Σε συνέχεια των προσπαθειών της τελευταίας διετίας για τη διάσωση ζωών στη θάλασσα και για τη διαχείριση του αυξανόμενου αριθμού αφίξεων κατά μήκος της διαδρομής της Κεντρικής Μεσογείου, όλοι οι εμπλεκόμενοι φορείς πρέπει τώρα να εντείνουν και να επισπεύσουν τις προσπάθειές τους, ανταποκρινόμενοι στον ολοένα και επιτακτικότερο χαρακτήρα της κατάστασης και στις δεσμεύσεις που ανέλαβαν οι ηγέτες της ΕΕ. Τα μέτρα που παρουσιάστηκαν θα πρέπει να αποτελέσουν τη βάση των συζητήσεων κατά την άτυπη σύνοδο του Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων που θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη στο Ταλίν.

Ο Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Ζαν-Κλοντ Γιούνκερ δήλωσε σχετικά: «Η κατάσταση στη Μεσόγειο ούτε καινούρια είναι ούτε αποτελεί παροδική κατάσταση. Έχουμε σημειώσει τεράστια πρόοδο τα τελευταία δυόμισι χρόνια προς μια γνήσια ενωσιακή πολιτική μετανάστευσης, αλλά ο επείγων χαρακτήρας της κατάστασης μας υποχρεώνει τώρα να επιταχύνουμε σημαντικά το συλλογικό μας έργο και να μην αφήσουμε μόνη της την Ιταλία. Οι προσπάθειές μας πρέπει να επικεντρώνονται στην αλληλεγγύη – αλληλεγγύη με όσους προσπαθούν να ξεφύγουν από τον πόλεμο και τις διώξεις αλλά και με τα κράτη μέλη που υφίστανται τις μεγαλύτερες πιέσεις. Παράλληλα, θα πρέπει να αναλάβουμε δράση, στηρίζοντας τη Λιβύη, για να καταπολεμήσουμε τους διακινητές και να ενισχύσουμε τον έλεγχο των συνόρων ώστε να μειωθεί ο αριθμός των ατόμων που επιχειρούν επικίνδυνα ταξίδια προς την Ευρώπη.»

Δράσεις για τη στήριξη της Ιταλίας και τη μείωση των ροών

Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή προτείνει σειρά μέτρων που πρέπει να ληφθούν τώρα για να επιταχυνθεί η συλλογική δράση της Ευρωπαϊκής Ένωσης κατά μήκος της διαδρομής της Κεντρικής Μεσογείου, συμπεριλαμβανομένων ιδίως των παρακάτω:

Η Επιτροπή:

• Θα ενισχύσει περαιτέρω τις ικανότητες των λιβυκών αρχών μέσω έργου ύψους 46 εκατ. ευρώ, το οποίο εκπονήθηκε από κοινού με την Ιταλία·
• Θα στηρίξει τη συγκρότηση ενός πλήρως επιχειρησιακού Κέντρου Συντονισμού Θαλάσσιας Διάσωσης στη Λιβύη·
• Θα αυξήσει τα κονδύλια για τη διαχείριση της μετανάστευσης στην Ιταλία, με πρόσθετο ποσό 35 εκατ. ευρώ, έτοιμο να αποδεσμευτεί αμέσως·
• Θα εξασφαλίσει την πλήρη κινητοποίηση των οργανισμών της ΕΕ:
  • η Ευρωπαϊκή Υπηρεσία Υποστήριξης για το Άσυλο (EΥΥΑ) είναι έτοιμη να αυξήσει τον αριθμό των κινητών ομάδων που βοηθούν στη διεκπεραίωση των αιτήσεων·
  • ο Ευρωπαϊκός Οργανισμός Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής θα πρέπει να εξετάσει επειγόντως τις προτάσεις της Ιταλίας όσον αφορά την κοινή επιχείρηση «Τρίτων»·
  • και η εφεδρεία ταχείας αντίδρασης της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, η οποία αποτελείται από 500 και πλέον εμπειρογνώμονες σε θέματα επιστροφής, είναι έτοιμη να αναλάβει δράση μόλις υποβάλει αίτημα η Ιταλία·
• Θα δρομολογήσει και θα χρηματοδοτήσει, σήμερα κιόλας, νέα διαδικασία ανάληψης δεσμεύσεων για επανεγκατάσταση, ιδίως από τη Λιβύη, την Αίγυπτο, τον Νίγηρα, την Αιθιοπία και το Σουδάν, σε συνεργασία με την Ύπατη Αρμοστεία των ΗΕ για τους Πρόσφυγες·
• Θα συνεργαστεί με τη Λιβύη για να ενισχύσει τους ελέγχους στα νότια σύνορα, σε συνεργασία με τις χώρες της Σαχέλ G5 και τα κράτη μέλη με στήριξη από κονδύλια της ΕΕ·
• Θα επιταχύνει τις εργασίες για τη σύναψη συμφωνιών επανεισδοχής (ή ισοδύναμων άτυπων ρυθμίσεων) με τις χώρες προέλευσης και διέλευσης, με τη στήριξη των κρατών μελών·
• Θα συνεργαστεί περαιτέρω με τον Νίγηρα και το Μάλι βάσει του πλαισίου εταιρικής σχέσης, ώστε να εμποδιστούν οι μετακινήσεις προς τη Λιβύη·
• Θα συνεχίσει να συνεργάζεται με τον Διεθνή Οργανισμό Μετανάστευσης (ΔΟΜ) για να επιταχύνει τις υποβοηθούμενες εκούσιες επιστροφές από τη Λιβύη και τον Νίγηρα προς τις χώρες καταγωγής, μεταξύ άλλων με παροχή πρόσθετης χρηματοδότησης·
• Θα μεριμνήσει, σε συνεργασία με τα κράτη μέλη, για την πλήρη εφαρμογή του πλαισίου εταιρικής σχέσης, και πέραν των αρχικών πέντε χωρών προτεραιότητας, χρησιμοποιώντας τόσο θετικά όσο και αρνητικά κίνητρα·
• Επιπλέον των 200 εκατ. ευρώ που αποδεσμεύτηκαν το 2017 για τη θυρίδα Βόρειας Αφρικής του Καταπιστευματικού Ταμείου της ΕΕ για την Αφρική, θα εξασφαλίσει ισοδύναμη χρηματοδότηση για το 2018 και μετά από τον προϋπολογισμό της ΕΕ και των κρατών μελών (βλ. πίνακα).

