Η τρίτη έκθεση σχετικά με την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης δείχνει ότι η μετάβαση της Ευρώπης προς μια κοινωνία χαμηλών ανθρακούχων εκπομπών γίνεται η νέα πραγματικότητα στην επικράτεια της ΕΕ.

Χάρη στην πρόοδο που σημειώθηκε το 2017, η ΕΕ βρίσκεται σε καλό δρόμο για την υλοποίηση του εγχειρήματος της Ενεργειακής Ένωσης και για την επίτευξη δημιουργίας θέσεων εργασίας, ανάπτυξης και επενδύσεων. Τίθενται σε εφαρμογή ευνοϊκά μέτρα για την υποστήριξη μιας κοινωνικά δίκαιης μετάβασης σε καθαρές μορφές ενέργειας.

Ήρθε πλέον η στιγμή να κινητοποιηθεί η κοινωνία – οι πολίτες, οι πόλεις, οι αγροτικές περιοχές, οι επιχειρήσεις, η ακαδημαϊκή κοινότητα, οι κοινωνικοί εταίροι – για να οικειοποιηθούν πλήρως την Ενεργειακή Ένωση, να την προχωρήσουν ακόμη παραπέρα και να συμμετάσχουν ενεργά στην εξεύρεση λύσεων για το μέλλον.

Η τρίτη έκθεση για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης που δημοσιεύτηκε σήμερα καταγράφει την πρόοδο που σημειώθηκε το περασμένο έτος, μετά τη δημοσίευση της δεύτερης έκθεσης για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης τον Φεβρουάριο του 2017, και δίνει τις προοπτικές για το προσεχές έτος.

Επίσης, η τρίτη έκθεση για την κατάσταση της Ενεργειακής Ένωσης επιβεβαιώνει ότι η ενεργειακή μετάβαση δεν είναι δυνατή χωρίς την προσαρμογή των υποδομών στις ανάγκες του μελλοντικού ενεργειακού συστήματος. Η ενέργεια, οι μεταφορές και οι τηλεπικοινωνιακές υποδομές είναι ολοένα πιο αλληλένδετες. Τα τοπικά δίκτυα θα γίνονται ολοένα πιο σημαντικά στην καθημερινή ζωή των Ευρωπαίων πολιτών οι οποίοι θα στρέφονται όλο και περισσότερο προς την ηλεκτροκίνηση, στην αποκεντρωμένη παραγωγή ενέργειας και στην απόκριση ζήτησης. Έχουν σημειωθεί σημαντικά επιτεύγματα, αλλά εξακολουθούν να υπάρχουν δυσχέρειες, ιδίως στον τομέα της ηλεκτρικής ενέργειας. Για την αντιμετώπιση του προβλήματος αυτού, η Επιτροπή εξέδωσε σήμερα ανακοίνωση για τον στόχο διασύνδεσης ηλεκτρικής ενέργειας της τάξης του 15 % έως το 2030. Ενέκρινε επίσης τον τρίτο κατάλογο έργων κοινού ενδιαφέροντος (ΕΚΕ).

Σχετικά με την Ελλάδα, η έκθεση αναφέρει ότι “η ενέργεια και οι μεταφορές αποτελούν βασικούς τομείς για τη συνολική λειτουργία της οικονομίας, καθώς παρέχουν σημαντική συμβολή και υπηρεσία στους άλλους τομείς της οικονομίας. Η δραστηριότητα στους δύο αυτούς τομείς2 αντιπροσώπευε ποσοστό 9,3 % της συνολικής προστιθέμενης αξίας της Ελλάδας το 2015. Ομοίως, το μερίδιό τους στη συνολική απασχόληση3 ανήλθε στο 5,0 % του συνόλου των απασχολουμένων το 2015, εκ των οποίων το 4,6 % στον τομέα των μεταφορών και το 0,4 % στον τομέα της ενέργειας”. Διαβάστε την ανάλυση για την Ελλάδα εδώ

Σχολιάζοντας την έκθεση, ο κ. Μάρος Σέφτσοβιτς, Αντιπρόεδρος της Επιτροπής, αρμόδιος για την Ενεργειακή Ένωση, δήλωσε: «Η Ενεργειακή Ένωση θα επιτύχει μόνο εάν όλοι μας κινηθούμε προς την ίδια κατεύθυνση. Στόχος είναι να υλοποιήσουμε τη δέσμευσή μας για την ολοκλήρωση της Ενεργειακής Ένωσης πριν από το τέλος της τρέχουσας θητείας της Επιτροπής. Από το 2019, η Ενεργειακή Ένωση πρέπει να παύσει να αποτελεί αντικείμενο πολιτικής και να γίνει μια καθημερινή πραγματικότητα προς όφελος κάθε Ευρωπαίου πολίτη. Αυτό θα απαιτήσει από όλα τα τμήματα της κοινωνίας να την οικειοποιηθούν περισσότερο. Ως εκ τούτου, θεωρώ ότι το επόμενο έτος θα είναι το έτος δέσμευσης».

