Η Επιτροπή καλεί επίσης τα κράτη μέλη να τηρήσουν την ισχυρή πολιτική δέσμευση που ανέλαβαν και να καλύψουν έως το τέλος Μαρτίου τις ελλείψεις σε προσωπικό και εξοπλισμό της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής. Ένα έτος μετά την υπογραφή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, οι παράτυπες διελεύσεις εξακολουθούν να διατηρούνται υπό έλεγχο, αλλά οι αφίξεις συνεχίζουν να είναι περισσότερες από τις επιστροφές. Συνεπώς, η Επιτροπή καλεί την Ελλάδα και όλα τα κράτη μέλη να διατηρήσουν τον ρυθμό υλοποίησης του κοινού σχεδίου δράσης ώστε να βελτιωθεί η κατάσταση στα νησιά.

Ο πρώτος Αντιπρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής κ. Φρανς Τίμερμανς δήλωσε σχετικά: «Για να βελτιώσουμε τη διαχείριση της μετανάστευσης, οφείλουμε να εξακολουθήσουμε να εφαρμόζουμε την ολοκληρωμένη προσέγγισή μας που περιλαμβάνει όχι μόνο τη μετεγκατάσταση και την επανεγκατάσταση, αλλά και τη θέση σε λειτουργία της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής και τη διαρκή συνεργασία με την Τουρκία. Στον πυρήνα όλων αυτών των μέτρων βρίσκεται η αρχή της αλληλεγγύης και της δίκαιης κατανομής της ευθύνης – μια αρχή που δεσμεύει κάθε κράτος μέλος. Το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο δίνει την ευκαιρία να επανεξετάσουμε όσα έχουμε επιτύχει μέχρι σήμερα και να αποφασίσουμε πώς μπορούν να εκπληρωθούν οι κοινές αποφάσεις και οι δεσμεύσεις μας χωρίς καθυστέρηση.»

Ο Επίτροπος Μετανάστευσης, Εσωτερικών Υποθέσεων και Ιθαγένειας κ. Δημήτρης Αβραμόπουλος δήλωσε: «Χωρίς αλληλεγγύη, η ευθύνη δεν μπορεί να επιμεριστεί με δίκαιο τρόπο. Όλα τα μέτρα μας είναι αλληλένδετα και τα κράτη μέλη δεν μπορούν να επιλέξουν ποια θα εφαρμόσουν. Αυτή τη στιγμή έχουν διαμορφωθεί όλες οι αναγκαίες επιχειρησιακές συνθήκες για την καλή λειτουργία της διαδικασίας μετεγκατάστασης τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ιταλία. Εναπόκειται στα κράτη μέλη να αναλάβουν δράση και να εκπληρώσουν τις δεσμεύσεις τους ώστε όλα τα επιλέξιμα άτομα να μπορούν να μετεγκατασταθούν χωρίς καθυστέρηση. Συγχρόνως, τα κράτη μέλη οφείλουν να συνεχίσουν να ανταποκρίνονται στις δεσμεύσεις τους όσον αφορά τις επανεγκαταστάσεις από την Τουρκία, να παρέχουν την αναγκαία στήριξη για τη διεκπεραίωση των αιτήσεων ασύλου στην Ελλάδα και να διασφαλίσουν την πλήρη επιχειρησιακή ικανότητα της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής.»