Τα κράτη μέλη οφείλουν:

• Να συνεισφέρουν σε πολύ σημαντικότερο βαθμό στο Καταπιστευματικό Ταμείο της ΕΕ για την Αφρική, ώστε να συμπληρωθεί η συνεισφορά των 2,6 δισ. ευρώ από τον περιορισμένο προϋπολογισμό της ΕΕ, σύμφωνα με τις δεσμεύσεις που ανέλαβαν τον Νοέμβριο του 2015 (βλ. πίνακα)·
• Να επιταχύνουν τη μετεγκατάσταση από την Ιταλία ανταποκρινόμενα ταχύτερα στα αιτήματα της Ιταλίας, αναλαμβάνοντας, τακτικότερα, περισσότερες δεσμεύσεις·
• Να συμβάλουν, από κοινού με την Επιτροπή και την Υπηρεσία Εξωτερικής Δράσης, στη συνεργασία με την Τυνησία, την Αίγυπτο και την Αλγερία, ώστε να τις ενθαρρύνουν να συμμετάσχουν στο δίκτυο «Seahorse Mediterraneo», και να καλέσουν την Τυνησία, τη Λιβύη και την Αίγυπτο να δηλώσουν τις οικείες περιοχές έρευνας και διάσωσης και να συγκροτήσουν επίσημο Κέντρο Συντονισμού Θαλάσσιας Διάσωσης·
• Να επιταχύνουν τις συζητήσεις, σε συνεργασία με το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο, σχετικά με τη μεταρρύθμιση του συστήματος του Δουβλίνου για την κατανομή των αιτήσεων ασύλου στο εσωτερικό της ΕΕ προκειμένου να δημιουργηθεί σταθερό πλαίσιο για την αντιμετώπιση των προκλήσεων αυτών στο μέλλον·
• Να κινητοποιήσουν τις ικανότητές τους, παράλληλα με τις ικανότητες της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, για τη στήριξη της επιστροφής παράτυπων μεταναστών από την Ιταλία.

Η Ιταλία θα πρέπει:

• Να καταρτίσει, σε διαβούλευση με την Επιτροπή και στη βάση διαλόγου με τις ΜΚΟ, κώδικα δεοντολογίας για τις ΜΚΟ που ασκούν δραστηριότητες έρευνας και διάσωσης στη Μεσόγειο·
• Να υλοποιήσει ως εξής τις δεσμεύσεις που ανέλαβε σχετικά με τη μετεγκατάσταση:
  • προβαίνοντας επειγόντως στην καταχώριση όλων των Ερυθραίων που βρίσκονται στην Ιταλία·
  • εξασφαλίζοντας την κεντρική διαχείριση και την τυποποίηση της διαδικασίας μετεγκατάστασης·
  • επιτρέποντας τη μετεγκατάσταση των ασυνόδευτων ανηλίκων·
  • και επιδεικνύοντας μεγαλύτερη ευελιξία ως προς τους ελέγχους ασφάλειας που ρυθμίζονται διμερώς με άλλα κράτη μέλη.
• Να θέσει ταχέως σε εφαρμογή τον νόμο Minniti, μεταξύ άλλων:
  • αυξάνοντας τη δυναμικότητα των κέντρων υποδοχής και ταυτοποίησης·
  • ενισχύοντας την ικανότητα υποδοχής και αυξάνοντας σημαντικά την ικανότητα κράτησης ώστε να ανέλθει επειγόντως σε τουλάχιστον 3 000 θέσεις·
  • παρατείνοντας τη μέγιστη περίοδο κράτησης σύμφωνα με το δίκαιο της ΕΕ·
  • και επιταχύνοντας σημαντικά την εξέταση των αιτήσεων ασύλου κατά το στάδιο της προσφυγής.
• Να επιταχύνει τις επιστροφές:
  • εφαρμόζοντας ταχείες διαδικασίες επιστροφής·
  • κάνοντας ευρύτερη χρήση των ταχέων διαδικασιών και των λόγων απόρριψης μιας αίτησης ως απαράδεκτης·
  • καταρτίζοντας εθνικό κατάλογο των ασφαλών χωρών καταγωγής·
  • εκδίδοντας αποφάσεις επιστροφής παράλληλα και από κοινού με τις αποφάσεις επί αιτήσεων ασύλου·
  • εξετάζοντας την επιβολή περιορισμών διαμονής·
  • και μη εκδίδοντας ταξιδιωτικά έγγραφα σε αιτούντες άσυλο.

Βλ. εδώ το πλήρες σχέδιο δράσης της Επιτροπής.

Επόμενα βήματα

Η Επιτροπή εργάζεται σε συντονισμό με την εσθονική Προεδρία του Συμβουλίου, και τα μέτρα που παρουσιάστηκαν αναμένεται να αποτελέσουν τη βάση των συζητήσεων για παροχή άμεσης στήριξης στην Ιταλία, οι οποίες θα διεξαχθούν κατά την άτυπη σύνοδο του Συμβουλίου Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων την Πέμπτη στο Ταλίν.

Ιστορικό

Η Ευρωπαϊκή Ένωση και τα κράτη μέλη της έχουν διαμορφώσει σταδιακά ισχυρότερη και πιο συγκροτημένη πολιτική όσον αφορά τη διάσωση ζωών και την καλύτερη διαχείριση των μεταναστευτικών ροών στην Κεντρική Μεσόγειο (βλ. εδώ).

Όμως οι απώλειες ανθρώπινων ζωών και η συνέχιση των μεταναστευτικών ροών οικονομικών κατά κύριο λόγο μεταναστών στη διαδρομή της Κεντρικής Μεσογείου αποτελούν διαρθρωτική πρόκληση και παραμένουν επείγον ζήτημα που προκαλεί σοβαρή ανησυχία.

Στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο της 22ας-23ης Ιουνίου 2017, οι ηγέτες δεσμεύτηκαν ότι θα αναλάβουν τώρα αποφασιστική δράση «εντείνοντας τον συντονισμό και την υλοποίηση όλων των στοιχείων που περιέχονται στη δήλωση της Μάλτας, στο πλαίσιο εταιρικής σχέσης και στο κοινό σχέδιο δράσης της Βαλέτας, με την εξασφάλιση επαρκών χρηματοδοτικών πόρων.»

Η Επιτροπή δίνει τώρα συνέχεια στις δεσμεύσεις αυτές προσδιορίζοντας συγκεκριμένες δράσεις που κάθε πλευρά μπορεί και πρέπει να πραγματοποιήσει για την υλοποίησή τους.

Η Ιταλία λαμβάνει ήδη σημαντικά μέτρα ώστε να ενισχυθεί η συνεργασία με τη Λιβύη για τη διαχείριση της μετανάστευσης και την περαιτέρω βελτίωση της εφαρμογής της πολιτικής της ΕΕ για τη μετανάστευση εντός της Ιταλίας. Ο πρόσφατος νόμος Minniti έχει ως στόχο να καταστήσει το ιταλικό σύστημα ασύλου και επιστροφής πολύ πιο αποτελεσματικό από ό,τι σήμερα, εντοπίζοντας ταχέως τα άτομα που χρήζουν προστασίας και λαμβάνοντας συγχρόνως μέτρα που μπορούν να διευκολύνουν την ταχεία επιστροφή των οικονομικών μεταναστών.

Περισσότερα εδώ.