Ο κ. Μιγκέλ Αρίας Κανιέτε, Επίτροπος αρμόδιος για την Ενέργεια και τη Δράση για το Κλίμα, δήλωσε: «Η ενεργειακή μετάβαση της Ευρώπης προχωρά ικανοποιητικά, με επίπεδα ρεκόρ ανανέωσιμης ενέργειας και κόστος που μειώνεται με ταχείς ρυθμούς. Η ενεργειακή υποδομή της Ευρώπης πρέπει όμως να αναπτυχθεί προς την ίδια κατεύθυνση και με την ίδια ταχύτητα ώστε να στηρίξει πλήρως αυτή την ενεργειακή μετάβαση. Γι’ αυτόν τον λόγο, προτείνουμε ο νέος κατάλογος έργων να επικεντρωθεί στις βασικές διασυνδέσεις ηλεκτρικής ενέργειας και στα ευφυή δίκτυα. Τα σημερινά μέτρα για την τόνωση των υποδομών καθαρής ενέργειας αποτελούν ένα ακόμη σημαντικό βήμα για να καταστεί το ενεργειακό μας σύστημα πιο βιώσιμο, πιο ανταγωνιστικό και πιο ασφαλές — παρέχοντας αυθεντική ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία».

Κύριες διαπιστώσεις

Λιγότερο από τρία χρόνια μετά τη δημοσίευση της στρατηγικής-πλαίσιο για την Ενεργειακή Ένωση, η Επιτροπή υπέβαλε στην ανακοίνωσή της με τίτλο «Καθαρή ενέργεια για όλους τους Ευρωπαίους» σχεδόν όλες τις προτάσεις που απαιτούνται για την επίτευξη της αρχής «προτεραιότητα στην ενεργειακή απόδοση», τη στήριξη του ηγετικού ρόλου της ΕΕ παγκοσμίως στη δράση για το κλίμα και τις ανανεώσιμες πηγές ενέργειας και την πρόβλεψη θεμιτής συμφωνίας για τους καταναλωτές ενέργειας.

Τον Μάρτιο του τρέχοντος έτους, η σειρά πρωτοβουλιών στον τομέα των μεταφορών «Η Ευρώπη σε κίνηση» με στόχο να παραμείνει ανταγωνιστικός κατά την κοινωνικά δίκαιη μετάβαση προς την καθαρή ενέργεια και την ψηφιοποίηση, καθώς και η «δέσμη προτάσεων για την καθαρή κινητικότητα», που υποβλήθηκε το Νοέμβριο, ένα αποφασιστικό βήμα προόδου στην υλοποίηση των δεσμεύσεων της ΕΕ δυνάμει της συμφωνίας του Παρισιού για δεσμευτική μείωση των εκπομπών CO₂ κατά τουλάχιστον 40 % έως το 2030, αποτελούν συγκεκριμένα αποτελέσματα της διαδικασίας ολοκλήρωσης του έργου της Ενεργειακής Ένωσης.

Η ολοκλήρωση της Ενεργειακής Ένωσης απαιτεί τη συμμετοχή και τη στενή συνεργασία μεταξύ της Επιτροπής, των κρατών μελών και της κοινωνίας στο σύνολό της. Αυτός ακριβώς είναι ο λόγος για τον οποίο τα κράτη μέλη θα πρέπει έως τις αρχές του 2018 να οριστικοποιήσουν τα προσχέδια ενοποιημένων εθνικών σχεδίων για την ενέργεια και το κλίμα για την περίοδο μετά το 2020. Η υποβολή των προσχεδίων έως τις αρχές του 2018 είναι επίσης απαραίτητη προκειμένου να αναδειχθεί ο ισχυρός ηγετικός ρόλος της Ένωσης στην παγκόσμια σκηνή.

Λόγω των γεωπολιτικών εξελίξεων, η ενέργεια και το κλίμα παρέμειναν στην κορυφή των προτεραιοτήτων της ημερήσιας διάταξης το 2017. Η πρόθεση της κυβέρνησης των ΗΠΑ να αποχωρήσει από τη συμφωνία του Παρισιού(link is external) οδήγησε την ΕΕ να αντιδράσει και να αναλάβει ηγετικό ρόλο, ενισχύοντας τις συνέργειες μεταξύ της κλιματικής και της ενεργειακής διπλωματίας της. Η ΕΕ θα συνεχίσει να επιβεβαιώνει τη δέσμευσή της στον παγκόσμιο αγώνα για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής και να ενισχύει τις υπάρχουσες εταιρικές της σχέσεις σε παγκόσμιο επίπεδο.

Επιπλέον, στην Κατάσταση της Ένωσης υπογραμμίζεται ότι, ενώ οι παγκόσμιες αλλαγές στην παραγωγή ενέργειας θέτουν σοβαρές προκλήσεις για την Ευρώπη, δημιουργούν ταυτόχρονα μοναδικές ευκαιρίες ενίσχυσης του ηγετικού ρόλου της Ευρώπης παγκοσμίως στη μετάβαση προς καθαρές μορφές ενέργειας και, παράλληλα, παροχής ενεργειακής ασφάλειας σε όλους τους πολίτες της. Η επίδειξη φιλοδοξίας σε θέματα όπως οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας, η ενεργειακή απόδοση, η δράση για το κλίμα και η καινοτομία στον τομέα της καθαρής ενέργειας, καθώς και τα σωστά μηνύματα στην αγορά όσον αφορά τις τιμές, αποτελούν προϋπόθεση για την προσέλκυση επενδύσεων για τον εκσυγχρονισμό ολόκληρης της οικονομίας της ΕΕ προς όφελος των πολιτών.

Η Ενεργειακή Ένωση έχει μεν αποδώσει καρπούς, αλλά η συνεχής δέσμευση αποτελεί κλειδί για την επίτευξη των υπόλοιπων στόχων. Όλες οι νομοθετικές προτάσεις σχετικά με την ενεργειακή ένωση, που υπέβαλε η Επιτροπή, θα πρέπει να εξεταστούν κατά προτεραιότητα από το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο και το Συμβούλιο.