πολίτες με μέλη της Επιτροπής, του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, των εθνικών κυβερνήσεων, των τοπικών και περιφερειακών αρχών και με εκπροσώπους της κοινωνίας των πολιτών. Περίπου 500 από αυτές τις διαδραστικές δημόσιες συζητήσεις διεξήχθησαν σε 160 τόπους από το 2012 και μετά, ενώ η Επιτροπή θα αυξήσει τη συχνότητά τους από σήμερα έως τις εκλογές του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, τον Μάιο του 2019, με στόχο να επιτύχει την πραγματοποίηση περίπου 500 ακόμη εκδηλώσεων. Η Επιτροπή χαιρετίζει επίσης τις πρωτοβουλίες των επιμέρους κρατών μελών να οργανώσουν τις δικές τους εθνικές συνομιλίες με τους πολίτες σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης και είναι έτοιμη να προσφέρει την υποστήριξή της όπου μπορεί, π.χ. συνδέοντας τη διαδικασία με την ηλεκτρονική διαβούλευση σχετικά με το μέλλον της Ευρώπης, που θα μπορούσε να παραμείνει ανοικτή έως τις 9 Μαΐου 2019. Η Επιτροπή θα μοιραστεί τα οφέλη της εμπειρίας της με τα κράτη μέλη.

Περισσότερες πληροφορίες εδώ.