Ανάγκη να δοθεί νέα ώθηση στη μετεγκατάσταση και την επενεγκατάσταση

Παρά το νέο μηνιαίο ρεκόρ των 1.940 περίπου μετεγκαταστάσεων που σημειώθηκε τον Φεβρουάριο, ο σημερινός ρυθμός μετεγκαταστάσεων υπολείπεται ακόμη κατά πολύ των προσδοκιών και είναι χαμηλότερος από τους στόχους που έθεσε, αφενός, το Ευρωπαϊκό Συμβούλιο για τουλάχιστον 3.000 μηνιαίες μετεγκαταστάσεις από την Ελλάδα και, αφετέρου, η Επιτροπή για τουλάχιστον 1.500 μηνιαίες μετεγκαταστάσεις από την Ιταλία. Συνολικά, έχουν πραγματοποιηθεί μέχρι σήμερα 13.546 μετεγκαταστάσεις, 3.936 από την Ιταλία και 9.610 από την Ελλάδα. Το σημαντικότερο είναι ότι, με τον σημερινό ρυθμό, δεν είναι δυνατή η μετεγκατάσταση, έως τον Σεπτέμβριο του 2017, όλων των επιλέξιμων αιτούντων που βρίσκονται αυτή τη στιγμή στην Ελλάδα και την Ιταλία – παρά το γεγονός ότι αυτό είναι απολύτως εφικτό. Μέχρι σήμερα, μόνο τρία κράτη μέλη (Λουξεμβούργο, Μάλτα και Φινλανδία) βρίσκονται σε καλό δρόμο για την εκπλήρωση των υποχρεώσεών τους όσον αφορά τόσο την Ιταλία όσο και την Ελλάδα, ενώ μερικά κράτη (Ουγγαρία, Αυστρία και Πολωνία) εξακολουθούν να αρνούνται οποιαδήποτε συμμετοχή στο πρόγραμμα και άλλα δέχονται να συμμετάσχουν, αλλά σε πολύ περιορισμένο βαθμό (Τσεχική Δημοκρατία, Βουλγαρία, Κροατία και Σλοβακία). Η Ιταλία, η Ελλάδα, οι οργανισμοί της ΕΕ και διεθνείς οργανισμοί έχουν αυξήσει τις ικανότητές τους και βρίσκονται σε ετοιμότητα να παρέμβουν για να συμβάλουν στην επίτευξη των μηνιαίων στόχων. Εναπόκειται τώρα και στα άλλα κράτη μέλη να εκπληρώσουν εξίσου τις υποχρεώσεις τους. Η Επιτροπή ζητεί επιτακτικά από τη μαλτέζικη Προεδρία και τα κράτη μέλη να ανταποκριθούν στη σύσταση που διατύπωσε στο Συμβούλιο Δικαιοσύνης και Εσωτερικών Υποθέσεων του Μαρτίου. Εάν τα κράτη μέλη δεν αυξήσουν σύντομα τον αριθμό των μετεγκαταστάσεων, η Επιτροπή δεν θα διστάσει να κάνει χρήση των εξουσιών που της παρέχουν οι Συνθήκες έναντι των κρατών που δεν έχουν συμμορφωθεί με τις υποχρεώσεις που απορρέουν από τις αποφάσεις του Συμβουλίου, επισημαίνοντας ότι η νομική υποχρέωση για τη μετεγκατάσταση των επιλέξιμων ατόμων θα παύσει να ισχύει μετά τον Σεπτέμβριο.

Αντίθετα, τα αποτελέσματα όσον αφορά την επανεγκατάσταση εξακολουθούν να είναι ενθαρρυντικά. Μέχρι στιγμής, τα κράτη μέλη έχουν παράσχει ασφαλείς και νόμιμες διόδους σε 14.422 άτομα, δηλαδή πάνω από το ήμισυ των 22.504 ατόμων που έχει συμφωνηθεί να επανεγκατασταθούν στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού προγράμματος επανεγκατάστασης. Στον αριθμό αυτό περιλαμβάνονται και οι 3.565 Σύριοι που επανεγκαταστάθηκαν στο πλαίσιο της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας. Τα κράτη μέλη προχωρούν ικανοποιητικά στην προετοιμασία περαιτέρω επιχειρήσεων επανεγκατάστασης και έχουν δηλώσει ότι σχεδιάζουν να δεχθούν και άλλους 34.000 Σύριους από την Τουρκία, μεταξύ άλλων, στο πλαίσιο του προγράμματος επανεγκατάστασης «ένας προς έναν» και άλλων εθνικών προγραμμάτων. Κατά συνέπεια, η Επιτροπή έχει αναθεωρήσει τα προγράμματα χρηματοδότησης για τα εν λόγω κράτη μέλη, προσθέτοντας 213 εκατ. ευρώ για τη χρηματοδοτική στήριξη δράσεων επανεγκατάστασης. Επίσης, θα πρέπει να εκτιμηθεί κατά πόσον πληρούνται οι προϋποθέσεις για την ενεργοποίηση του εθελοντικού ανθρωπιστικού προγράμματος εισδοχής Σύριων προσφύγων από την Τουρκία, κάτι που θα δώσει ώθηση στην επανεγκατάσταση.

Σταθερή πρόοδος στην εφαρμογή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας

Ένα έτος σχεδόν από την έναρξη εφαρμογής της, η δήλωση ΕΕ-Τουρκίας της 18ης Μαρτίου εξακολουθεί να αποφέρει απτά αποτελέσματα, παρά τις αντίξοες συνθήκες. Ο αριθμός τωνημερήσιων διελεύσεων από την Τουρκία στα ελληνικά νησιά έχει μειωθεί σε 43 άτομα ημερησίως από 10.000 άτομα σε μία μόνο ημέρα τον Οκτώβριο του 2015. Συνολικά, ο αριθμός των αφίξεων έχει μειωθεί κατά 98%. Ο αριθμός των ανθρώπων που χάνουν τη ζωή τους στο Αιγαίο, αφότου τέθηκε σε εφαρμογή η δήλωση, σημείωσε επίσης σημαντική πτώση, από 1.100 (κατά τη διάρκεια της ίδιας περιόδου 2015-2016) σε 70. Οι επιχειρήσεις επιστροφής συνεχίζονται και, αφότου άρχισε να εφαρμόζεται η δήλωση, έχουν επιστρέψει συνολικά 1.487 άτομα. Ωστόσο, οι αφίξεις εξακολουθούν να υπερβαίνουν τις επιστροφές από την Ελλάδα στην Τουρκία, αυξάνοντας έτσι τις πιέσεις στα ελληνικά νησιά. Τα μέτρα που προβλέπονται στο κοινό σχέδιο δράσης που συμφωνήθηκε μεταξύ της Ελλάδας και του συντονιστή της δήλωσης ΕΕ-Τουρκίας, όπως η θέσπιση ενός αποτελεσματικού συστήματος παρακολούθησης των υποθέσεων, η επιβολή γεωγραφικών περιορισμών και η δημιουργία επαρκούς ικανότητας υποδοχής, αναμένεται να συμβάλουν στην επιτάχυνση του ρυθμού των επιστροφών. Η Επιτροπή δημοσίευσε, για πρώτη φορά σήμερα, λεπτομερή έκθεση προόδου για κάθε μέτρο που προβλέπεται στο κοινό σχέδιο δράσης.

Η πρόοδος σε άλλους τομείς της δήλωσης συνεχίζεται και η Επιτροπή εξακολουθεί να επιταχύνει την εκταμίευση κονδυλίων στο πλαίσιο της Διευκόλυνσης για τους Πρόσφυγες στην Τουρκία, όπως δείχνει η ετήσια έκθεση για τη Διευκόλυνση που δημοσίευσε επίσης σήμερα η Επιτροπή. Από τα 2,2 δισ. ευρώ που διατέθηκαν για την περίοδο 2016-2017, έχουν ήδη υπογραφεί συμβάσεις για 1,5 δισ. ευρώ σε χρόνο ρεκόρ, δηλαδή το ήμισυ του συνολικού προϋπολογισμού ύψους 3 δισ. ευρώ για την περίοδο 2016-2017. Η Επιτροπή εξακολουθεί επίσης να συνεργάζεται με την Τουρκία για την επίσπευση της εκπλήρωσης των εκκρεμών κριτηρίων του χάρτη πορείας για την ελευθέρωση του καθεστώτος των θεωρήσεων. Το Συμβούλιο έχει αρχίσει να εξετάζει τη διαπραγματευτική οδηγία για την αναβάθμιση της Τελωνειακής Ένωσης.
Πρόοδος όσον αφορά την πλήρη λειτουργία της νέας Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής

Πέντε μήνες μετά τη σύσταση της Ευρωπαϊκής Συνοριοφυλακής και Ακτοφυλακής, εξακολουθεί να απαιτείται η από κοινού ανάληψη επενδύσεων και δράσεων για να τεθεί πλήρως σε λειτουργία, το ταχύτερο δυνατόν, ως έμπρακτη απόδειξη της δέσμευσης των κρατών μελών να μοιράζονται την ευθύνη και να επιδεικνύουν αλληλεγγύη.

Επί του παρόντος, ο εν λόγω Οργανισμός στηρίζει τα κράτη μέλη με περίπου 1.350 συνοριοφύλακες σε διάφορα τμήματα των εξωτερικών συνόρων της ΕΕ, συμπληρώνοντας το υπάρχον εθνικό δυναμικό των κρατών μελών, το οποίο υπερβαίνει τους 100.000 συνοριοφύλακες. Ωστόσο, παρά τη σημαντική διάθεση προσωπικού και τις συνεισφορές των κρατών μελών, παρατηρούνται ακόμη ελλείψεις από πλευράς τόσο ανθρώπινων πόρων όσο και τεχνικού εξοπλισμού. Ειδικότερα, εξακολουθούν να υπάρχουν σημαντικές ελλείψεις όσον αφορά τις υλικές συνεισφορές στην εφεδρεία εξοπλισμού ταχείας αντίδρασης και τη διάθεση προσωπικού για τις εν εξελίξει κοινές επιχειρήσεις, καθώς και για τις τρεις νέες εφεδρείες παρατηρητών, συνοδών και ειδικών όσον αφορά τις επιστροφές. Οι ελλείψεις αυτές πρέπει να καλυφθούν από τα κράτη μέλη μέχρι τον Μάρτιο του 2017, ώστε να εξασφαλιστεί ότι ο εν λόγω Οργανισμός μπορεί να παρέχει την αναγκαία στήριξη στα κράτη μέλη που βρίσκονται στα εξωτερικά σύνορα. Είναι επίσης αναγκαίο να υλοποιηθεί η διαδικασία αξιολόγησης των αδυναμιών ώστε να καλυφθούν πιθανές ελλείψεις στα εξωτερικά σύνορα προτού εκδηλωθεί μια νέα κρίση, κυρίως μέσω της κατά προτεραιότητα αντιμετώπισης των πλέον επειγόντων τρωτών σημείων.

Συνεχίζεται η πρόοδος σε άλλους τομείς: η Πολωνία μονογράφησε σχέδιο συμφωνίας για την έδρα και συστάθηκε υπηρεσία τηλεκατευθυνόμενων αεροπορικών συστημάτων για τηθαλάσσια επιτήρηση, η οποία αναμένεται να τεθεί σε λειτουργία έως τον Ιούνιο του 2017.

Περισσότερα εδώ.